|
| |
Missive van D.J. de Hochepied,
Consul te Smirna,
aan de admiraliteit te Amsterdam, (1699).
Edele Mogende Heeren!
Myn Heeren. Ik heb op den 3 October de eere gehad van met respect te ontfangen UEd. Mog. missive van den 20 Augustus jongstleden, waermede sy my believen kennisse te geven van de ordre die UEd. Mog. goed hadden gevonden voor den capiteyn Draackx te expedieren, om het schip, de vogel Phenix, schipper Luytie Bontekoe tot dese plaatse aan toe te geleyden, omme naar de herladinge van het voors. schip 42 legdagen, sonder meerder te leggen wagten.
Voor welke gedane advertentie ik UEd. Mo. ten hoogsten verpligt blyve en tot schuldige rescriptie geinformeert believen te zyn, dat het voorn. koopvaardyschip, de vogel Phenix, hier ter plaatse als op den 3 October, synde gearriveert, niet verder als tot het eyland Zanten aan toe, door het voorn. schip van oorlog van den capiteyn Draackx geconvoyeert is gekomen, op welke hoogte sy van den anderen gescheyden, den eene naar Livorno, gekeert ende den andere syne reyse geluckig alleen door zee volbragt heeft, omdat UEd. Mog. voors. order tot Livorno te laat, en naar hun vertreck aldaer eerst is aangekomen; dog den capiteyn Draakx op syn retour deselve aldaer gevonden hebbende leggen, aenstonts haest gemaakt heeft syne ryse naar dese plaatse te spoedigen, soo dat hy opden eersten deses alhier met het slands schip de Son, by hem gecommandeert werdende, mede is komen te arriveren. Onderwylen hadde den voors. schipper Luytie Bontekoe, alvorens laten aanslaans om tegens den 15 deser, als wanneer de gestipuleerde 42 legdagen soude geexpireert wesen, weder van hier te vertrecken met convooy soo hy doenmaals nog was verwagtende en van hier stont te komen afhalen;.... op Cadix en Amsterdam, sonder Livorno tot syne merkelyke schade te mogen aandoen, die naar het sig tot heden nog laad aansien, met een seer sobere ladinge van hier staat te vertrecken, dat wel onverwagt fatieus voor hem is, in een tyt dat hy het geluck heeft van jegenwoordig hier alleen met een schip in ladinge te leggen, dat den coopman segt aan de jegenwoordige slegte constitutie der negotie, en weynig aftreck of debiet in de hollandse lakens is te attribueren.
Den voors. capiteyn Draakx heeft my inmediatelyk gedeclareert binnen den tyt vande boven geseyde 42 dagen, te rekenen van den dag af dat het voorn. koopvaardyschip hier is komen te arriveren, weder naar Cadix en Amsterdam te sullen vertrecken, waarvan ik inmediatelyk aan de koopluyden van onse natie de gerequireerde kennisse hebbe gegeven, om haar int afschepen hunner goederen daarnaar te reguleren. Wat mi aanbelangt, om UEd.
| |
| |
Mog. te dienen van myne geringe consideratien, te gelyk ook die vande coopluyden van onse natie, nopende het reguleren vande convoyen en hare legdagen, soo believen UEd. Mog. eerstelyk met respect geinformeert te wesen, dat ik ter intentie van UEd. Mog., lecture hebbe gedaan aan de koopluyden van dese onse natie vanden brief die sy my de eere hebbe believen aan te doen te schryven, dewelken al vooraf op sekere myne voorgaande instantie al een ontwerp concept hadden opgestelt, in wat vougen sy naer het convenient van dese importante schale en handel oordeelde de convooyen en legdagen der oorlogschepen int toekomende behoorde gereguleert te werden; dat sy nu met een nadere deductie geaugmenteert en aan my geexhibeert hebben, in voegen als UEd. Mog. uyt de bylagen hiernevens gaande, sullen konnen sien, waartoe ik my reverentelyk gedrage.
Synde het my aan de andere syde leed, dat naar de constitutie van dese plaatse, UEd. Mog. van hier gene andere expedienten konnen werden voorgeslagen, omme de ryse te verkorten, in vougen als haere goede meninge wel schynt te wesen; want ik in alle opregtigheid my verpligt vinde UEd. Mog. in myn particulier tot myne decharge te moeten remonstreren, dat den tyd van 42 gestepuleerde legdaegen, ten tyden als de oorlogscheepen naar de koopvaarders moeten blyven leggen wagten, verre naar te kort syn om voor den koopman naar de gelegentheid van dese plaatse, daar alle de goederen gebaratteert en dikwils geene ordere is, om in voorraad te negotieeren, hare goederen met avantagie te konnen afsetten ende de scheepen hare ladinge besorgen, te meer nog, omdat de Amsterdamsche scheepen seer selden considerable cargasoengoederen mede brengen, waaruyt sy hare grove ladinge voor het merengedeelte selfs en in voorraad soude konnen laten besorgen, en dat in die plaatse om gealligueerde redenen, altoos ten minsten 60 lopende legdagen en vyftien inde obtie van den oorlogscapiteyn behoorde vastgestelt te werden, schoon de koopluyden oordeelen dese termyn nog te kort is, alsser twee convooyen in een jaar sullen komen om hare negotie en afscheepinge der goederen naar vereysch van saken te konnen verrigten, gelyk UEd. Mog. uyt het voors. ontwerp omstandiger sullen konnen vernemen.
Buyten dit alles behoorde onder verbeteringe eens vooral vastgestelt te werden, dat de scheepen van hier vertreckende, op haar retour naar 't vaderland Livorno, Allicante en Cadix mogen komen aantedoen.
Op alle hetwelke ik seer gedienstig versouke, dat UEd. Mog. de goedheyd believen te hebben van hare aandagt te laten gaan, en daarop sodanige ordres voor het toekomende te expediëren, als sy ten dienste vande commertienavigatie op dese quartieren sullen vinden te behoren, insonderheyd ook om redenen voors. de goedheid gebruyken, dat by nadere aanschryvinge en ordre aan den Heere Schout by Nagt grave van Nassau, dewelken men verstaat het winterconvooy sal commandeeren, soo hier na toe staat te komen, mogten werden toegelaten den voors. tyt van ten minsten sestig lopende legdagen en 15 in obtie hier ter plaatse te mogen blyven leggen omde koopvaardyscheepen aftewagten, opdat die daarvan naar behoren souden mogen profiteren, wand men anders weeder een slegte ladinge voorde voors. scheepen voorhanden sied; daar ik my schuldig vinde UEd. Mog. met desen met respect van te adverteeren, welke voors. ordre des goedgevonden aan my soude konnen werden toegesonden, om ter aankomste vant voorn, convooy aan den voorn. Schoud by Nagt overgelevert te werden, van alle hetwelke ik my verpligt hebbe gevonden UEd. Mog. dese wydlopige kennisse te geven, en daar nog by te voegen, dat den schipper Luytie Bontekoe, van het schip de vogel Phenix op den 10 deses goedgevonden heeft, aan den gemelten capiteyn Draakx een request te presenteren, met versouk tot bevorderinge van syne ladinge den tyt van 20 à 25 dagen, om geallegueerde redenen prolongatie te willen toestaan, welk versouk de koopluyden van onse natie ten dienste van de commertie mede schriftelyk hebben gesecondeert, waarop
| |
| |
den voorn. capiteyn Draakx uyt den hoofde van sekere UEd. Mog. beslote ordre onder hem berustende, en die hy gehouden was niet eerder als twee dagen voor het expireeren vande hiervooren genoteerde 42 legdagen te mogen openen, dat gevolglyk gisteren zynde geschied, heeft, naardat hy daarover met my geconsulteert hadde, geresolveert den tyt van 14 dagen prolongatie conform UEd. Mog. last gegeven ordres toe te staan, sulks dat die scheepen alsnu niet voor het laatste van dese maand van hier staan te vertrecken. Waarmede bidde God den Heere UEd. Mog. personen ten diensten vanden landen in alle gedisereerde voorspoet te conserveeren, met versouk, versekert te syn dat ik naar presentatie van myne respectueuse diensten, altoos tragten sal te blyven.
Edele Mogende Heeren!
In Smyrna den 19 November 1699.
UEd. Mog. seer ootmoedigen dienaar, (get.) D.J. de Hochepied. 1699.
De Heeren Gecommitteerde Raden ter Admiraliteyt, resideerende tot Amsterdam.
| |
Informatie omtrent het reguleren vande convoyen per Smirna, nae het convenient vande navigatie en negotie op deselve schael opgestelt, ingevolge vand' ordre van den WelEd. Heere Consul, Daniel Jean de Hochepied.
Men heeft al overlange bevonden, dat de meeste ladinge voor de scheepen die nae de Middellantsche zee vaeren, int patria voorvalt tegens t'eynde vant jaer, waerom meede gemeynlyck alle jaaren teegen die tyt de convoyen geconsenteert syn geworden, connende het winterconvooy bequamelyck dienen om behalven de speceryen en andere waeren, per herwaerts aen te voeren de laeckenen die in Hollant gefabriqueert en hier vertiert werden. Dogh dewyle het beloop van geseyde laeckenen en andre waeren die met de coopvaerdye scheepen aengebragt werden te groote capitaelen bedraegen, om subitelyck vernegotieert te connen worden, soo hebben de cooplieden hiervan alle beyde ondervonden dat den tyt van twee maenden leggens voor de groote coopvaerdyescheepen die hier coomen te weinigh is, om met nuttigheyt de verhandeling der geseyde effecten te connen verrighten, werdende daerom soo tot gerief van den coophandel, als d'aflaedinge vande goederen wel dry maenden vereyscht, om alles bequamelyck te connen diregeeren; daerom soude het een seer goede saecke weesen indient Ed. Mog. collegie ter admiraliteyt beliefde goet te vinden, om aen de coopvaerdyescheepen dry maenden leggens te vergunnen, en dan nogh thien dagen in optie van doorloghs capiteynen, om in nooden by opcomende stribbelinge vande Turcxe ministers als andere toevallen die men hier te lande onderworpen is, alles bequaemelyck te connen remidieren ende de scheepen te spedieeren.
En naedemael den handel op deese plaetse van al te groot belangh is, om maer een convooy jaerlycx per herwaerts te hebben, soude ten hooghsten dienstigh weesen, dat twee convoyen jaerlycx wierden geconsenteert en vastgestelt, het eene als vooren geseyt inde maend December, ende tandere inde maend Juny uytloopende, want maer een convooy jaerlycx coomende, soude d'ommsettinge vande capitaelen te langhsaem vallen, en andre natien, dewelcke corter speditie connen doen, omdat se buyten vrees van eenige vyanden vaeren, d'onse te verre te boven gaen int negotieeren, aen beyde de geseyde convoyen soude dienen toegestaen te werden, de geproponeerde leghdaegen met de thien daegen in optie, om alles nae behooren te connen verrighten.
| |
| |
Het soude van bysondere dienst voor de navigatie weesen dat beyde deselve convoyen in haere teruggereyse per patria vermoogen aan te doen Livorno, Alicante en Cadix met de behoorlycke daegen om eenige laedinge te konnen inneemen, soo omdat van hier per Livorno veel tyts ladinge voorvalt, als omdat hier geen genoeghsaeme laedinge synde, die twee eerste plaetsen connen dienen om het deffect vande laedinge te suppleeren, waerdoor dan de coopvaerdyescheepen by alle toevallen, het meeste van den tyt de noodige vraghten souden connen bevaeren om te konnen bestaen.
Opde voorgestelde forma soude de negotie en navigatie van deese plaetse het alderbeste gedient syn, want daerdoor soude alhier intermissie van drye maenden weesen, dat men soude syn sonder scheepen int port te hebben, in welcke tussentyt gemeenelyck bevonden werd dat de beste negotie doer onse natie werde gedaen, omdat de cooplieden van dit landt hebbende in haer saecken te considereren den intrest van 12 à 15 per cent sjaers, liever resolveren om haer goederen iets minder te geeven, int affweesen van de scheepen, om den tyt die haer costelyk valt uittewinnen, en niet ten aghteren te raecken in de omsettinge van haere capitaelen, gelyck sy souden moeten doen, indien se vant eene convooy op het andre soude moeten waghten.
Het en is geensints vant convenient vande negotie ende navigatie op deese plaetse, dat twee convoye jaerlycx comende, doorlogscheepen de coopvaerdyescheepen soude laeten leggen vant eene convooy opt andere, soo omdat het overlangh laeten liggen vant eene convoy opt andere te costelyck soude vallen, en haer vragten en oncosten consumeren, als omdat geduyrende het aenwezen der scheepen, de cooplieden vant lant te styver haere coopmanschappen gemeenelyck in prys houden, hebbende de opinie dat men in alle maniere haer goederen moet coopen, om d'aenwesende coopvaerdyescheepen te connen spedieren.
Dogh indien het soude mogen weesen, dat het Ed. Mog. collegie ter admiraliteyt van begriep soude syn ende het daerop begeeren te dirigeeren dat d'aengebragte coopvaerdyescheepen in alle maniere alhier soude hebbe blyven te leggen om te waghten nae een ander convoy, om dusdoende haere oorlogscheepen geduyrigh navigeerende te houden, en niet lange in een port te laeten leggen, soo soude sulcx voor deese plaetse niet gevoeglyk connen werden gereguleert, als onder de vaststellinge van drye convoyen in een jaer uyt het vaederlant te laten vaeren per herwaerts, dwelcke soude moeten vertrecken precis in de maenden van Mey, September en December, met ofte sonder scheepen, om die saecke een vaste cours te doen neemen, in welcken gevalle d'oorloghscheepen maer 15 daegen naer haer arrivo souden behoeven te blyven leggen, om onderwijlen aen d'aenwesende coopvaerdyescheepen den tyt te geven dat se haer van hier connen spedieeren, en soude op deese manier het eene convoy op 't andere connen vaeren, waerdoor hier altoos Neederlantsche sceepen int port souden syn, tgeene de cooplieden liever anders souden sien om de gealligeerde redenen, dewelcke sylieden met alle eerbiedigheyt aen het bescheyde dissernement van het Ed. Mog. collegie ter admiraliteyt remitteeren, om wyders deese saeck te reguleeren, soodanigh als haer Ed. Mog. sullen believen goet te vinden.
| |
Naeder informatie omtrent het reguleeren van de convoyen per Smirna etc. door de coopluyden der Nederlantsche natie, aen den WelEdelen Heer Consul de Hochepied, op den 30 October 1699 overgelevert.
Synde ter vergaderinge in overlegh gebraght de missive, geschreeven aen den WelEd.
| |
| |
Heer Consul de Hochepied doort Ed. Mog. collegie ter admiraliteyt, residerende tAmsterdam, gedatteert den 20 Augustus laastleden, houdende in substantie dat haere Ed. Mog. gedient begeeren te weesen vant advys van syn WelEd. en die der natie, omtrent het reguleeren der convoyen nae deese plaetse, ten besten vande negotie en navigatie, soo es gesamentlyck goetgevonden om te confirmeren de informatie aen syn WelEd. voor deesen over dat subject gegeven en hierbenevens geannexeert, en verder bevonden die vande natie, dat se met alle eerbied daerby moeten voegen ten aensien van d'onderrigtinge die haer Ed. Mog. hadden becoomen, dat den tyt van 42 leghdaeghen genoegh soude syn om de groote Hollantsche coopvaerdyescheepen aftelaeden, hetselve niet en accordeert met hetgeene d'ondervindinge alhier is leerende; want gelyck UwelEd. daegelycx siet de Fransche scheepjens die 80 à hondert lasten groot syn, en hoer meeste laedinge gereet hebben, eer se hier coomen, omdat ieder reeder syn scheepsportie moet vervallen, die leggen sestigh en meerder daegen om haere goederen in te neemen, wegh te praeven en te stiveeren, waer uyt genoeghsaem affgenoomen can werden, dat de Hollantsche scheepen die gemeenelyck 300 last groot syn wel 90 daegen van nooden hebben, om haere laedinge te connen bevorderen en volvoeren.
De speculatie die haer Ed. Mog. hebben, dat men het soude connen dirigeren om hier alle de goederen vooraff gereet te hebben, om dus te spoediger de afflaedinge te connen doen, can in alle toevallen voor 't convenient vande negotie niet ingeschikt werden. Want dus doende souden de goederen die met het eene convooy quaemen over moeten blyven leggen, en twee convoyen sjaers coomende, altoos ten minsten ses maende ten agteren weesen, daer, als de scheepen dry maende leggen in die tussentyt veele negotie gedaen connen werden, vande goederen die met de scheepen aengebraght zyn, waerdoor dan de retouren vande laeckenen en andre waeren prompter connen vallen, dan ofte die ses maenden moesten overblyven.
Den corten tyt die het schip den vogel Phenix heeft om syne herlaedinge te bevorderen, sal van die hier voor aangeroerde stellinge een bewys geeven, want nu sal hetselve schip bynaer ledigh moeten vertrecken door manquement van coopmanschappen, daer indien het drye maenden liggens hadde gehad en in syn weederkeeren Livorno en Alicante hadde mogen aendoen, hetselve apparent syne volle ladinge per patria soude hebben becoomen, dewyle in die tussentyt veele goederen staen aff te coomen, die nu niet te vinden syn, alle hetwelcke d'ondergesch. reventelyck versoecken UwelEd. aen haer Ed. Mog. in de gevoegelykste wyse believe voor te brengen, en daerby te voegen dat naar het gering begryp van d'ondergesch., sylieden souden oordeelen het een wenschelycke saecke te wesen, indien het reguleren vanden convoyen nae het interrest vande negotie conde ingeschickt werden, opdat beyde, negotie en navigatie, die aen malkandere geschaackelt syn, souden connen profiteeren, en dus doende onse natie alle andre natien daerinne soude connen supereeren.
(Was get.)
Houset & Fremeaux.
van der Sanden & Coopmans.
Marquis & Noirman.
van Laer & Schagen.
Giacomo Bourgois & Compag.
Pio Ermen.
Bartels Derveau & Lodewycx.
Glucx & Muyssart.
Vera copia quod attestor,
(get.) C. Staemraet, cansell.
|
|
Auteursrechtvrij