Utrecht. De huizen binnen de singels. Overzicht

(1989)–Marceline Dolfin, E.M. Kylstra, Jean Penders– rechtenstatus


B Bakkerstraat Reeds in de middeleeuwen was de Bakkerstraat een belangrijke straat. De bebouwing langs de straat, met veel winkelfuncties, is echter herhaaldelijk vernieuwd waardoor de gevelwanden een overwegend 19de- en 20ste-eeuws karakter hebben.
Bakkerstraat 15 Een 17de-eeuws diep huis, aan de achterzijde grenzend aan de Hamsteeg, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder onder het voorste gedeelte en een plat dak met voor- en achterschild. Boven de verdieping ligt en enkelvoudige balklaag met een enkel sleutelstuk.
Begijnehof Het Begijnehof is in 1976 ontstaan bij de verbouwing van het in 1951 gebouwde complex van de drukkerij Boekhoven-Bosch tot woningen. Een groot deel van de woningen heeft de ingang via het Begijnehof. De oude naam Begijnehof had betrekking op het plein dat tegenwoordig Begijneplaats heet.
Begijneplaats Het voormalige Begijnehof ontleent zijn naam aan het reeds voor 1292 bestaande Begijnenklooster. Twee van de gebouwen van het klooster werden na de opheffing van het klooster verbouwd tot woning of opslagplaats. De kerk is opgenomen in Wijde Begijnestraat 112-114 en het ‘Groothuis’ of conventsgebouw in Wijde Begijnestraat 15-21 (zie bij de Wijde Begijnestraat). De Begijnenwoningen werden vanaf 1621 verkocht en afgebroken.
Begijnekade Een rond 1860 in het kader van de door J.D. Zocher jr ontwikkelde plannen voor stadsverfraaiing op het voormalige Begijnebolwerk aangelegde kade. De bebouwing bestaat overwegend uit huizen met twee bouwlagen boven een lage beganegrond of boven een souterrain. Een groot aantal van de huizen is gepleisterd.
Begijnekade 6 In 1873 gebouwd vierkant huis bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een plat dak met aan alle zijden een schild.
Begijnekade 20 Zie Van Asch van Wijckskade 24-26, even.

[pagina 10]
Begijnesteeg Aan de voormalige 2e Begijnesteeg, een smalle brandgang tussen de Voorstraat en de Breedstraat, heeft geen enkel huis een ingang. Het wordt begrensd door de zijgevels van vier hoekhuizen.
Bergstraat Deze middeleeuwse straat liep oorspronkelijk dood op de stadswal, tegenwoordig komt hij uit op de Catharijnekade. De weinig opmerkelijke bebouwing is overwegend van het diepe type.
Blindesteeg De doodlopende steeg is tegenwoordig doorgenummerd vanuit de Springweg, met de nummers 42 en 44. De steeg is waarschijnlijk gegroeid uit een achteruitgang van het erf van Oudegracht 191 of 193. Een zelfde situatie bestond bij de in 1974 ten behoeve van de bouw van de Teugelhof gesloopte Putsteeg, die de achteruitgang van Oudegracht 187 geweest zal zijn. Aan de zuidzijde van de steeg staan nog twee dwarse éénlaags huizen. De noordzijde wordt begrensd door de huizen aan de Teugelhof.
Boogstraat Een in 1860 op een door het R.K. Parochiaal Armbestuur aangekocht terrein aangelegde straat. De aanleg hield verband met het plan van het Armbestuur het aantal van in haar bezit zijnde woningen op honderd te brengen. De huizen in deze straat zijn alle van het éénlaags dwarse type. De Boogstraat is één van de straten van het complex ‘Zeven Steegjes’.
*Boogstraat 1-9 oneven, 2-10 even, Brouwerstraat 1-9 oneven, 2-10 even, Moutstraat 3-6 In 1861 voor het R.K. Parochiaal Armbestuur gebouwde serie van 24 woningen, bestaande uit één bouwlaag en een per straatwand doorlopend mansardedak met per huis een Philibertspant. De huizen zijn ontworpen door L. Tollenaar. Van het huis Moutstraat 6 resteert slechts de voorgevel.
Boogstraat 11-21 oneven, 12-20 even, Brouwerstraat 11-23 oneven, 12-24 even In 1860 voor het R.K. Parochiaal Armbestuur gebouwde serie van 25 woningen, bestaande uit één bouwlaag en een per straatwand doorlopend mansardedak met per huis een Philibertspant. De huizen zijn ontworpen door L. Tollenaar.
Boothstraat De Boothstraat is in 1659 aangelegd op door oud-burgemeester Booth en Baron van Reede van Drakestein ter beschikking gestelde grond. Reeds in 1645 was een voorstel tot aanleg van een straat tussen de Voorstraat en het Janskerkhof aan de Vroedschap voorgelegd. Dit plan werd om onbekende redenen niet uitgevoerd. De huizen in deze straat zijn vrijwel allemaal van het dwarse, vaak tweebeukige, type.
*Boothstraat 13/15 Een in 1662 door Ghijsbert Thonisz van Vianen ontworpen en gebouwd tweebeukig dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders met kruisgraatgewelven en op elke beuk een zadeldak. Op het voorste dakvlak staat een oorspronkelijke bakstenen dubbele dakkapel met fronton. Boven zowel de begane grond als de verdieping liggen samengestelde balklagen. In 1894 is het huis in twee delen gesplitst.
Boothstraat 17 In 1663 gebouwd tweebeukig dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders met tonen kruisgewelven en twee zadeldaken. De achtergevel met een geprofileerde bakstenen gootlijst heeft alternerend brede en smalle vensters. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag met sleutelstukken. De trap naar
[pagina 11]
verdieping en zolder is een 17de-eeuwse spiltrap, met aan het begin een 18de-eeuwse steektrap. Het huis heeft 17de- en 18de-eeuwse interieurdetails bewaard.
Boothstraat 21 Zie Voorstraat 77 en 79.
Boothstraat 2 Zie Janskerkhof 15a.
Boothstraat 2a Een in 1666 gebouwd diep koetshuis, oorspronkelijk aan de overkant van de straat gelegen en behorend bij het huis Janskerkhof 15. In 1961 werd het vanwege nieuwbouw voor de studentensociëteit PHRM afgebroken en verplaatst naar de huidige plaats, waar het het 19de-eeuwse koetshuis van Janskerkhof 16 vervangt.
*Boothstraat 6 Een in 1658 in verband met de aanleg van de Boothstraat tot de huidige samengestelde opzet verbouwd middeleeuws claustraal huis van het kapittel van St Jan. Het front was oorspronkelijk op het zuiden, naar het Janskerkhof gericht. Het bestaat uit een dwars deel langs de straat met twee bouwlagen en een zadeldak. Loodrecht hierop staat het diepe voormalige hoofdhuis met twee bouwlagen en een plat dak. In de oksel van deze ‘L’-vormige opzet staat een 15de-eeuwse aanbouw met twee bouwlagen en plat dak en een 16de-eeuwse aanbouw met één bouwlaag en een afgeplat zadeldak. Het complex is in 1985 grondig verbouwd.
Boothstraat 10 Een rond 1660 gebouwd tweebeukig dwars huis met twee bouwlagen, kelders en twee zadeldaken, op elke beuk één. Boven begane grond en verdieping liggen samengestelde balklagen. Van de eerste verdieping naar de zolder leidt een 17de-eeuwse spiltrap.
Boothstraat 12 Rond 1660 gebouwd tweebeukig dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en twee zadeldaken. De voorgevel heeft een rijke barokke ingangspartij. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag met sleutelstukken. Achter het 17de-eeuwse binnenportaal begint de 17de-eeuwse spiltrap met een steektrapje.
Boterstraat De Boterstraat dateert reeds uit de 12de eeuw, wat blijkt uit een onenigheid in 1196 tussen de Stad en het kapittel van St Marie over een stuk grond tussen de Zadelstraat en de huizen daar tegenover. Het betreft de grond tussen de Zadelstraat en de Boterstraat, de zogenaamde Omloop van St Marie. Dat er in de 12de eeuw al bebouwing stond aan de zuidzijde van de Boterstraat werd bevestigd door bij opgravingen gevonden restanten van houten bebouwing. De noordzijde van de straat is bebouwd met diepe huizen die rug-aan-rug liggen met de huizen aan de zuidzijde van de Zadelstraat. Opmerkelijk is in deze smalle straat het grote middeleeuwse huis met zijhuis Boterstraat 20. Het in 1986 gebouwde huizenblok, ter plaatse van een voormalige melkfabriek, domineert de straat.
Boterstraat 1 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een hoog gelegen kelder en een zadeldak. De kelder met tongewelf behoort bij een middeleeuwse voorganger.
Boterstraat 3 Een in de 19de eeuw grondig verbouwd 17de-eeuws diep onderkelderd huis met drie bouwlagen en een in 1986 vernieuwd zadeldak. Boven de begane grond ligt nog de 17de-eeuwse samengestelde balklaag. De met een tongewelf overwelfde kelder bezit drie kaarsnissen en een 19de-eeuws schouwtje. De scheidingsmuur met de kelder van Zadelstraat 4 is opgebouwd uit vroeg 13de-eeuwse baksteen.

[pagina 12]
Boterstraat 9, 11 Een in 1857 gebouwd ondiep dwars huis met twee bouwlagen en een in de 20ste eeuw aangebracht plat dak. De rechter van de twee voordeuren vormde oorspronkelijk de achteruitgang van Zadelstraat 10.
Boterstraat 15 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het huis is rug-aan-rug gebouwd met Zadelstraat 14. Boven zowel begane grond als verdieping ligt een samengestelde balklaag met sleutelstukken.
Boterstraat 20 Een laat 13de-eeuws diep huis met een zijhuis, dat thans als regentenkamer bij het huidige Boterstraat 22 hoort. Het bestaat uit twee bouwlagen, een gedeeltelijke, later ingebouwde, kelder en een zadeldak. Tot in 1982 een brand een belangrijk deel van het huis vernietigde had het een enkelvoudige, vermoedelijk dennen balklaag en een latere middeleeuwse gebintenkap. Oorspronkelijk bezat het huis aan de achterzijde op de begane grond een met vier kruisgewelven overdekte ruimte.
Brandstraat Deze middeleeuwse straat heeft een nogal ongestructureerd karakter. Aan de zuidzijde wordt de straat bepaald door recent gebouwde woningen behorend bij het klooster van de Zusters der Liefde, het voormalige St Andreasgasthuis en een schoolgebouw. Aan de noordzijde staat een reeks dwarse huizen onder één kap uit het tweede kwart van de 20ste eeuw.
Breedstraat Na de sloop van het Predikherenklooster aan de noordwestzijde van de straat in 1583 werden de Hooge en Breede Jacobijnenstraat samengevoegd tot de huidige straat. Sinds 1597 wordt in deze straat een linnen- en garenmarkt gehouden. De bebouwing is van wisselend karakter. Eenvoudige diepe en dwarse huizen worden afgewisseld door grote tot zeer grote samengestelde huizen.
Breedstraat 1 Een in 1643 gebouwd dwars voorhuis met diep achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder en zadeldaken. Het achterhuis is slechts gedeeltelijk onderkelderd. Zowel boven de begane grond en de verdieping van voor- en achterhuis liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken. De moerbalken hebben een kwartrond profiel. Op de begane grond van voor- en achterhuis bevinden zich midden 18de-eeuwse schouwen met houten mantels en stucwerk boezems. In 1946 is de voorgevel gerestaureerd waarbij de gevelbanden werden hersteld en kruisvensters met empire-profilering werden aangebracht. Het huis is in 1987 gerenoveerd.
Breedstraat 3, 7 Twee van uiterlijk rond 1860 daterende diepe huizen, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en mansardedaken. Het linker deel, nummer 7, bezit een losstaand achterhuis met twee bouwlagen. Tussen beide huizen loopt een steegje dat bij het linker huis is getrokken. Nummer 3 is deels middeleeuws, deels 17de-eeuws.
Breedstraat 9 Een middeleeuws diep huis met links achter een achterhuis, bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak. Boven begane grond en verdieping van het voorhuis liggen samengestelde balklagen. De kapconstructies van voor- en achterhuis bestaan uit eiken spanten.
Breedstraat 13 Een 17de-eeuws dwars huis met drie bouwlagen en een zadeldak. In de 19de eeuw is het huis met een tweede verdieping verhoogd, waarbij echter de nokhoogte gelijk bleef. Hierdoor veranderde de
[pagina 13]
dakhelling. In de zijgevels zijn de 17de-eeuwse topgevels met vlechtingen nog te herkennen.
Breedstraat 15 Een 17de-eeuws diep onderkelderd huis met twee bouwlagen en een afgeknot zadeldak. In 1870 werd de voorgevel verbouwd tot de huidige lijstgevel. Tot dan toe was het een, inmiddels al afgetopte, klokgevel.
Breedstraat 17 Een 19de-eeuws diep hoekhuis, bestaande uit twee bouwlagen met een zadeldak. Aan de achterzijde bevindt zich een, oorspronkelijk iets hoger liggende, oudere kelder. Boven alle bouwlagen liggen enkelvoudige balklagen.
Breedstraat 19 Rond 1850 tot pakhuis verbouwd 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen en een mansardedak. In de kapconstructie zijn Philibertspanten verwerkt.
Breedstraat 23 Een qua karakter 19de-eeuws, doch in aanleg ouder diep huis met drie bouwlagen en een zinken dak. In de eerste helft van de 20ste eeuw is de kap afgebroken, waarbij de zolder werd uitgebouwd tot tweede verdieping.
Breedstraat 27 Door samenvoeging van twee 17de-eeuwse diepe huizen ontstaan 19de-eeuws huis, bestaande uit drie bouwlagen, twee zadeldaken loodrecht en één evenwijdig aan de voorgevel.
Breedstraat 33 Een laat 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een opkamer en een neerkamer in het achterhuis en een zadeldak. De enkelvoudige balklaag boven de opkamer loopt evenwijdig aan, die boven de verdieping loopt loodrecht op de voorgevel.
Breedstraat 35 Een vroeg 19de-eeuws dwars huis met twee bouwlagen en een mansardedak. De kap is in 1895 geheel vernieuwd.
Breedstraat 49 Een in 1835 gebouwd dwars huis met twee bouwlagen en een mansardedak. In de voorgevel bevindt zich een fundatiesteen met het opschrift: ‘J.P. Dompeling, oud 7 jaar, 7 juli 1835’. Het huis is vanouds gesplitst in beneden- en bovenwoning.

[pagina 14]
Breedstraat 53 Een in het derde kwart van de 18de eeuw verbouwd diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een middeleeuwse kelder en een zadeldak. Rond het midden van de 19de eeuw is de gevel verbouwd.
Breedstraat 59 Eenvoudig 17de-eeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een dichtgestorte kelder en een zadeldak. Het huis is rug-aan-rug gebouwd met Voorstraat 76. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag.
Breedstraat 4 Een 17de-eeuws diep huis, bestaande uit drie bouwlagen, een kelder en een zadeldak. Het voorgedeelte is in de 18de eeuw tot vier lagen met een dwars tentdak verhoogd. De voorgevel is een 18de-eeuwse lijstgevel met mezzanino en een fraaie 19de-eeuwse winkelpui.
Breedstraat 22, 24, 24A ‘Het Huis met de Koppen’ Rond 1646 door verbouw van een middeleeuws huis ontstaan groot samengesteld huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en zadeldaken. Het huis bestaat uit vier diepe bouwdelen naast elkaar. In de 18de eeuw werd het huis in twee delen gesplitst, wat in 1909 voor nummer 24 nogmaals gebeurde. De goot aan voor- en zijgevel aan de Korte Lauwerstraat wordt gedragen door een groot aantal gesneden houten koppen die het uiteinde vormen van de blokkeels. Het gebouw is in 1985 ingrijpend gerestaureerd en verbouwd.
Breedstraat 26 ‘Het IJzeren Hek’ Een rond 1698 door verbouwing van een ouder huis ontstaan dwars huis met enige aanbouwen aan de achterzijde, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en zadeldaken. De linker travee is in de 19de eeuw toegevoegd. Voor het huis ligt een voorplein aan de straatzijde afgesloten door een hek uit 1705. In de hal bevindt zich een driedelig binnenportaal van ca. 1698, met daarachter een trap met gesneden leuningen.
Brigittenstraat De straat is genoemd naar het ca 1378 gestichte Brigittenklooster, gelegen aan de zuidwestzijde van de straat. Na afbraak c.q. verbouwing van de kloostergebouwen tussen 1632 en 1636 en de kerk in 1643 werd de grond ten behoeve van bebouwing met woonhuizen in percelen uitgegeven. Kloostergebouwen werden opgenomen in de nrs 1 en 3. In de nummers 5 en 7 werd de kapel van het ‘Driekoningenconvent’ opgenomen. Ter plaatse van de nummers 11 en 13 stond het ‘Fraterhuis’ van een broederschap die een aantal studenten van de ‘Hiëronymusschool’ onderhield en huisvestte. Om het aanzienlijke karakter van de straat te vergroten werden de acht godscameren van Henrick van Eede van Eminckhuysen gelegen aan de noordzijde op last van de stad verplaatst. Op de zuidoosthoek lag het in 1800 afgebroken middeleeuwse huis Groot Lepelenburg. De huidige bebouwing bestaat voor het merendeel uit huizen van het dwarse of samengestelde dwarse type.
Brigittenstraat 1 In 1633 tot woonhuis verbouwde middeleeuwse delen van het Brigittenconvent met een ‘L’-vormige plattegrond. Het bestaat uit twee bouwlagen, kelders en zadeldaken. Links
[pagina 15]
achter staat een deel van de voormalige ‘spinkamer’ met een grote kelder met twee rijen steekkappen. Het had oorspronkelijk een houtskelet. Rechts hiervan staat een deel van de ‘aalmoezenierskamer’ met een hoge kelder met kruisribgewelf. Hierboven bevindt zich een opkamer. Het dwarse deel van het huis aan de rooilijn staat op een kelder met troggewelven op gordelbogen, behorend tot een middeleeuws diep bouwdeel.
Brigittenstraat 3 In 1633 tot woning verbouwd deel van het Brigittenconvent, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en aan de voorzijde een zadeldak. Het achterhuis heeft een plat dak met omgaand schild. Het voorste dwarse deel is in 1633 vrijwel geheel nieuwgebouwd. In het midden van de 18de eeuw werd het huis inwendig verbouwd. Het achterhuis, oorspronkelijk een deel van de ‘spinkamer’, is in de 19de eeuw grondig verbouwd.
Brigittenstraat 5 Een in 1636 tot tweebeukig dwars huis verbouwd deel van het Driekoningenconvent, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en twee zadeldaken. Het in 1463 gestichte Driekoningenconvent had ter plaatse van de huizen 5 en 7 een kapel die in 1603 door de Staten tot gasthuis werd verbouwd. De kapconstructie bevat belangrijke delen van het 14de-eeuwse tongewelf van de kapel.
Brigittenstraat 7 Een in 1636 tot dwars huis verbouwd deel van de kapel van het Driekoningenconvent. Het bestaat uit twee bouwlagen, kelders en een zadeldak. Aan de achterzijde staan 19de- en 20ste-eeuwse aanbouwen met platte daken.

[pagina 16]
*Brigittenstraat 11/13 Een in twee delen gesplitst samengesteld huis, bestaande uit een in opzet dwars, gedeeltelijk onderkelderd, rond 1500 gebouwd deel met twee bouwlagen en een zadeldak langs de Brigittenstraat. Achter het huis staat, langs de Nieuwe Kamp, een diep deel met twee bouwlagen en een zadeldak. Links hiervan ligt een 17de-eeuws dwars deel met twee bouwlagen en een zadeldak. Links van dit dwarse deel ligt een diep deel met twee bouwlagen en een plat dak. Opnieuw links hiervan sluit het diepe achterhuis van het buurhuis aan. Het hoofdhuis en de twee rechter achterhuizen bezitten samengestelde balklagen. In het oudste gedeelte werd rond 1575 het ‘Domus Pauparum’ of ‘Fraterhuis’ gevestigd.
Brigittenstraat 15 Een 17de-eeuws tweebeukig dwars huis onder één 19de-eeuwse kap, bestaande uit twee bouwlagen en kelders met zes kruisgraatgewelven. De zolder is tegenwoordig uitgebouwd tot tweede verdieping. Boven de verdieping ligt een samengestelde balklaag. Een 17de-eeuwse spiltrap met dikke dragende treden leidt naar de verdieping. Achter het buurhuis nummer 13 staat een onderkelderde 19de-eeuwse aanbouw van twee bouwlagen en een kap met Philibertspanten met de nok loodrecht op de voorgevel.
Brigittenstraat 17 In de 17de eeuw verbouwd middeleeuws diep huis, bestaande uit twee bouwlagen, een kelder aan de achterzijde en een 19de-eeuws zadeldak met Philibertspanten. De zolder is verbouwd tot tweede verdieping. Tegen de achtergevel staat een 19de-eeuwse aanbouw met twee bouwlagen, waarachter een éénlaags 20ste-eeuwse aanbouw.

[pagina 17]
*Brigittenstraat 4 Een in 1861 gebouwd dwars huis, bestaande uit een souterrain, een bel-étage, twee verdiepingen en een zadeldak. Het huis heeft een vrijwel blinde achtergevel. Het interieur is nog vrijwel gaaf 19de-eeuws. In 1984 is het huis gerenoveerd waarbij de kapconstructie werd vernieuwd.
*Brigittenstraat 6 Een in de eerste helft van de 17de eeuw gebouwd dwars huis, bestaande uit drie bouwlagen en een zadeldak. De voormalige zolder is in de tweede helft van de 19de eeuw uitgebouwd tot tweede verdieping. In de twee rechter traveeën bevindt zich een opkamer waaronder een neerkamer. In de linker travee ligt een kelder. Boven opkamer, hal en verdieping liggen samengestelde balklagen met sleutelstukken. Boven de neerkamer ligt een enkelvoudige balklaag met troggewelven. Van de kelder tot aan de voormalige zolder loopt een 17de-eeuwse spiltrap.
Brigittenstraat 14/14bis, Oude Kamp 21/21bis Een in 1898 gebouwd bouwblok op de hoek met benedenen bovenwoningen, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en een plat dak met omgaand schild. De gevels met blindnissen bevatten siermetselwerk.
Brigittenstraat 22 Een 17de-eeuws tweebeukig dwars huis, bestaande uit twee bouwlagen, kelders en twee zadeldaken, en een 19de-eeuws achterhuis bestaande uit twee bouwlagen en een zadeldak met Philibertspanten met de nok loodrecht op de voorgevel. Een fraaie 19de-eeuwse slingertrap leidt naar de verdieping, naar de zolder een 17de-eeuwse spiltrap.

[pagina 18]
Brouwerstraat Een in 1860 op een door het R.K. Parochiaal Armbestuur aangekocht terrein aangelegde straat. De aanleg hield verband met het plan van het Armbestuur het aantal van in haar bezit zijnde woningen op honderd te brengen. De huizen in deze straat zijn alle van het éénlaags dwarse type. De Brouwerstraat is één van de straten van het complex ‘Zeven Steegjes’.
*Brouwerstraat 1-9 oneven, 2-10 even Zie Boogstraat 1-9 oneven.
*Brouwerstraat 11-23 oneven, 12-24 even Zie Boogstraat 11-21 oneven.
Bruntenhof De straat Bruntenhof, tot 1981 deel van de straat Lepelenburg, is ontstaan uit de weg achter het bolwerk Lepelenburg. De westzijde is geheel bebouwd met de kameren van de fundatie ‘Bruntenhof’. Aan de oostzijde ligt de heuvel waarop het huis ‘Lievendaal’ staat.
Bruntensteeg De Bruntensteeg was tot 1844 een doodlopend steegje waaraan nog vier kameren van het ‘Bruntenhof’ stonden. Waarschijnlijk maakte het oorspronkelijk onderdeel uit van de verbinding van de Oude Kamp, voor de aanleg van de Nieuwe Kamp in 1645 naar de steeg achter Lepelenburg. Na de bouw van de fundatie ‘Metelerkamp’ heeft de steeg weer een, met een deur afgesloten, verbinding met de Nieuwe Kamp gekregen.
*Bruntensteeg 2/3, Bruntenhof 5-16, ‘Bruntenhof’ In 1621 door Mr Frederik Brunt gebouwde reeks van vijftien kameren met op nummer 5 een hoofdgebouw. Het hoofdgebouw heeft twee bouwlagen en een zadeldak. Vier van de huisjes staan aan een steegje dat doorloopt tot aan de Nieuwe Kamp. Achter Bruntenhof 6 en 7 ligt een voormalige hovenierswoning met één bouwlaag en een zadeldak. De kameren hebben boven de begane grond enkelvoudige balklagen. Tussen 1979 en 1981 werd het complex gerestaureerd, waarbij de kameren een keukenaanbouw kregen. De vier kameren aan de Bruntensteeg werden samengevoegd tot twee woningen. Frederik Brunt stichtte deze kameren ter plaatse van het rond 1400 gebouwde huis Klein-Lepelenburg.
Buurkerkhof Het Buurkerkhof is het plein aan de zuid- en westzijde van de Buurkerk. Het plein heeft vier smalle uitgangen: de 1e, 2e en 3e Buurkerksteeg en de verbinding naar de Choorstraat. Aan de zuidzijde wordt het plein begrensd door de huizen aan de Zadelstraat. Deze, overwegend diepe, huizen hebben vaak een met een pothuis vergelijkbare uitbouw tegen de achtergevel. Slechts aan de westzijde is een op het plein gerichte gevelwand. Deze gevelwand is in 1986 grotendeels gerenoveerd.
Buurkerkhof 4 Het onderkelderde huis Buurkerkhof 4, dat zijn huidige aanzien tegelijk met Buurkerkhof 5 in 1927 verkreeg, is gegroeid uit een klein middeleeuws diep huis dat in de 16de eeuw met twee vakken naar achteren werd uitgebreid. De vloer van de begane grond lag enige treden boven het maaiveld. De balklagen boven de begane grond en verdieping van het voorhuis en boven de begane grond van de uitbreiding zijn samengesteld, die boven de verdieping van de uitbreiding is enkelvoudig. In het verlengde van het huis ligt een 17de eeuws deel dat oorspronkelijk een zelfstandig dwars huis in de 3e Buurkerksteeg was. De huizen zijn in 1985 gerestaureerd.
Buurkerkhof 5 Het in 1927 samen met Buurkerkhof 4 achter één gevel samengevatte onderkelderde diepe huis met twee bouwlagen dateert in oorsprong uit de middeleeuwen. Het had een vrijwel gelijke geringe diepte als nummer 4. Ook hier lag de begane-grondvloer boven het maaiveld. De balklagen zijn samengesteld. Het huis is in 1985 gerestaureerd.
Buurkerkhof 6 Het in 1909 vrijwel geheel vernieuwde pakhuis bevat nog de middeleeuwse kelder waarboven in de 17de eeuw een éénlaags diep huis werd verbouwd.
Buurkerkhof 7 Onder het in 1865 gebouwde
[pagina 19]
pakhuis met een fraaie piramidale Philibertkap ligt nog de kelder behorend bij een laat 16de-, vroeg 17de-eeuws huis. Dit huis werd gebouwd op een tot dan toe nog open gedeelte van het Buurkerkhof, waarop een openbare waterput stond. Deze put is in de kelder van het huis nog herkenbaar.
Buurkerkhof 8A Zie Zadelstraat 33.
Buurkerkhof 9 Een middeleeuws diep huis, sinds rond 1900 bestaande uit drie bouwlagen, een hoog gelegen kelder en een plat dak. Oorspronkelijk vormde het één geheel met het achtergelegen Zadelstraat 31. Boven de eerste verdieping ligt een samengestelde balklaag met gemenageerde sleutelstukken.
1e buurkerksteeg Deze laat 16de-eeuwse verbinding met de Steenweg werd aangelegd na de sloop van de muur langs de Steenweg.
2e Buurkerksteeg Deze zeer smalle steeg naar de Donkerstraat bestond reeds in 1285. De steeg is reeds enige jaren afgesloten voor openbaar gebruik.
3e Buurkerksteeg De bouwer van het huis Donkerstraat 15-17, Everd Zoudenbalch, legde in 1459-1460 deze steeg aan als verbinding met het Buurkerkhof tegenover zijn bezittingen in de Donkerstraat.
Bijlhouwerstraat Oorspronkelijk was deze straat het vervolg van de achterstraat langs de wal aan de westzijde van de stad. Dit deel lag achter de Bijlhouwerstoren en liep tot de westelijke poort van de Tolsteegpoort. De straat was aan twee zijden bebouwd, over het algemeen met dwarse huizen. Tegenwoordig staat aan de zuidzijde Universiteitsbebouwing, waaronder het in 1875 gebouwde fysisch laboratorium. Aan de noordzijde staat een aantal huizen uit het eerste kwart van de 20ste eeuw.
Bijlhouwerstraat 1-9 Zie Pelmolenplantsoen 1-8.