Utrecht. De huizen binnen de singels. Overzicht

(1989)–Marceline Dolfin, E.M. Kylstra, Jean Penders– rechtenstatus



[pagina 170]
V Varkenmarkt In 1546 werd naar de ‘Breedstraat bij St Jacob’ de varkensmarkt overgebracht. Hieraan ontleent de straat zijn huidige naam. De straat is ernstig aangetast door de aanleg van de St Jacobsstraat en de bebouwing hierlangs.
Vinkenburgstraat De in een trechtervorm op de Neude uitlopende middeleeuwse straat start in de binnenbocht van de Oudegracht. Hierdoor eindigen de Oudegrachtpercelen met scherpe hoeken in deze straat. De bebouwing van de Vinkenburgstraat staat op zeer ondiepe percelen zodat de huizen merendeels van het dwarse type zijn.
Vinkenburgstraat 5 Een middeleeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen. De balklagen boven de begane grond is van oorsprong samengesteld geweest, maar werd enkelvoudig door het tussenleggen van balken. De moerbalken hebben om en om sleutelstukken.
Vinkenburgstraat 19 Tussen 1837 en 1839 gebouwd en door de architect Pieter Adams ontworpen koetshuis, behorend bij de voormalige ‘Winkel van Sinkel’ aan de Oudegracht, nr 158.
Vinkenburgstraat 2 Een vroeg 17de-eeuws dwars huis met drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag met sleutelstukken. In de 19de eeuw is de kap vervangen.
Vinkenburgstraat 18 Twee tot één huis samengevoegde 17de-eeuwse dwarse huizen, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het linker gedeelte en een zadeldak. Het linker gedeelte heeft nog een 17de-eeuwse geprofileerde puibalk en een gevelsteen met het jaartal 1695. Het perceel is wigvormig, wat veroorzaakt wordt door de percelen van de huizen in de binnenbocht van de Oudegracht. Het rechter deel van het huis is over de achteruitgang van Putruwiel, Oudegracht 134, heengebouwd.
Vismarkt Het deel van de Oudegracht tussen de Stadhuisbrug en de Maartensbrug heeft zijn naam ontleend aan de markt die al in de middeleeuwen op deze plek gevestigd was. Tot in het begin van de 20ste eeuw werd de vismarkt op de Kalisbrug gehouden. Al vroeg in de 12de eeuw, mogelijk reeds vóór het graven van het zuidelijke deel van de Oudegracht werden hier percelen vóór de bisschoppelijke burcht aan particulieren uitgegeven. De huizen Vismarkt 14 t/m 21 staan tegen de restanten van het voormalige keizerlijk paleis Lofen.
Vismarkt 1 Een in ca 1885 gebouwd diep winkelwoonhuis bestaande uit drie bouwlagen, een kelder, een straatkelder en een zadeldak. De trapgevel wordt bekroond door een terracotta bekroning.
Vismarkt 3 In de 17de en 19de eeuw verbouwd middeleeuws diep huis, bestaande uit drie
[pagina 171]
bouwlagen, een kelder, een straatkelder en een zadeldak. In de 19de eeuw is het voorste deel van de kap, tegelijkertijd met de verbouwing van de voorgevel, een kwart slag gedraaid en vernieuwd. In de 17de eeuw is de houten voorgevel vervangen door een stenen. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag.
*Vismarkt 4/5 Een middeleeuws diep huis, oorspronkelijk voorzien van een houten gevel, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder, een kelder onder een gedeelte van het achtererf, een werfkelder en een zadeldak. De huidige gevel is 17de-eeuws. Boven zowel de begane grond als de tweede verdieping ligt een samengestelde balklaag, de moerbalken van de verdieping zijn voorzien van 15de-eeuwse sleutelstukken. In 1958 is de voorgevel gerestaureerd en voorzien van kruisvensters. Bij deze verbouwing werd de balklaag boven de eerste verdieping vervangen door stalen balken.
Vismarkt 8 Een in de 17de eeuw verbouwd middeleeuws diep huis met drie bouwlagen, een kelder onder de straat en een zadeldak. Het jongere achterhuis heeft twee bouwlagen en een zadeldak. De kapconstructie van het voorhuis bevat spanten, waarvan het onderste juk van eike-, het bovenste van grenehout is. Links is een steegje overbouwd dat oorspronkelijk naar het Oudkerkhof doorliep.
Vismarkt 12/13 Een rond 1880 gebouwd dubbel café/woonhuis, bestaande uit drie bouwlagen, kelders, straatkelders en een zolder met een plat dak met zijschilden. Een sprong rechts in de plattegrond markeert de noordgrens van het paleis ‘Lofen’.
Vismarkt 16/17 Twee 19de-eeuwse diepe huizen, oorspronkelijk met twee bouwlagen, kelders, straatkelders en zadeldaken. In het begin van de 20ste eeuw zijn de zolders uitgebouwd tot verdieping en voorzien van plat dak. De huizen zijn gebouwd tegen de westmuur van een voormalig claustraal huis van de Dom, ter plaatse van een deel van het paleis ‘Lofen’. Boven de begane grond en de verdieping liggen enkelvoudige balklagen.
Visschersplein In de tweede helft van de 19de eeuw werd de aanzet gegeven voor het ontstaan van het Visschersplein. Het gebied waar het plein ligt was dichtbebouwd met kleine overbevolkte huisjes. De steegjes Galekopsteeg, Holle Bilt, Reet in de Muur, Eloyensteeg en Visscherssteeg vormden een brandhaard voor epidemieën. De Galekopsteeg werd verbreed door de sloop van de huizenrijen aan beide zijden. Door de sloop van Holle Bilt en Reet in de Muur werd de verbinding met de Strosteeg verbeterd. In de 20ste eeuw werd een blok huizen ten westen van de Eloyensteeg afgebroken, zodat de Alendorpstraat tot de Visscherssteeg werd doorgetrokken. In 1981/82 werd aan en rond het Visschersplein een groot aantal nieuwe huizen gebouwd, waardoor weer een min of meer regelmatige straat ontstond. Ook ter plaatse van de voormalige melkfabriek, die tot 1986 op de hoek van de Boterstraat stond, is nieuwbouw neergezet.
Visscherssteeg De middeleeuwse Visscherssteeg liep uit op de Holle Bilt, en werd door de Eloyensteeg en de Galekopsteeg met de Boterstraat en door de gang Reet in de Muur met de Strosteeg verbonden. Sinds 1981/82 is het oostelijk deel van de straat van nieuwe huizen voorzien. Sindsdien komt de steeg via een overbouwde poort uit op het Visschersplein.
Visscherssteeg tussen 1 en 3 Zie Springweg 14.
Visscherssteeg 3 Een vroeg 19de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een mansardedak. Het is gebouwd tegen het achterhuis van Springweg 14. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen.

[pagina 172]
Visscherssteeg 9/9A Een dwars huis uit de tweede helft van de 19de eeuw met twee bouwlagen en een mansardedak. Het huis bevatte een beneden- en twee bovenwoningen. Links staat een keukenuitbouw. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige balklaag. In 1986 is het huis gerenoveerd.
*Visschersteeg 11/13 Een in de 15de eeuw tot meerlaags samengesteld huis uitgebouwd 14de-eeuws éénlaags dwars huis, bestaande uit een dwars voorhuis met twee bouwlagen en een zadeldak en links een diep achterhuis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping van het voorhuis liggen samengestelde balklagen met peerkraalsleutelstukken uit de tweede helft van de 15de eeuw. Ook de balklagen van het achterhuis zijn samengesteld. Het huis is sinds 1985 in restauratie.
Voetiusstraat De middeleeuwse steeg tussen het Domplein en Achter Sint Pieter heeft ook de naam Ezelsteeg gedragen. In 1907 werd de straat door de afbraak van de huizen aan de noordzijde veel breder. De noordzijde wordt sinds 1912 gedomineerd door de voormalige Openbare Leeszaal van de architect J. Stuivinga. Ook de huizen aan de zuidzijde zijn in het begin van de 20ste eeuw vernieuwd.
Voetiusstraat 3, Achter Sint Pieter 17 Een in 1912 naar ontwerp van de architect J.M. Kuiler gebouwd dwars dubbel winkelwoonhuis op de hoek van Achter Sint Pieter, bestaande uit drie bouwlagen, kelders en zadeldaken.
Voor Clarenburg De straat Voor Clarenburg is waarschijnlijk ontstaan ter plaatse van de toegangsweg over de overtuin van het huis Clarenburg, Achter Clarenburg 4/6. De overtuin van dit huis lag tussen Achter Clarenburg en Lange Elisabethstraat. De bebouwing aan de zuidzijde is vermoedelijk het oudste. In de 16de eeuw is de straat mogelijk verbreed en bebouwd met dwarse huizen.
Voor Clarenburg 1 Een 17de-eeuws dwars huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag.
Voor Clarenburg 3 Een in 1975 gerestaureerd 17de-eeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen.
Voor Clarenburg 7 Een in 1643 gebouwd dwars hoekhuis met twee bouwlagen, een middeleeuwse kelder en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag. Het huis had een achteruitgang in de Korte Elisabethstraat. Het gotische poortje hiervan is in 1974 naar Achter Clarenburg verplaatst. Het huis is in 1976 gerestaureerd, waarbij de ingangspartij van 1864 een travee naar links werd verplaatst.

[pagina 173]
Voor Clarenburg 10 Een 19de-eeuws diep huis met achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een mansardedak op het voor- en een zadeldak op het achterhuis. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen met een aantal recent vernieuwde balken.
Voorstraat De middeleeuwse Voorstraat heeft zijn kromme loop ontleend aan de ligging langs de grens van de immuniteit van St Jan. Hij was samen met Vredenburg, Lange Viestraat, Potterstraat en Wittevrouwenstraat de verbinding tussen de Catharijne- en Wittevrouwenpoort. De bebouwing aan de zuidzijde, tussen Jansveld en Driftbrug, dateert hoofdzakelijk uit de 17de eeuw, als invulling van de achtererven van de claustrale huizen aan het Janskerkhof. De percelen aan de noordzijde, tussen Driftbrug en Wijde Begijnestraat zijn vrij ondiep, niet zo ondiep echter als de percelen tussen Wijde en Smalle Begijnestraat, die aan het Begijnhof grensden. De percelen tot aan de Predikherenstraat zijn dieper maar zijn gezien hun gerende ligging niet vanuit de Voorstraat verkaveld. De bebouwing tussen Voorstraat en Jansveld dateert al uit de middeleeuwen. Zij is gebouwd op voormalig bezit van het kapittel van St Jan.
*Voorstraat 3 Een in de 17de eeuw met een verdieping verhoogd middeleeuws diep huis, bestaande uit aan de voorzijde twee, aan de achterzijde drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. De voorgevel is in 1949 vernieuwd. Boven de begane grond aan de voorzijde ligt een samengestelde balklaag, evenals boven de eerste verdieping aan de achterzijde. De balklaag op de verdieping aan de voorzijde is door het tussenleggen van balken enkelvoudig geworden. Het middeleeuwse huis bezat een houtskelet en aan de achterzijde in de hoge begane grond een insteek.
*Voorstraat 9-13, oneven, Jansveld 22 Een blok van, oorspronkelijk, twee winkels met daarboven vier woningen, bestaande uit vier bouwlagen met een plat dak, in 1918 gebouwd naar ontwerp van de architect Jan van de Lip. Rechts achter staat een vleugel met vier bouwlagen en een plat dak. Links achter staat een tot het Jansveld doorlopende vleugel met drie bouwlagen en een plat dak. Het grote perceel waarop het blok gebouwd is, is ontstaan na afbraak van een twaalftal oudere panden, waaronder elf vrijwoningen van de Margaretenhof, deels in het voormalige hoofdgebouw van het gasthuis.
Voorstraat 25, ‘Guldeberch’/‘Silverberch’ Een 17de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen. Het achterhuis (‘Silverberch’) heeft lange tijd een zelfstandig leven geleid met een adres in de Kleine Slachtstraat. In de gevel hiervan bevindt zich de 17de-eeuwse gevelsteen uit de voorgevel aan de Voorstraat.
Voorstraat 37 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en een zadeldak, aan de achterzijde tegen een trapgevel. De kap van het huis is in de 20ste eeuw geheel vernieuwd.
Voorstraat 39 Een 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen en een in de 20ste eeuw vernieuwd zadeldak, aan de achterzijde een tuitgevel. Aan het Jansveld heeft het een achterhuis met drie bouwlagen en een plat dak.

[pagina 174]
Voorstraat 43 Een in de 19de eeuw verbouwd diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een in de 20ste eeuw vernieuwd zadeldak.
Voorstraat 59 Een rond het midden van de 17de eeuw gebouwd dwars huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen. De kelder heeft zes kruisgraatgewelven op vierkante pijlers.
Voorstraat 61 Een rond het midden van de 17de eeuw gebouwd dwars tweebeukig huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en een zadeldak op de voorste beuk. Het zadeldak op de achterste beuk is rond 1960 vervangen door een plat dak. Het rechter deel van de achterste beuk heeft drie bouwlagen met afwijkende niveaus. Boven begane grond en verdiepingen liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken. De balken van de verdieping liggen over het algemeen haaks op die van de begane grond.
Voorstraat 77 Een 17de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken. In 1977 is het huis gerestaureerd.
Voorstraat 79 Een 17de eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder onder een gedeelte van het huis en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen. In 1977 is het huis gerestaureerd.
Voorstraat 4 Een middeleeuws diep huis gelegen zowel aan de Voorstraat als aan de Loeff Berchmakerstraat, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een tot verdieping verbouwde zolder met plat dak. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde balklaag met nog een 16de-eeuws sleutelstuk. In het begin van de 17de eeuw had het nog een houten voor- en achtergevel.
Voorstraat 6 Een in 1904 naar ontwerp van de architect R. Rijksen gebouwd diep winkelwoonhuis met al van oorsprong de functie van apotheek. Het bestaat uit drie bouwlagen, een kelder en een plat dak met schilden.
Voorstraat 10 Een 17de-eeuws diep hoekhuis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag. De kelder heeft troggewelven op houten balken, rustend op gordelbogen. In het begin van de 17de eeuw had het huis nog een houten gevel.
Voorstraat 12 Een in de 18de eeuw verbouwd 17de-eeuws huis, waarschijnlijk ontstaan door samenvoeging van twee diepe huizen. Het bestaat uit drie bouwlagen, kelders en twee verbouwde zadeldaken naast elkaar. In het begin van de 20ste eeuw zijn de mezzanino-vensters verdwenen.
*Voorstraat 14, ‘D'Coninck van Poortugael’ Een diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. In 1619 is het
[pagina 175]
huis gebouwd, of in ieder geval voorzien van de rijke voorgevel. Boven alle bouwlagen liggen samengestelde balklagen met 17de-eeuwse sleutelstukken. De kelder heeft een enkelvoudige balklaag. Het interieur van met name de begane grond bestaat uit een mengeling van origineel 17de-eeuws werk, opnieuw gebruikt 17de-eeuws materiaal en 19de- en 20ste-eeuwse aanvullingen. Tussen 1895 en 1925 is het huis gerestaureerd. Tegenwoordig staat het huis in verbinding met Predikherenstraat 3.
Voorstraat 18 Een rond 1900 van een nieuwe gevel voorzien 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de begane grond ligt aan de achterzijde een samengestelde, aan de voorzijde en boven de verdieping een enkelvoudige balklaag. Het huis is gegroeid uit een 14de-eeuws éénlaags diep huis met houten gevel. In de kapconstructie bevinden zich eiken onderdelen behorend bij een 16de-eeuwse verbouwing.
Voorstraat 28, linker huis Een 17de-eeuws diep huis bestaande uit twee bouwlagen, een kelder aan de achterzijde en een zadeldak. De kelder lag oorspronkelijk onder een opkamer. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige eiken balklagen met sleutelstukken. In 1881 is het huis samen met het rechter buurhuis achter één gevel gebracht. De kapconstructie bevat Philibertspanten. Achter het huis staat, met het adres Kalverstraat 15, een 17de-eeuws diep koetshuis met één bouwlaag en een zadeldak.
Voorstraat 28, rechter huis Een met een verdieping verhoogd 17de-eeuws diep huis met oorspronkelijke twee bouwlagen, een kelder aan de voorzijde en een zadeldak. Rond 1880 is het huis samengevoegd met het linker buurhuis en in 1881 achter één gevel gebracht.
Voorstraat 34 Een in de 17de en 19de eeuw verbouwd, met een verdieping verhoogd en naar achter uitgebreid rechter deel van een dwars huis op de hoek van de Hardebollenstraat. Tegenwoordig bestaat het uit drie bouwlagen en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige en boven de eerste verdieping een samengestelde balklaag. In 1894 is de kap vernieuwd.
Voorstraat 40 Een in de 19de eeuw verbouwd 17de-eeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen en een zadeldak. De kap is in de 19de eeuw, mogelijk tegelijkertijd met een verhoging, geheel vernieuwd.
Voorstraat 44 Een 17de-eeuws diep huis met achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het voorhuis en een 19de eeuws zadeldak over beide bouwdelen. Het voorhuis heeft samengestelde balklagen met sleutelstukken. De moerbalken boven de verdieping hebben een vroeg 17de-eeuwse bloemenranken-beschildering.
Voorstraat 46/Smalle Begijnestraat 1 Een in de 17de eeuw verbouwd
[pagina 176]
middeleeuws diep hoekhuis met twee bouwlagen, een kelder aan de achterzijde en een mansardedak. Boven de begane grond en de verdieping liggen samengestelde balklagen die door het tussenleggen van balken enkelvoudig geworden zijn. Op de verdieping bevindt zich nog een peerkraalsleutelstuk. De voorgevel is in het begin van de 19de eeuw vernieuwd en in 1858 voorzien van een uitsteekkast.
Voorstraat 52 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een tot tweede verdieping verbouwde zolder met plat dak. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken. Van de begane grond tot aan de voormalige zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap met een uitgestoken leuning en een gefacetteerde peervormige bekroning. Het eerste gedeelte op de begane grond is een steektrap.
Voorstraat 66 Een 17de-eeuws huis met twee achter elkaar gelegen dwarse delen, beide met twee bouwlagen en een zadeldak. Het achterhuis ligt op de hoek van de Begijnesteeg en de Breedstraat. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken. De kap van het voorhuis is in de 18de eeuw vernieuwd. De kap van het achterhuis is oorspronkelijk en heeft 17de-eeuwse dakkapellen. De voorgevel wordt gesierd door restanten van 17de-eeuwse sierankers.
Voorstraat 68 Een 17de-eeuws huis met zowel aan de Voorstraat als aan de Breedstraat een bouwdeel. Het voorhuis heeft twee bouwlagen, een niet toegankelijke kelder en een zadeldak. Het achterhuis heeft een bouwlaag méér en geen kelder. De kap van het achterhuis heeft eiken spanten. De voorste kap is gelijktijdig met die van Voorstraat 66 in de 18de eeuw vernieuwd.
Voorstraat 80 Een 18de-eeuws dwars huis met twee bouwlagen, een kelder aan de rechter voorzijde en een zadeldak. In 1905 is het gedeeltelijk met een verdieping verhoogd. Aan de achterzijde staat een aanbouw uit 1900. Ook de winkelpui dateert uit die tijd. Op de eerste verdieping bevinden zich nog 18de-eeuwse interieurdetails. Links van het huis stond een gelijktijdig gebouwd diep huis dat in de 20ste eeuw werd gesloopt.
Voorstraat 82 Een middeleeuws diep huis met twee bouwlagen, twee kelders en een zadeldak. In 1660 is de voorgevel, mogelijk ter vervanging van een houten voorganger, geheel vernieuwd. In de voorste kelder bevinden zich twee kaarsnissen. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag met peerkraalsleutelstukken. De kap is opgebouwd met eiken spanten met krommers.
Voorstraat 84 Een 18de-eeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen en een zadeldak. Op de eerste verdieping bevinden zich Lodewijk xvi-stucplafonds. De wanden van de winkelruimte zijn voorzien van Jugendstil tegeltableaus.
Voorstraat 88 Een 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het huis is een verbouwing van een lager middeleeuws diep huis, de achtergevel van dit huis is nog in de huidige gevel herkenbaar.
Voorstraat 90, ‘De Industrie’ Een in de 17de eeuw verhoogd middeleeuws diep huis, bestaande uit een voorhuis en een sindsdien lager achterhuis, beide met twee bouwlagen, een kelder onder het achterhuis en twee zadeldaken. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen, de middeleeuwse moerbalken van de begane grond en van het hele achterhuis zijn van eikehout, de overige balken zijn van grenehout. Zowel in de middeleeuwse als in de 17de-eeuwse versie had de zolder een opvallend hoge borstwering. De voorgevel is in 1899 ten behoeve van de stoomdrukkerij ‘De Industrie’ verbouwd met gebruikmaking van 17de-eeuwse onderdelen.
Voorstraat 98 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een dichtgeworpen kelder en een zadeldak. Het huis heeft
[pagina 177]
nog de samengestelde balklagen. In de achtergevel bevinden zich op zolder twee 17de-eeuwse kloosterkozijnen. De kruiskozijnen op de verdieping zijn in de 19de eeuw vermaakt. Van de begane grond tot de zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap.
Voorstraat 100 Een 17de-eeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder onder het voorste deel en een zadeldak. De kap is in de 19de eeuw verbouwd tot gordingenkap met handhaving van de grenen spanten. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag. Van de verdieping naar de zolder loopt een spiltrap. De voorgevel is aan het einde van de 19de eeuw vernieuwd.
Voorstraat 104 Een in 1637 verbouwd diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het achterste gedeelte en een zadeldak. Aan de achterzijde heeft het huis een 19de-eeuwse klokgevel. De kapconstructie is opgebouwd uit eiken tweejukkige spanten. Een deel van het huis is in gebruik bij Plompetorengracht 2.
Vredenburg Al in de 12de eeuw werd in Utrecht één van de eerste conventen van de Johannieterorde, het Catharijneconvent, gesticht. Hieraan ontleende het Vredenburg zijn oorspronkelijke naam Catharijneveld. Het convent had voornamelijk de ziekenverpleging als functie. Het bestond uit een uitgebreid gebouwencomplex met een grote kerk. In 1528 werd het convent op last van Karel v verplaatst naar de Lange Nieuwstraat. Op het Catharijneveld moest een kasteel worden gebouwd om de stad Utrecht in bedwang te houden. Onder leiding van Rombout Keldermans werd het werk uitgevoerd. In 1532 moesten voor het graven van een gracht de huizen tussen het Vredenburg en de Lange Koestraat worden afgebroken. Ook een blok huizen, vóór de huidige rooilijn tussen de Zakkendragerssteeg en de Lange Viestraat gelegen, de zogenaamde Teerling, moest worden gesloopt. Tussen 1578 en 1581 werd het kasteel weer gesloopt en de gracht gedempt, waarna een ruim plein ontstond. Tussen de Lange Koestraat en het plein konden weer huizen worden gebouwd. Ook aan de zuidzijde werd in de 17de eeuw ter plaatse van het Elisabethsgasthuis nieuwgebouwd. Tussen 1796 en 1941 stond aan de zuidzijde op het Vredenburg, tegenover de Drieharingstraat, een schouwburg. In 1894 werden, na de sloop van restanten van het kasteel in 1882, twee markthallen, de Fruithal en de Korenbeurs, langs de nieuwe Catharijnekade gebouwd. In 1919 en 1928 moesten de hallen plaats maken voor de eerste Jaarbeursgebouwen. De demping van de Catharijnesingel in 1968/69 en de sloop van de Jaarbeursgebouwen in 1970 gaf de aanzet voor het tegenwoordige aanzien. In 1971 werd met het werk aan het eerste stuk Hoog-Catharijne in de binnenstad, langs Achter Clarenburg, begonnen, waarbij ook het administratiekantoor van de Jaarbeurs uit 1962 werd betrokken. Voor het muziekcentrum van de architect H. Hertzberger werd in 1976 de eerste paal geslagen, na uitgebreid archeologisch onderzoek. Aan de oostzijde van het plein is de bebouwing steeds verder tot grote winkels verbouwd. Slechts aan de noord- en zuidzijde is nog iets van de oude, 17de-eeuwse, verkaveling herkenbaar.
Vredenburg 26 Een rond 1927 ten behoeve van de Amsterdamse Bank in de trant van de Amsterdamse School gebouwd dwars winkelwoonhuis, gelegen op de hoek van de Willemstraat, bestaande uit twee bouwlagen en een mansardedak tussen twee topgevels. Het achterhuis heeft twee bouwlagen en een plat dak.
Vredenburg 34 Een in 1958 geheel nieuwgebouwd winkelgebouw met een rococo gevelbekroning van rond 1770. Deze top is afkomstig van het afgebroken woonhuis ter plaatse. Ook op
[pagina 178]
de voorganger van de huidige gevel was de bekroning al herplaatst.
Vredenburg 35 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak, aan de voorzijde tegen een topgevel. Aan de achterzijde staat een achterhuis. De gevel is in de 20ste eeuw ontdaan van de 19de-eeuwse pleisterlaag.
Vredenburg 40 Zie Catharijnekade 1-5.
Vredenburg 152 Een 19de-eeuwse niet onderkelderde invulling van een doorgang, oorspronkelijk behorend bij Lange Elisabethstraat 32. Het bestaat uit twee bouwlagen en een plat dak.
Vredenburg 153 Een 17de-eeuws dwars huis met drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven de eerste verdieping ligt een enkelvoudige balklaag. In de 19de eeuw is het huis grondig verbouwd. De bouw van het huis werd mogelijk na de sloop van de kapel van het Elisabethsgasthuis in 1612.
Vrouwjuttenhof Zie Vrouwjuttenstraat en Eligenhof.
Vrouwjuttenstraat Sinds in 1972 grootscheepse nieuwbouw voor de Willem Arntsz Stichting werd uitgevoerd heeft deze middeleeuwse straat veel van zijn karakter verloren. In het zuidoosten is door afbraak een onaantrekkelijk terrein met de toegang tot een ondergrondse parkeergarage ontstaan. Alleen aan het westelijke deel van de zuidzijde en aan de noordzijde staat nog aaneengesloten, merendeels dwarse bebouwing.
Vrouwjuttenstraat 16 Een 17de-eeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak, doorlopend over nummer 18. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen, die boven de begane grond is door het tussenleggen van nieuwe balken echter enkelvoudig geworden.
Vrouwjuttenstraat 20 Een 17de-eeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag. De kap met één spant met telmerken is nog oorspronkelijk.
Vrouwjuttenstraat 32 Een 17de-eeuws dwars huis met twee bouwlagen en een in de 20ste eeuw vernieuwd zadeldak. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken.
Vrouwjuttenstraat 38/40 Twee 19de-eeuwse dwarse huizen met twee bouwlagen en een over beide huizen doorlopend mansardedak. Rechts bevindt zich een overbouwd poortje, oorspronkelijk behorend bij Lange Nieuwstraat 105.