Utrecht. De huizen binnen de singels. Overzicht

(1989)–Marceline Dolfin, E.M. Kylstra, Jean Penders– rechtenstatus



[pagina 59]
L Lange Elisabethstraat De al in 1248 bestaande Lange Elisabethstraat, het verlengde van de Steenweg, droeg samen met de Steenweg lang de naam Nieuwe Steenweg. In eerste aanleg was het gebied westelijk van de straat onbebouwd en fungeerde als overtuinen van de huizen aan de westzijde van Achter Clarenburg. De huidige naam ontleent de straat aan het in 1491 door Everard Zoudenbalch gestichte St Elisabethsgasthuis. De bebouwing aan de oostzijde is ontstaan op de achtererven van de grote huizen aan de Oudegracht. Het tegenwoordige karakter wordt vooral bepaald door in de 19de en 20ste eeuw verbouwde gebouwen met voornamelijk winkelfuncties.
Lange Elisabethstraat 11 Een 17de-eeuws diep poorthuis met verdieping en mansardedak, oorspronkelijk behorend tot Oudegracht 129, ‘Het Kasteel van Antwerpen’. Boven de poort en de verdieping liggen enkelvoudige balklagen met 17de-eeuwse sleutelstukken. Van de verdieping naar de zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap.
Lange Elisabethstraat 13 Een samenvoeging van een vroeg 19de-eeuws dwars huis en een vroeg 19de-eeuws diep huis met achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen en zadeldaken. Het achterhuis is éénlaags. Boven de verdieping van het linker deel lag een enkelvoudige balklaag. De huizen zijn gesloopt in 1986 en in dezelfde bouwmassa opnieuw opgetrokken.
Lange Elisabethstraat 24 Een 17de-eeuws dwars huis met diep achterhuis ontstaan door verbouwing respectievelijk uitbreiding van één moot van het in 1612 verkavelde Elisabethsgasthuis. Het bestaat uit drie bouwlagen, een kelder en twee zadeldaken. De middeleeuwse kelder onder het voorhuis heeft twee troggewelven op een gordelboog, en maakte deel uit van de lange gasthuisvleugel, waarvan ook in verschillende andere huizen in de rij Lange Elisabethstraat 22 t/m 32 delen bewaard zijn gebleven. De voorgevel met smalle vensters is in de 18de eeuw vernieuwd.
Lange Elisabethstraat 36 Eenvoudig deels nog 17de-eeuws dwars huis met een diep achterhuis bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het voorste gedeelte en twee zadeldaken. Het huis is gebouwd ter plaatse van een gedeelte van de in 1612 gesloopte kapel van het Elisabethsgasthuis.
Lange Jansstraat Tot ver in de 16de eeuw was deze verbinding van het Janskerkhof met de Neude aan de zijde van het kerkhof afgesloten met een poort. Pas na de reformatie werd het een normale openbare straat. Tegenwoordig is het een schakel in de oost-westverbinding door Utrecht. Als onderdeel van de algehele verbreding van deze verbinding werd in 1970/1971 de zuidzijde van de Lange Jansstraat afgebroken. Ook het huis Janskerkhof 1a viel hieraan ten offer. In 1977 werden de huizen met onderdoorgang gebouwd.
Lange Jansstraat 20 Deels nog 17de-eeuws dwars huis met een diep achterhuis. Het voorhuis bestaat uit drie bouwlagen, een kelder onder het rechter gedeelte en een zadeldak, het achterhuis heeft twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de verdieping van het voorhuis ligt een samengestelde balklaag met nog één sleutelstuk.

[pagina 60]
Lange Jansstraat 24 Waarschijnlijk een nog 17de-eeuws dwars huis met een smaller diep achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen en twee zadeldaken.
Lange Jansstraat 26-28, Janskerkhof 25 Een blok van drie winkelwoonhuizen, bestaande uit drie bouwlagen, kelders en een schilddak. De huizen aan de Lange Jansstraat hebben een lagere tweede verdieping dan het hoekhuis. Het dakvlak steekt over de terugliggende gevel. Het blok is in 1896 gebouwd naar ontwerp van M.E. Kuiler.
Lange Jufferstraat In 1340 werd deze straat onder de naam Middelstraat aangelegd op de Sint-Janskamp. Aan de oostzijde stond het Apostelgasthuis, gesticht in 1564, dat in 1821 tot stadsziekenhuis werd verbouwd. Na de nieuwbouw voor het ziekenhuis aan de Catharijnesingel werden aan het Lucas Bolwerk huizen die met hun tuinen aan de Lange Jufferstraat uitkomen opgetrokken. Hierdoor kreeg de straat het karakter van achterstraat. Aan de westzijde zijn in de 20ste eeuw enige bedrijfsgebouwen neergezet.
Lange Jufferstraat 5-7 Middeleeuws dwars huis, waarin nog delen van een houtskelet aanwezig zijn. Het bestaat uit twee bouwlagen, een kelder onder nr. 5 en een afgeplat zadeldak. Op de begane grond is het huis aan de achterzijde gedeeltelijk uitgebouwd. De kap bestaat uit eiken spanten met krommers en gesneden telmerken.
*Lange Jufferstraat 10 Dit 15de-eeuwse tweebeukige dwarse huis heeft twee bouwlagen. De smallere, onderkelderde, voorste beuk heeft een afgeplat dak, de achterste beuk heeft nog zijn zadeldak tussen twee trapgevels. Het huis heeft, uitgezonderd boven de verdieping in de voorste beuk, samengestelde balklagen. In de achterste beuk bezitten de moerbalken nog de peerkraalsleutelstukken. Op het achtererf werden vanaf omstreeks 1500 kameren gebouwd, die tezamen de Keizerspoort, uitkomend in de Keizerstraat, vormen.
Lange Jufferstraat 46 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder aan de voorzijde en een 19de-eeuws plat dak met voorschild. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen met 17de-eeuwse sleutelstukken.
Lange Jufferstraat 60 Een 17de-eeuws, in aanleg mogelijk ouder, diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder- en opkamer en een afgeplat zadeldak. De achtergevel staat aan de Kloksteeg. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag met 17de-eeuwse sleutelstukken.
Lange Koestraat De Lange Koestraat, oorspronkelijk uitlopend op de stadswal, waarna hij naar het Vredenburg afboog, heeft nog steeds het karakter van kleine bedrijvigheid door de aanwezigheid
[pagina 61]
van huizen annex stallen en koetsbergingen. De zuidzijde van de straat werd ten behoeve van de verbreding van de gracht van het kasteel Vredenburg in 1532 vrijwel geheel afgebroken en pas weer in 1584 bebouwd. Na het doortrekken van de straat naar de Catharijnekade kreeg hij de toevoeging ‘Lange’, het deel tot het Vredenburg werd Korte Koestraat. Bij de aanleg van de St. Jacobsstraat werd het oosteinde van de straat gesloopt.
Lange Lauwerstraat De Lange Lauwerstraat, genoemd naar de daar werkende leerlooiers, kwam al in de 14de eeuw onder die naam voor. De vondst bij archeologische opgravingen van een uit de tweede helft van de 11de eeuw daterend houten gebouw aan de zuidzijde van de straat wijst op menselijke activiteiten ter plaatse, mogelijk was ook toen al sprake van een pad. In 1984 en 1985 is veel nieuwbouw uitgevoerd.
Lange Lauwerstraat 25 Een rond 1800 gebouwd diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een mansardedak. In 1864 is het huis verbouwd waarbij de pui werd vernieuwd. Ook werd de kapconstructie veranderd met hergebruik van oude onderdelen.
Lange Lauwerstraat 22 Vroeg 16de-eeuws diep éénlaags huis met een dichtgestorte kelder en een in de 18de eeuw verhoogd zadeldak tegen een 18de-eeuwse klokgevel aan de voorzijde. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag met peerkraalsleutelstukken.
Lange Lauwerstraat 32 Een groot middeleeuws gedeeltelijk onderkelderd diep éénlaags huis met een in de 17de eeuw verbouwde zolder. Rechts is een overbouwde gang van het buurhuis. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag. De pui in de voorgevel is rond 1800 aangebracht, de ingezwenkte topgevel is begin 19de-eeuws.
Lange Lauwerstraat 36 Een in het begin van de 19de eeuw vrijwel geheel nieuwgebouwd diep huis annex bedrijf bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige balklaag. De rechter muur is nog middeleeuws. Het gebouw staat met de achtergevel aan de 2e Achterstraat.
Lange Lauwerstraat 64 Een in de eerste helft van de 19de eeuw met een verdieping verhoogd middeleeuws diep éénlaags huis met een zadeldak. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige balklaag met aan de balken een duivejagerprofiel. De balken boven de verdieping vormen tevens de trekplaten van de kapspanten. De achtergevel staat aan de 2e Achterstraat. Het werd in de eerste helft van de 19de eeuw verbouwd tot koetshuis met bovenwoning en hooizolder, ten behoeve van huizen aan de Van Asch van Wijckskade.
Lange Nieuwstraat In 1336 werd er gesproken van een gebied aan de Oudegracht dat zich uitstrekte tot aan de ‘Nieuwstraat’. Hier lijkt dus sprake te zijn van een achterstraat van de Oudegracht. De geschiedenis van de straat zal echter wel langer teruggaan dan 1336. Sinds 1618 heeft de straat door de aanleg van de Korte Nieuwstraat een verbinding met het Domplein. Tot 1838 stond de Pauluspoort nog tusen de twee straten. Oorspronkelijk liep de straat aan de zuidzijde door tot aan de stadswal. Na de bouw van de fundatie van Renswoude in 1756, met de imposante gevel in de zichtas van de straat, liep de Lange Nieuwstraat dood. De bebouwing bestaat afwisselend uit eenvoudige dwarse en diepe huizen. Aan de oostzijde op nummer 36 en 38 staan de kathedrale Catharijnekerk en het Catharijneconvent. De kerk, waarvan in 1470 met de bouw werd gestart, werd in 1895-1900 naar ontwerp van A. Tepe aan de westzijde uitgebreid. De zuidwestzijde van de straat wordt ingenomen door de gebouwen van de Willem Arntszstichting. De zuidelijke gebouwen dateren uit 1793. In de Lange Nieuwstraat komt aan de westzijde een aantal niet openbare steegjes uit. In ‘Van Ouds 't Krom Elleboogsteegje anno 1560’, uitkomend in de Korte Smeestraat stond tot 1819 een tiental huisjes. De steeg naast Lange Nieuwstraat 63 behoorde bij het huis ‘In de Koeivoet’, Oudegracht 290, zoals ook uit de gevelsteen boven het poortje blijkt.

[pagina 62]
Lange Nieuwstraat 3 Een in 1898 gebouwd dwars huis met twee bouwlagen, een kelder en een plat dak met voorschild. Het huis is links over de 18de-eeuwse poort naar de Abraham Dolehof heengebouwd.
Lange Nieuwstraat 5 Rond 1638 tot dwarse woning verbouwd 15de-eeuws deel van het Abraham Doleklooster. Het bestaat uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Links en aan de voorzijde zijn éénlaags aanbouwen toegevoegd. De voorgevel vertoont nog de hoge spitsboognissen waarin de vensters zijn samengevat, en waarvan de toppen zijn verdwenen. Het dak was oorspronkelijk hoger.
Lange Nieuwstraat 9 Een 17de-eeuws groot dwars huis met een diep 18de-eeuws achterhuis. Beide delen bestaan uit twee bouwlagen, kelders en een zadeldak. Het voorhuis is het verbouwde 15de-eeuwse huis van de kapelaan van het Abraham Doleklooster. Uit deze tijd dateren delen van de kelder en samengestelde balklagen met peerkraalsleutelstukken. Het achterhuis heeft een 19de-eeuwse kap met Philibertspanten.
Lange Nieuwstraat 15 Een 17de-eeuws dwars hoekhuis met achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders onder het voorhuis en een zadeldak op het voorhuis. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen met nog enige sleutelstukken.
Lange Nieuwstraat 23 Een laat 18de-eeuws diep huis met een éénlaags achterkeuken en een vroeg 19de-eeuws achterhuis achter nr 21 doorlopend. Het voorhuis bestaat uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen.
Lange Nieuwstraat 29 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een dichtgegooide kelder en een zadeldak. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag. In de kap zijn onderdelen van een middeleeuwse voorganger verwerkt.
Lange Nieuwstraat 33 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. De voorgevel heeft boven de verdiepingsvensters accoladebogen. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.
Lange Nieuwstraat 35 Vermoedelijk uit een middeleeuws diep éénlaags huis ontstaan 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een dichtgegooide kelder aan de achterzijde en een zadeldak. De balklagen zijn deels enkelvoudig, deels samengesteld.

[pagina 63]
Lange Nieuwstraat 39 Een 17de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een geknikt zadeldak. Zoals uit de zijgevel blijkt heeft het huis een middeleeuwse éénlaags voorganger gehad.
Lange Nieuwstraat 41 Van dit 17de-eeuwse diepe huis is de achterste helft breder dan het voorste deel. Het voorste deel heeft twee bouwlagen en een kelder, het achterste deel een kelder- en een opkamer, en een verdieping. Slechts de zolderbalklaag loopt over het voorste en achterste deel door. Boven de begane grond en opkamer liggen samengestelde en boven de verdieping enkelvoudige balklagen met 17de-eeuwse sleutelstukken. De balklaag met sleutelstukken boven de kelderkamer is enkelvoudig, met tussen de balken troggewelfjes. Van de opkamer tot aan de zolder loopt een spiltrap met ingesneden leuning en treden met een oortje, van begane grond naar opkamer is een 18de-eeuwse steektrap. De voorzijde van de begane grond heeft een betegeld winkelinterieur.
Lange Nieuwstraat 43 Een smal 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een lessenaardak tegen Lange Nieuwstraat 41. Boven de begane grond ligt een samengestelde balklaag. Het huis heeft in 1867 een fraaie winkelpui gekregen. Achter de huizen 43 t/m 47 ligt een loods waarin mogelijk nog restanten aanwezig zijn van de kaatsbaan behorend bij een herberg ‘De Drie Dorstige Herten’.
*Lange Nieuwstraat 63 Een groot 17de-eeuws tweebeukig dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en op de voorste beuk een zadeldak met twee achtkantige schoorstenen. De achterste kap is in de jaren vijftig van de 20ste eeuw tot tweede verdieping uitgebouwd. Het huis bevat nog enig 18de-eeuws Lodewijk xv-stucwerk en een fraai trappehuis. De voorste kelder heeft troggewelven op gordelbogen. Alle balklagen zijn samengesteld en voorzien van sleutelstukken. Het huis had tot in de eerste helft van de 19de eeuw vermoedelijk een koetshuis in de Korte Smeestraat.
Lange Nieuwstraat 65/67 Twee samengevoegde 17de-eeuwse diepe huizen gelegen op de hoek van de Korte Smeestraat. Nummer 65 heeft een souterrain, een hooggelegen begane grond, een verdieping en een zadeldak. Nummer 67 bestaat uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. In de Korte Smeestraat heeft dit huis een uitgebouwd gemak. Sinds 1916 is de rijwielfabriek ‘De Dom’ in deze huizen gevestigd.
*Lange Nieuwstraat 85 Een in het midden van de 17de eeuw door verbouwing van een lager middeleeuws huis tussen nog zichtbare zijtrapgevels ontstaan samengesteld huis, bestaande uit een dwars voorhuis en twee korte diepe achterhuizen naast elkaar. Elk der delen heeft twee bouwlagen en een zadeldak. Slechts het voorhuis is onderkelderd. Boven zowel de begane grond als de verdieping van het voorhuis liggen samengestelde balklagen, in richting haaks op elkaar, met 17de-eeuwse sleutelstukken. Het linker achterhuis heeft enkelvoudige balklagen met 17de-eeuwse sleutelstukken. In de zijkamer op de begane grond bevindt zich een 17de-eeuwse bedstedewand met een omlijsting met pilasters. In de
[pagina 64]
keuken links achter bevindt zich een fraaie schouw met stookgewelf op consoles.
Lange Nieuwstraat 99 Een 17de-eeuws dwars huis met een diep achterhuis, bestaande uit drie bouwlagen en twee zadeldaken. Boven de eerste verdieping in het voorhuis ligt een samengestelde balklaag. Van begane grond naar de zolder loopt een spiltrap.
Lange Nieuwstraat 4 Een in 1643 gebouwd dwars huis met achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. De voorgevel is een pilastergevel van de kolossale orde.
Lange Nieuwstraat 6 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Boven de verdieping ligt waarschijnlijk een samengestelde balklaag met enige omtimmerde sleutelstukken. In de hal is enig eenvoudig 18de-eeuws stucwerk aanwezig.
Lange Nieuwstraat 20 Een 18de-eeuws diep huis, ontstaan door samenvoeging van twee diepe voorgangers, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en een omgaand zadeldak. In de kelder bevinden zich restanten van een oude keukeninrichting. Het huis is in 1985/86 gerenoveerd.
Lange Nieuwstraat 24 Groot, in aanleg mogelijk middeleeuws, samengesteld huis, bestaande uit een diep hoofdhuis, een achterhuis en een zijhuis achter nr 26. De bouwdelen hebben twee bouwlagen en zadeldaken, uitgezonderd het achterhuis dat een mansardedak heeft. Het voorste gedeelte is onderkelderd. Het 18de-eeuwse achterhuis heeft een uitbouw op gietijzeren kolommen. De voorgevel is in de 18de eeuw vernieuwd waarbij het voorste gedeelte werd verhoogd en het dak een kwart slag gedraaid.

[pagina 65]
Lange Nieuwstraat 26 Een rond 1870 gebouwd diep huis, bestaande uit drie bouwlagen onder een mansardedak. Aan de achterzijde is een keuken- en wc-uitbouw. De kapconstructie is ondermeer opgebouwd uit Philibertspanten met gedraaide knoppen. Het interieur bezit nog veel oorspronkelijke detaillering.
Lange Nieuwstraat 28 Een in de 17de eeuw verbouwd middeleeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een zadeldak en een kelder. Tussen het voorste en achterste deel staat een middeleeuwse muur. De voorgevel is een eenvoudige ‘pilastergevel’ van tweekleurig siermetselwerk.
Lange Nieuwstraat 30 Een in de 17de eeuw vrijwel geheel vernieuwd middeleeuws diep huis met een jonger achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen met op de begane grond sleutelstukken.
Lange Nieuwstraat 66 Een 18de-eeuws dwars huis, bestaande uit drie bouwlagen en een 17de-eeuws diep achterhuis met twee bouwlagen. Beide delen hebben een kelder en een zadeldak.
*Lange Nieuwstraat 76 Een 17de-eeuws diep hoekhuis bestaande uit drie bouwlagen, aan de voorzijde een kelder, en een zadeldak. De kapconstructie bevat eiken krommers. Boven de begane grond ligt een samengestelde, boven de verdiepingen liggen enkelvoudige balklagen, alle met sleutelstukken. Boven de kelder ligt een enkelvoudige balklaag met troggewelfjes. Van begane grond tot aan de zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap. Het huis is in 1986 grondig gerenoveerd.
Lange Nieuwstraat 86 Eenvoudig 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. De 17de-eeuwse trapgevel is in 1962 gerestaureerd.
*Lange Nieuwstraat 108-132 even, Agnietenstraat 4/6, ‘Beijerskameren’ In 1597 gebouwd complex van twaalf kameren met in het midden een toegangsdeur naar de aan de achterzijde uitgebouwde executeurenkamer. Het complex is in 1651 aangevuld met twee kameren in de Agnietenstraat. De huizen hebben enkelvoudige balklagen met eenvoudige sleutelstukken en een doorlopend zadeldak. De kameren zijn gesticht in overeenstemming met het testament van Adriaen Beijer en Alet Jansdochter. In 1960 werden de huizen gemoderniseerd en gerestaureerd.
Lange Rozendaal De Lange Rozendaal, oorspronkelijk uitlopend op de stadswal, was al in de middeleeuwen aan de noordzijde bebouwd. De bebouwing aan de zuidzijde is vrijwel geheel tussen 1842 en 1867 op het terrein van de voormalige brouwerij de Boog door het r.k. Parochiaal Armbestuur tot stand gekomen. De straat maakt hierdoor deel uit van het complex ‘Zeven Steegjes’.
*Lange Rozendaal 21/23 Rond 1850 gebouwd dwars dubbelhuis met recenter achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak op de voorhuizen. Boven begane grond en verdieping liggen enkelvoudige balklagen.

[pagina 66]
*Lange Rozendaal 16-38, even Zie Kockstraat 1-12
*Lange Rozendaal 40-46, even Zie Kockstraat 13-16
Lange Smeestraat De middeleeuwse Lange Smeestraat liep oorspronkelijk ter hoogte van de in 1145 gebouwde Smeetoren tegen de stadswal. Pas in 1902 werd de brug over de singel in gebruik genomen, die het sinds 1859 varende overhaalschuitje verving. Aan de zuidzijde van de straat, tussen Springweg en Catharijnesingel ligt het in 1378 gestichte St Bartholomeusgasthuis, als opvolger van het St Appoloniagasthuis uit 1367. De huizen zijn afwisselend van het diepe en dwarse type.
Lange Smeestraat 1 Een middeleeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder met gordelbogen en troggewelven en een zadeldak. De begane grond heeft een 19de-eeuwse insteek.
*Lange Smeestraat 3 Een middeleeuws dwars huis met twee bouwlagen, een kelder en een mansardedak. Boven de begane grond ligt een enkelvoudige balklaag evenwijdig aan de voorgevel waarvan één balk met peerkraalsleutelstuk vermoedelijk een kwart slag gedraaide moerbalk behorend bij een samengestelde balklaag met muurstijlen is. Boven de verdieping ligt een dergelijke moerbalk met muurstijl en korbeel nog wel loodrecht op de voorgevel. De begane grond bezit aan de achterzijde een insteek.
Lange Smeestraat 11 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder onder het voorste gedeelte en een zadeldak. Het huis heeft een achterhuis onder hetzelfde dak. Boven begane grond en verdiepingen liggen enkelvoudige balklagen met enige sleutelstukken.
*Lange Smeestraat 13 Een diep winkelwoonhuis uit de tweede helft van de 17de eeuw met twee bouwlagen, een kelder en een schilddak. Links staat een diep achterhuis met twee bouwlagen en een zadeldak. Boven zowel begane grond als verdieping ligt een enkelvoudige balklaag, de balken hebben een kraalprofiel. Van de verdieping naar de zolder leidt een spiltrap. De begane grond bezat oorspronkelijk waarschijnlijk een insteek. Het achterhuis heeft boven de verdieping een enkelvoudige balklaag. Ook hier loopt tussen de verdieping en zolder een spiltrap.
Lange Smeestraat 17 Een laat 19de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het voorste gedeelte en een plat dak met voorschild. Achter het huis staat een aanbouw van twee lagen.
Lange Smeestraat 23 In de 17de eeuw door verbouw van een middeleeuws éénlaags dwars huis ontstaan diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een niet toegankelijke kelder en een zadeldak.

[pagina 67]
Lange Smeestraat 31 Een 17de-eeuws dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Waarschijnlijk is het huis gegroeid uit een middeleeuwse éénlaags voorganger.
Lange Smeestraat 33 Een vroeg 19de-eeuws diep huis met achterhuis bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het voorste gedeelte van het voorhuis en zadeldaken.
Lange Smeestraat 49 Een in 1891 gebouwd diep huis oorspronkelijk met beneden- en bovenwoning. Het huis bestaat uit twee bouwlagen, een smallere kelder aan de voorzijde en een mansardedak. In de bovengevel met pilasters zijn kapitelen en jaartalstenen van een in 1647 ter plaatse gebouwd huis hergebruikt.
Lange Smeestraat 2/4 Waarschijnlijk als één huis gebouwd 17de-eeuws dwars huis, bestaande uit drie bouwlagen, middeleeuwse kelders en oorspronkelijk een doorlopend zadeldak. Het dak op nr 2 is vernieuwd. Boven de eerste en tweede verdieping van nr 2 liggen enkelvoudige balklagen.
Lange Smeestraat 6 Een middeleeuws diep huis met twee bouwlagen, een kelder met een gordelboog en troggewelven en een zadeldak. De voorgevel is 17de-eeuws, de achtergevel is een middeleeuwse tuitgevel.
*Lange Smeestraat 28 Een 17de-eeuws diep voorhuis met twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het laat 18de-eeuwse achterhuis heeft drie bouwlagen en een plat dak met achterschild. Het voorhuis heeft samengestelde balklagen en in de begane grond een insteek. Van begane grond tot aan de zolder leidt een 17de-eeuwse spiltrap. Het achterhuis heeft enkelvoudige balklagen.
Lange Smeestraat 34/36 Zie Springweg 115.
Lange Viestraat De Lange Viestraat is al sinds de middeleeuwen deel van de oost-westverbinding tussen de Catharijne- en Wittevrouwenpoort. De geringe breedte van de straat baarde waarschijnlijk al even lang zorgen. In 1547 en 1597 werd een ordonnantie uitgevaardigd over de maat van uitstekende luifels, pothuizen en vensters. In 1928 werd aan de noordzijde door de nieuwbouw van het, in 1985 gesloopte, kledingmagazijn Kreymborg de rooilijn rechtgetrokken. De zuidzijde van de straat werd tussen 1937 en 1954 in een nieuwe rooilijn herbouwd. De straat kent geen woonbebouwing meer. Opmerkelijk zijn de gebouwen Lange Viestraat 2 en 4 uit 1936: de voormalige lunchroom Van Angeren door architect J. le Clerq, en De Gruyter, beide in gele baksteen. De noordzijde wordt sinds 1987 gedomineerd door winkelcentrum La Vie.
Lauwersteeg De al rond 1300 bestaande smalle steeg die tussen Oudegracht 137 en 139 op de gracht uitkomt ontleent zijn naam niet zoals de Lange Lauwerstraat aan de leerlooiers maar waarschijnlijk aan het geslacht Louwrens. Slechts aan de oostzijde staat nog enige oudere bebouwing, de westzijde is in 1976/77 geheel vernieuwd.
Lauwersteeg 8/10, achter Terugliggend middeleeuws éénlaags dwars huis met een
[pagina 68]
zadeldak tussen twee trapgevels. De kapconstructie bestaat uit twee eiken spanten met krommers. De relatie met omringende bebouwing is niet duidelijk, tegenwoordig valt het onder het adres Steenweg 49.
Lauwersteeg 10 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak, aan de voorzijde tegen een topgevel met rollaag. Boven de verdieping ligt een verrommelde enkelvoudige balklaag met enige sleutelstukken. De ondergevel is in de 20ste eeuw vernieuwd.
Lepelenburg Tussen 1577 en 1579 werd het Lepelenburg als één van de vijf aarden bolwerken aangelegd. In 1829 werden door J.D. Zocher jr plannen gemaakt voor de verfraaiing langs de singels. Voor het bolwerk Lepelenburg werd gedacht aan de bouw van villa's. Slechts één, Lepelenburg 2, is hiervan tot stand gekomen. Op het bolwerk zelf heeft van 1955 tot 1979 de ‘tijdelijke’ concertzaal Tivoli gestaan.
Lepelenburg 1 In 1863 door grondige verbouwing en uitbreiding van een groot 17de-eeuws tweebeukig dwars huis in de Brigittenstraat ontstaan samengesteld hoekhuis, bestaande uit drie bouwlagen, kelders en kap. In 1986/87 met uitzondering van de gevels geheel vernieuwd, waarbij het flauwhellende dak werd vervangen door een hoger plat dak met omgaand schild.
*Lepelenburg 2, ‘Lievendaal’ Een in opzet in 1862 gebouwd vierkant huis, gelegen op een restant van de stadswal in de door J.D. Zocher jr in 1829 ontworpen parkaanleg. Het bestaat uit twee bouwlagen onder een aan vier zijden omgaand flauw hellend zadeldak. Op de zuidoosthoek staat een vijfhoekige torenuitbouw met een tentdak. In 1903 is tegen de noordgevel een vijfhoekige aanbouw met twee bouwlagen en een plat dak geplaatst.
Lichte Gaard De weg langs het terrein van het Bisschopshof is gedeeltelijk aan de landzijde, de Lichte Gaard, en gedeeltelijk aan de grachtzijde, de Donkere Gaard, bebouwd. Al vroeg in de 12de eeuw werden percelen vóór de bisschoppelijke burcht aan particulieren uitgegeven. De voornamelijk diepe huizen in de Lichte Gaard zijn oorspronkelijk tegen de muur van de bisschoppelijke burcht gebouwd, later zijn zij over de muur heen gebouwd. De tufstenen muur is nog in een aantal kelders terug te vinden.
Lichte Gaard 1 Een 17de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder, een werfkelder en
[pagina 69]
een zadeldak. Van de eerste verdieping tot de zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap met een ingesneden leuning, treden met een oortje en een bekroning. Het huis is tegen de grens van het voormalige Bisschopshof gebouwd.
Lichte Gaard 2 Een 17de-eeuws diep huis met achterhuis bestaande uit drie bouwlagen, kelders, een werfkelder en een zadeldak. Boven alle bouwlagen liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken. Het huis heeft een 17de-eeuwse spiltrap. De muur tussen voor- en achterhuis staat ter plaatse van de grens van het voormalige Bisschopshof. Het huis is in 1961 grondig gerestaureerd.
Lichte Gaard 3, ‘T Craentgen’ Waarschijnlijk in 1731 uit een klein éénlaags huis ontstaan diep huis met achterhuis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder onder het voorhuis, een werfkelder en een zadeldak. Boven begane grond en verdiepingen liggen enkelvoudige balklagen met sleutelstukken. De balklaag boven de begane grond in het achterhuis is voorzien van 17de-eeuwse decoratieve beschildering. In 1973 is het huis gerestaureerd, waarbij de halsgevel vrijwel geheel werd gereconstrueerd, waarbij het beeldhouwwerk door de beeldhouwer Geerlings is uitgevoerd.
Lichte Gaard 6 Een 17de-eeuws diep huis met achterhuis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder, een werfkelder en een zadeldak. Aan de voorzijde heeft het huis een zadeldak evenwijdig aan de voorgevel samen met nr 7. De voorgevel is in de 18de eeuw tegelijk met die van nr 7 opnieuw opgebouwd. Boven de eerste verdieping ligt aan de voorzijde een samengestelde, aan de achterzijde een enkelvoudige balklaag. Het huis is in 1966 grondig gerestaureerd.
*Lichte Gaard 8 Een diep huis naar ontwerp van de architect H. van Lunteren, daterend uit 1859. Het bestaat uit een lage begane grond, twee verdiepingen, een zadeldak en kelders van oudere oorsprong. Het huis bevat op de tweede verdieping een neogotisch interieur van O. Mengelberg. Op de begane grond bevindt zich aan de achterzijde een oorspronkelijke 19de-eeuwse keukeninrichting. In de kelder is tufstenen muurwerk behorend tot het voormalig Bisschopshof aanwezig.
Lichte Gaard 9 Een rond 1900 in verband met het plaatselijk terugleggen van de rooilijn voor een groot deel vernieuwd huis, waarin naast 19de-eeuwse interieurs tevens belangrijke elementen van Lodewijk xvi-interieurs bewaard bleven, alsmede veel oudere kelders, waarbinnen in tufstenen muurwerk nog delen van de oude muur langs het Bisschopshof te herkennen zijn.
Loeff Berchmakerstraat Deze straat tussen Neude en Breedstraat is van middeleeuwse oorsprong. Het huizenblok tussen Predikherenstraat, Voorstraat en Loeff Berchmakerstraat wordt naar het noorden toe steeds smaller zodat aan het einde de huizen zonder enige tussenruimte rug-aan-rug staan. De huizen aan de Voorstraat, waar het blok eveneens smaller wordt, hebben hun achtergevel in de Loeff Berchmakerstraat. Opmerkelijk is hier dat de percelen haaks op de Loeff Berchmakerstraat staan, en niet op de Voorstraat. De bebouwing is overwegend van het diepe type. Een aantal huizen bij de Breedstraat is in de 20ste eeuw afgebroken.
Loeff Berchmakerstraat 17 Een in opzet middeleeuws dwars huis met twee bouwlagen en een zadeldak in de 17de eeuw uitgebreid met een achterhuis met twee bouwlagen. Links is een poortje dat de achteruitgang vormt van het huis Predikherenstraat 20.
Loeff Berchmakerstraat 21 Een rond het midden van de 17de eeuw gebouwd dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak tussen twee topgevels. Het is tegen de achtergevel van Predikherenstraat 26/28 gebouwd. Links is een plaatsje, rechts een osendrop.

[pagina 70]
Loeff Berchmakerstraat 23/25 Twee 17de-eeuwse diepe huizen onder één kap, mogelijk oorspronkelijk als één zelfstandig huis gebouwd. Het bestaat uit twee bouwlagen, een kelder onder nr 23 bereikbaar via Predikherenstraat 30, waarmee het tegenwoordig een geheel vormt, en een zadeldak. In nr 25 liggen boven begane grond en verdieping enkelvoudige balklagen. In 1987 is de voorgevel geheel opnieuw opgetrokken. De huizen zijn rug-aan-rug gebouwd met Predikherenstraat 30 en 32.
Loeff Berchmakerstraat 36, Pauwstraat 15 Een vroeg 16de-eeuws diep hoekhuis, sinds het einde van de 16de eeuw bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. In 1973 is het huis gerestaureerd.
Loeff Berchmakerstraat 38 Een vroeg 16de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. De kap bestaat uit eiken spanten met krommers. In 1976 is het huis gerestaureerd.
Loeff Berchmakerstraat 42 In aanleg 16de-eeuws diep huis, bestaande uit een voor- en achterhuis met twee bouwlagen, een kelder onder het achterhuis, een mansarde- en een zadeldak. De vloer van het achterhuis ligt hoger dan die van het voorhuis. Boven begane grond en verdieping liggen gedeeltelijk enkelvoudige en samengestelde balklagen met nog enige 16de-eeuwse sleutelstukken.
Loeff Berchmakerstraat 44 Een 16de-eeuws diep huis, bestaande uit een voor- en een achterhuis van twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. In de zijmuren bevinden zich op begane grond en verdieping spaarbogen, behorend bij een constructie, waarbij de muurdammen tussen de spaarbogen fungeren als ‘pijlers’ voor de moerbalken.
Loeff Berchmakerstraat 48 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een dichtgestorte kelder en een zadeldak.
Loeff Berchmakerstraat 50 Twee 17de-eeuwse diepe huizen met een 19de-eeuws achterhuis bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven begane grond en mogelijk ook boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag.
Lucasbolwerk Tussen 1577 en 1579 werd het Lucas Bolwerk als één van de vijf aarden bolwerken aangelegd. Rond 1721 werd op het bolwerk een suikerraffinaderij, het Suikerhuis, gebouwd. In 1859 werd het naar ontwerp van J.D. Zocher jr in een park herschapen. Het bedrijfsgebouw werd nadat er een tegelfabriek in was gevestigd in 1867 afgebroken. De schouwburg die in 1941 naar ontwerp van W.M. Dudok gereed kwam domineert tegenwoordig het bolwerk. De huizenrij aan de westzijde is in de periode 1873 tot 1885 in de plaats van bebouwing aan de voormalige stadssteeg achter de stadswal gebouwd. Deze steeg is nog herkenbaar rechts naast Lucas Bolwerk 1 en links naast Wittevrouwenstraat 44. Een gedeelte van de bebouwing kwam in de plaats van het voormalige Apostelgasthuis, dat in 1821 tot stadsziekenhuis werd verbouwd.
Lucasbolwerk 1 Een rond 1840 gebouwd dwars huis met twee bouwlagen en een zadeldak. Het huis past in
[pagina 71]
de plannen van Zocher in verband met de ontmanteling van de stadsverdediging. Het staat ter plaatse van de voormalige stadswal, links naast het restant van de stadssteeg achter de wal. Het huis is georiënteerd op het park.
Lucasbolwerk 2 Zie Nobelstraat 28-30, even.
Lucasbolwerk 4/5 Een in 1875 gebouwd symmetrisch dubbelhuis, ontworpen door S.A. van Lunteren, bestaande uit drie bouwlagen, kelders en een plat dak met voorschild. Inwendig bezitten de panden nog enig oorspronkelijke interieurafwerkingen zoals plafonds, en de trap en de hal van nummer 4.
Lucasbolwerk 6 Een in 1881 naar ontwerp van S.A. van Lunteren gebouwd vierkant huis met drie bouwlagen, een kelder en een plat dak met omgaand schild.
Lucasbolwerk 7/8 Een in 1873 gebouwd dubbelhuis, bestaande uit twee bouwlagen en een plat dak met steile schilden. Het interieur van nummer 7 bestaande uit gedecoreerde stucplafonds, marmeren schoorsteenmantels, gebrandschilderd glas en decoratief schilderwerk, is vrijwel gaaf aanwezig.
Lucasbolwerk 9/11 Drie in 1873 gebouwde huizen, bestaande uit een lage begane grond, een bel-étage, een verdieping en een zadeldak met zeer flauwe helling. De huizen zijn ontworpen door S.A. van Lunteren.
Lucasbolwerk 17/18 In 1885 door S.A. van Lunteren ontworpen dubbelhuis, bestaande uit een lage begane grond, een bel-étage en een verdieping. Het heeft een zadeldak. Een deel van de oorspronkelijke interieurs is nog aanwezig.
Lijnmarkt De westzijde van de Lijnmarkt kan gezien worden als de voortzetting van de Oudegrachtbebouwing. De oostzijde was echter al vroeg, deels, bebouwd. In 1196 stond er al een gebouw ter plaatse van Lijnmarkt 2-10 tegen de Maartensbrug. Om de ‘verstening’ van de gevels aan de oostzijde te stimuleren werd in de loop van de 17de eeuw toegestaan om het ruimteverlies door het vervallen van de overstekende verdiepingen te compenseren door bebouwing van de werf. De werf moest echter toegankelijk blijven. Bij het noordelijke deel resulteerde dit in een werfgalerij, de eigenaren van het zuidelijke deel bouwden de werf ondanks de verordening toch vol. Bij het middelste deel werd zelfs een nieuwe werf achter de huizen aangelegd. Alle huizen zijn van het diepe type.

[pagina 72]
Lijnmarkt 1 Een hoofdzakelijk 18de-eeuws diep hoekhuis (ten opzichte van de Zadelstraat), bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven de kelder ligt een enkelvoudige balklaag met balken met een duivejagerprofiel.
Lijnmarkt 19 Door samenvoeging van een breed en een smal middeleeuws diep huis ontstaan gebouw, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en straatkelders en een plat dak.
Lijnmarkt 21 Een diep huis met achterhuis uit de tweede helft van de 19de eeuw. Het voorhuis bestaat uit twee bouwlagen, een kelder, straatkelders en een werfkelder onder Lijnmarkt 26. Het heeft een mansardekap. Het achterhuis heeft een bouwlaag meer en een plat dak.
Lijnmarkt 23 Een middeleeuws diep éénlaags huis met een achterhuis van twee bouwlagen. Het voorhuis heeft een verbouwd zadeldak met eiken spanten met krommers en eiken sporen. Het achterhuis heeft een zadeldak met flauwe helling. De kelder met een tongewelf heeft evenals die van nr 21 een uitgang naar de werf via een kelder onder Lijnmarkt 26. Achter het huis staat een vroeg 19de-eeuwse aanbouw met kelder.
Lijnmarkt 25 Een in 1878 grondig verbouwd middeleeuws diep huis met zijhuis, bestaande uit twee, gedeeltelijk drie, bouwlagen, kelders, een straatkelder en moderne daken. In de traphal in het zijhuis, in kamers op de verdieping en rond de vide met balustrade is rijk stucwerk aangebracht. Ook de winkelpui met kariatiden dateert uit 1878.
Lijnmarkt 27 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.
Lijnmarkt 29 In de 19de eeuw met een verdieping verhoogd 17de-eeuws diep huis met drie bouwlagen, een kelder en een mansardedak. De kapconstructie bestaat uit Philibertspanten. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde, boven de tweede verdieping een enkelvoudige balklaag.
Lijnmarkt 31 Een 17de-eeuwse diep huis met twee uitzonderlijk hoge bouwlagen, kelders en verbouwd zadeldak. Aan de achterzijde heeft het huis een opkamer. De voorgevel is op de verdieping een rijke pilastergevel, de pilasters zijn voorzien van zandstenen banden.
Lijnmarkt 33 Een 17de-eeuws diep huis met los achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen en zadeldaken. Boven de begane grond en de verdieping van het voorhuis liggen enkelvoudige balklagen. De balken op de verdieping liggen niet in de zijmuur maar op een strijkbalk ondersteund door een houten stijl en een muurdam.
Lijnmarkt 35 Een in 1736 verbouwd diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Links is een doorgang overbouwd. Boven het voorste gedeelte van de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.

[pagina 73]
Lijnmarkt 37, ‘In Die Vergulde Maen’ Een 17de-eeuws diep huis met achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en twee zadeldaken. Los van het achterhuis staat een tweede achterhuis met één bouwlaag en een zadeldak. Het voorhuis heeft een zeer hoge begane grond, mogelijk samenhangend met een verdwenen insteek. De kapconstructie bevat eiken spanten. De voorgevel is in het laatste kwart van de 19de eeuw van klokgevel tot trapgevel verbouwd.
Lijnmarkt 41 In 1970 brandde Lijnmarkt 41, samen met nummer 43 vrijwel geheel af. Van het middeleeuwse diepe huis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak, bleven de merkwaardige kelders en straatkelders bewaard. Het huis is geheel herbouwd.
Lijnmarkt 6 Een 17de-eeuws diep huis met aan de achterzijde een overbouwde werf. Het huis bestaat uit drie bouwlagen, kelders met kruisribgewelven en muraalbogen, een straatkelder en een plat dak met voorschild. De 13de-eeuwse kelders behoren tot een reeds in 1196 genoemd groot huis ter plaatse van Lijnmarkt 2-10. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde balklaag met sleutelstukken, aan de linkerzijde opgelegd op muurstijlen. Het huis heeft een van begane grond tot zolder doorgaande 17de-eeuwse spiltrap.
Lijnmarkt 2/4 Deze huizen met overbouwde werf zijn in de 17de eeuw als dubbelhuis met drie bouwlagen, kelders, straatkelders, en een omgaand zadeldak ontstaan. Nummer 2 is in de late 19de eeuw grondig verbouwd. In de kelders bleven delen van een 13de-eeuws gebouw, vergelijkbaar met de kelders van nummer 6, bewaard.

[pagina 74]
Lijnmarkt 14 Waarschijnlijk een 17de-eeuws smal diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een opkamer en een zadeldak. Het huis heeft twee kelders boven elkaar. Aan de achterzijde is het over de werf heen gebouwd.
Lijnmarkt 16 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een op- en een kelderkamer waaronder nog een kelder uitkomend op de overbouwde werf en een voorkelder. Bij de spiltrap bevindt zich een weggetimmerd licht met snijwerk.
Lijnmarkt 18 Een in de 18de eeuw deels vernieuwd diep huis, aan de voorzijde bestaand uit twee, aan de achterzijde drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Aan de achterzijde bevindt zich de overbouwde werf. Boven begane grond en eerste verdieping liggen enkelvoudige balklagen.
Lijnmarkt 20a Een rond 1900 gebouwd huis bestaande uit drie bouwlagen, op middeleeuwse kelders. Vóór de bouw van dit huis lag er op de kelder een overtuin behorend bij Lijnmarkt 19.
Lijnmarkt 22 In de 18de eeuw verbouwd diep huis met twee bouwlagen, een opkamer een kelder en een straatkelder doorlopend tot de tegenoverliggende rooilijn, en een zadeldak. Boven de begane grond en de verdieping liggen enkelvoudige balklagen. De kapconstructie bevat eiken spanten met krommers.

[pagina 75]
Lijnmarkt 26 Een in de 19de eeuw verbouwd diep huis, ontstaan door samenvoeging van twee diepe huizen. Het bestaat uit twee bouwlagen, aan de voorzijde één kelder aan de achterzijde twee kelders boven elkaar, en een mansardedak. Links onder het huis ligt een kelder die de uitgang naar de werf vormt van Lijnmarkt 21 en 23.
Lijnmarkt 30 Een 17de-eeuws diep huis met een later achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en op het voorhuis een zadeldak. Boven de verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.
Lijnmarkt 38 In de 18de eeuw door samenvoeging van twee oudere diepe huizen ontstaan huis met drie bouwlagen, kelders, straatkelders en twee mansardedaken. De voorste kelder van het linker deel heeft een troggewelf op gordelbogen. In de kelders is goed de uitbreiding op de werf zichtbaar.
Lijnmarkt 40 In de 18de eeuw vrijwel geheel herbouwd diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, kelders, een straatkelder en een zadeldak. Boven de tweede verdieping ligt een enkelvoudige balklaag.

[pagina 76]
Lijnmarkt 44 Een smal 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder, een straatkelder en een zadeldak. Aan de achterzijde heeft het huis een smalle hoge klokgevel.
*Lijnmarkt 48 Een in de tweede helft van de 18de eeuw gebouwd diep huis gelegen tussen de Oudegracht en de Lijnmarkt. Het huis is gedeeltelijk gebouwd op de werf langs de Oudegracht. Het telt twee bouwlagen met zadeldak en heeft een opkamer en een kelder. De voorgevel is voorzien van een gave winkelpui uit 1860. Het fraaie winkelinterieur dateert mogelijk uit dezelfde tijd. In 1847 werd in het huis de winkel in garen en band ‘De Vlijt’ gevestigd.
Lijnmarkt 50 In de 18de eeuw verbouwde samenvoeging van twee ten opzichte van de Gaardbrug diepe huizen, bestaande uit drie bouwlagen, kelders en een zadeldak. In de middeleeuwse kelder onder het huis bevindt zich een schouw. Onder de Gaardbrug en onder de Lijnmarkt liggen straatkelders. Boven de eerste verdieping ligt een enkelvoudige balklaag met geprofileerde balken. In het muurwerk zijn bij een verbouwing resten van een houtskelet gevonden.