Archief voor kerkelijke en wereldsche geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht. Deel 6

LVIII.

Mijn Heeren.

Ick hebbe langhe gehopet, dat d'affairen in Vranckryck souden termineeren in een accomodement; contrary blycket by medegaende tyding, dewelcke ick nyet geerne overschryve. Dan myn heere de Prince moet alles weten, omme wt alles noch het beste te trecken. De saken aldaer soo staende, is het apparent, dat de coninck syne victorie te lande sal vervolgen, gelyck onsen coopluyden alhier mede werdt aengeschreven, dat syne Mat. vertrocken is naer Poictires, waerwt wel mochte ontstaen, dat de desseins teghen den gemeynen vyant souden werden verlaten, ende die vande religie Vranckrycke geunieert. Beyde dyent voorcommen, ende soude sulcx konnen werden betroffen, brengende de sake tot eene bemiddeling van accommodatie. Daertoe sullen sonderlinghe krachtich konnen wesen de devoirs van syne Excellency, dy sake levendig makende by myne heeren de staten generael, als mede by de conincl. Mat. van Groot-Brit.; ende dat by middel van extraordinaris besendinghe, alwaert maer van een persoone alleene, omme nevens de ordinaris amb. van Groot-Brit. ofte extraordinaris daertoe spoedig af te veerdighen, dit goede debvoire te doen. Waertoe indyen myne heeren de staten generael mochten wesen ongenegen ofte de depesche traghelycke voortghinge, kan nymant syne Excellencie qualyk afnemen, in dat point te hebben geyvert, wesende de sone vanden huyse van Coligny, hebbende in Vrankryk vele dependentien onder dye vande religie; de Mat. van Vranckryck wesende voldaen, belanghende de geneghenheyt van syne Excellentie, mits de continuatie ende toestant van wapenen vanden heere admirael Haulthain. By die debvoir sal syn Excellentie gestant doen alle de redenen van correspondentie, dye hebben gemiliteert tusschen de nederlandsche ende fransche kerken t'sedert anno 1570, conserveren de gunste vande moderaetsche gemoederen in Vrancryck, winnen ofte conserveren gelycke reputatie in Engelant ende Schotlant, binnenlants alhier voldoen der danckbaerheyt over weldaden van dye partye tot Vranckryck anno 1572, ontfangen ende t'sedert pooghende te betreffen haere conservatie in desen stant van affairen, winnen den grau van't volck, als wesende dese eene sonderlinghe daet (gelyck het inder waerheyt is), van religieusheyt, afsnyden alle calumnien tegen den Prince (hoewel die sake is van ouder beleydt) van slappicheyt in't stucke vande religie, soe deselve geconsidereert in't generael als in't particulier. Ende behaecht my desen voorslach (onder correctie) soe wel, dat liever, dan de sake achterbleve, oirdeele syne Excellentie wel soude doen een gequalificeert, verstandig, vreetsaem, in Vrankryk aengename persoon, te desen eynde eerst nae Engelant ten fine als boven, te seynden, ende daernae in Vrankryk, tot syne kosten, sonderlinghe souden syne Excellencie daermede overstelpen syne onderdanen van't marquisaet ende sonderlinghe

[p. 306]

tot Vlys., alwaer men noch heffen noch leggen en kan, dat wtte geunieerde landen gesonden syn wapenen teghen die van Rochelle ende andersins; de luyden syn wat licentieux in't spreken. Submittere evenwel alles ter wyser dejectie van syn Excellencie ende eerlycke dienaren omtrent deselve, dewelcke meerder kennisse allent halven konnen hebben van't interest van syn Excellencie, ende consequentelyc, off ende hoe verre eene sake, dye anders heeft apparentie van reden, dyent voortgestelt ende ghevolght.

De vyant armeert binnen 't lants in Vlaenderen eenighe suyen met steenstucken, dye syn bequaem, omme volck te transporteren over het Swin. Dat transport kan werden gefavoriseert met canon van het westersche strande van't Swin, wesende vast Vlaender. Alle de advysen van trouwe vrunden binnen 's lants loopen daerop, eene compagnie ruyteren soude daer groote verkeringhe causeren. Wy en sullen dye nyet licht verwerven. Daeromme vreese wy eyntelycke het verlyes van't Cadsant sullen besuchten. Zeelant en kan dyen last nyet draghen. Zeelant en buyght nyet, maer leght vervallen onder die lasten. Andere lasten daertegen af te wysen, dat is dye à l'abandon te stellen, sullende nymant de afgewesene last aennemen. Nochtans is Vlaender een fleuron vande victorien vanden here Prince Maur. hoochl. mem., eene proie afgeruckt vande maghtichste provintie, dye de vyant heeft, eene soo noodige voorbaille voor Zeelant als eene dore aen een huis, ick spreeke ten aensien van eenighe navigatien ofte commercien, een valbrugghe omme over te treden in't herte vande vyantelyke macht, als men eene diversie soude willen practiseren, want hy daer persensible is, ofte wel omme te vervolghen eenighe victorie, als Godt de Heere dese soude verleenen. De vergaderingh vande staten vande Zeelant is wtgeschreven tegen den 13. nevens andere poincten, op de vacante ampten ende officien, daervan by succes van besoigne, sullen syn Excellencie toegesonden werden twee nominatien, elck van 3 personen, eene om te versien de vacante plaetse in den hooghen rade, de ander dye in den hove provintiael. Hope Uw Ed. van alles tydelyk te verwittigen; hiermede Godt Almagthich biddende, dat onse lieve vaderlant, de persoon van syn Excellencie, mevrouwe, de regheerders ende Uw Ed. Myn here, neme in syne heylige protectie.

Middelb., 6 Oct. 1625.

Dit papier heeft my bedroghen, non videmus ...... quod in tergo est; ignosce.

Uw Ed. zeer dienstwillige vrunt,

Jan Boreel.

Opschr.: Aen myn heer, den Secretaris Hugens.