|
| |
| |
| |
Tiental brieven van H. van Beaumont, Griffier der Staten van Holland, aan Joh. van Mathenesse, Plenipotentiaris te Munster.
(naar het origineel.)
I.
Wel Edele Heere.
Ick bedancke Uwe Wel Ed. ten hoochsten voor d'advisen, my gegeven by desselfs missive vanden 26. der voorleden maendt, wenschende tydt ende gelegenheyt te hebben, omme Uwe Wel Ed. yets van gelycke valeur te laeten toecomen, maer tegenwoordigh door particulyere empeschementen my niet konnende inlaeten, omme de domestique saecken van het colege, daer Uwe Wel Ed. het eerste lith van is, te verhaelen, sal alleene seggen, dat hetselve met het scheyden der jongste vergaderinge beladen is met een consent van 600m gl., dat gebonden was aen de saecken vande visscherye ende kustschepen, ende daerinne van 't nrqr (volgende desselfs gebruyck) niet was te verwachten ende Dordt niet en sal geven, soo kan Uwe Wel Ed. wel afnemen, dat er tott verligttinge van alle het andere werck niet veel heeft overgeschooten. Hoochgemelte vergaderinge is weder geconvoceert tegens huyden, ende vele leden hadden aengenomen de dagh waertenemen, maer die van het nr quartyer zyn oorsaecke, dat de besognes eerst over 8 dagen sullen aenvangh nemen. Uyt de bryeven van Cracouw, die de clerq de Graef Uwe Wel Ed. sal hebben gesonden (gelyck deselve noch gisteren vermaent is daerinne niet te versuymen), sal Uwe Wel Ed. vernomen hebben, dat overgesonden is een tollyste van Noordwegen, aengaende den jaere 1625; daerop syn de leden, die op commissie van haere Ed. Gr. Mo. over de Deense saecken hadden gebesogneert, als te weten Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Schyedam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick, by haere Ed. Mo. beschreven, maer dat werck is soo duyster gevonden, dat men naer eenne sessie heeft moeten scheyden ende de meest geinteresseerde aengenomen hebben, haer by ervaerene luyden van dien tydt behoorlyek te doen informeren, omme ter vergaederinge dyenthalven met goede kennisse van saecken te resolveren, soodat de ratificatie van het Deense tractaet daernaer is uytgestelt. De saecken voorkomende ende
alle hetgene vorders sal passeren, sal ick niet laeten Uwe Wel Ed. te adverteren, gelyck mede vande pointen van beschryvinge, ingevalle Uwe Wel Ed. daervan gelyeft gedyent te wesen.
Wat gisteren ter generaliteyt geresolveert is aen de hhn plenipotentiarisen te schryven, sal Uwe Wel Ed. uyt de missive vernemen; wat my aengaet, den bryef van Uwe Wel Ed.
| |
| |
ontfangen, heeft daer geen occasie toe gegeven, alsoo daer geen levende syel kennisse van heeft gehad. Maer naer ick verneem, is aldaer in 't breede uytgemeten de correspondentie aen den ridder van Wonio (?), met wyen hy die aldaer heeft, is my onbekent. Den 1e bryef van Uwe Wel Ed. ende den heere van Heemstede aen haere Ed. Mo. ofte dergelycke, is in druck gekomen. Alle de hhn van 't college hebben daervan copie gehad, maer aengenomen deselve te mesnageren, soo dat ick hope, dat het daer niet van is veroorsaeckt, te meer dewylle aen de rekenkamer ende (soo ick bericht werde) aen de familie van welgedachten heere van Heemstede gelycke journael is gesonden, hoe het sy, daer leyt het voor die mael, maer daer naer heeft men wyser beginnen te werden, ende ick hebbe, om alle seeckerheyts wille, voorgenomen alle de bryeven apart te kasseren ende op te sluytten, doch sal niet konnen weygeren aen eenige vande voornaemste steden, daervan communicatie te geven, ende niettemin daerinne soodanighe circumspectie gebruycken, dat ick dyenthalven wel sal mogen verantwoorden. Ick neme de vrymoedigheyt van Uwe Wel Ed. desen aengaende wat particulyerlyck te adviseren, biddende dat hetselve ten besten moge werden gemesnageert, ende dewylle de post tegenwoordich presseert, sal eyndigen, God biddende, etc.
Uwe Wel Ed. ootmoedige ende gansch verplichte dienaer, Herbt van Beaumont. 1646.
Met haest, inden Hage den 6. February, 1645..
Als het Uwe Wel Ed. sal gelegen komen over het ouderlingschap te discoureren, sal ick my bereyt houden, omme daerop danckbaerlyck te antwoorden. Ondertusschen syen wy 't al, ende (van) het secretaris-, kerckmeester- ende ouderlingschap, moet ick afsien tot een naerder.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heren Staten Generael etc., te Munster.
| |
II.
Wel Edele Heer.
Uwe Ed. missive vanden 11. deser is my wel behandicht, bedancke UEd. seer voor de advisen ende consideratien, daerinne begrepen. Maer bemercke dat UEd. mynne voorgaende ten aensien vande communicatie der bryeven aen eenige steden, heeft opgenomen, als ofte ick UEds, brieven, aen my particulyerlyck geschreven, communiceren wilde, hetwelcke ick noch gedaen hebbe, noch oock doen sal, houdende die eere ende genoegen voor my alleen. Maer soo UEd. myn schryven te rechte gelyeft in te syen, vertrouwe, dat deselve bevinden sal, dat ick spreecke vande communicatie der bryeven, die aen haere Ed, grt Mo. ofte derselver Ge raden geschreven werden, welckers communicatie by my niet kan werden geweygert, doch gaet deselve niet verder als alleen onder borgemeesteren, die my respectivelyck hebben geschreven, de voorsz. bryeven in aller manieren te sullen mesnageren, soo dat ick mynenthalven daerop derve gerust wesen. Dat Vrangryck sich bemoeyt heeft, ten eynde ons werck niet soude werden geaccelereert, twyffele ick niet, ten opsichte van het menichfuldich draeven van Braset, soo haest tadvis vanden 1e ouverture hyer is gekomen, maer is nu wat stilder, mits de deliberatie over de procuratien van Spagnien blyft hangen, soo door dyen de vergaderinge deser provintie tot noch toe door het dryen niet compleet heeft kennen wesen, als dat er dien aengaende gedeputeerden uyt Zeelandt (soo ick particulyer beright werde), alwaer de staten mede by een syn, werden verwaght. Doch vertrouwe, dat in
| |
| |
korten een eynde dyenthalven sal werden gemaeckt. De betaelinge vande 10m gl. is by haere Ed. grt Mo. wel goetgevonden, maer de resolutie noch niet geresumeert, soo dat eerst met de naeste post daerover van wegen haere Ed. Mo. sal konnen werden geadviseert. De voorgeslaegen petitie van 40m gl. is ter generaliteyt goetgevonden. Haere Ho. Mo. ofte wel de curieusheyt vanden heer van Rhynswoude, de voorleden weke ter generaliteyt praesiderende, dede op saeterdagh door den heere van Wimmenum versoecken communicatie vanden bryef aen haere Ed. grt Mo., maer hetselve is goetgevonden te excuseren, in consideratie vande post date vanden 1e bryef van Uwe Ed. ende den heere van Heemstede, aen de hhn. gecomm. raeden, ende dat onder pretext, van dat er eenige saecken in waeren, dese provintie particulyer aengaende. Hyer loopen geruchten, dat het blaisoen voor 't logis vande hhn. plenipotentiarisen van desen staet beschaedicht ende met vuylnis besmet soude wesen, ofte en wat daer aen zy, ben ick curieus te weten. Vermits de vergaederinge als vooren geroert noch niet compleet is, valt er voor dese tydt van desselfs doen weynich te schryven, alleen kan ick seggen, dat het daerop staet, dat de aggreatie over het tractaet met Denemarcken sal werden gedaen ende afgesonden, behoudens de consideratien over dénorme ende gefabriceerde tollyste vande waeren in Noordwegen, die ick beduchte dat geen weynich spul sal maecken. Int eynde der voorleden weke is uyt de generaliteyt voortgebracht, dat de provincien versocht werden tegens half April in te brengen consent, 1e tot het lichten van 6000 waertgelders, 2e in't eerste halve million tot de legerlasten vanden loopenden jaere, 3e oft men als inde voorleden jaere niet dyent volck te werven voor soo vele penningen, als van Vranckryck boven het ordinaris subsidie souden mogen bekomen
werden, ende ten 4e de suyveringe van het defect der provintien, in het tweede halve million des voorleden jaers, alle welcke poincten de leden gerecommandeert syn te refereren. Hyer nevens gaet het 1e blaauw boeckjen over den handel aldaer, 't welck my dunckt uyt geen dwaas hooft gefabriceert te wesen, ende vertrouwe, dat desselfs lecture UEd. niet onaengenaem wesen sal. Ick hebbe Uwe E. voor desen moeyelyck gevallen met de communicatie vande lucifers questie tusschen den ontfanger Berckel ende my, deselve is sedert soo verde gegaen, dat hy eenige heeren gesolliciteert heeft, by occasie der begraefenisse vande huysvrouwe vanden heere vander Meyden, omme hem aldaer ende in alle publique actien te mogen voegen by het college van haere Ed. Mo. ende nominatim rangh te houden voor my, hetwelcke wel niet voortgebraght werde, maer hetselve t'mynner kennisse gekomen synde, ende bedughtende, dat my onder de handt allengskens eenige partie mochte werden gedresseert, om daer naer ter gelegen tydt my eenigh praejuditie te leggen, hebbe goetgevonden, my daerover in volle college te beclaegen, ende om gemelden ontfanger in seeckerheyt ende myn selven in gerustheyt te brengen, te versoecken verklaeringe etc., dewelcke soo is uytgevallen, dat haere Ed. Mo. soo uyt voorgaende observantie als omme redenen daertoe dienende, verstaen hebben, dat ick beneffens den raetpentionaris vanden lande immediatelyck hoore te volgen ende rangh houden moet aen 't welgemelde college, ende dat sulcx den ontfanger my gehouden is te cederen. Waervan de resolutie by den heere Ruysch, van wegen haere Ed. Mo. geteyckent, hem behandight synde, heeft hy sich euvel aengestelt, maer ben beducht, dat hy hem wel bedaeren sal; ende geloove de ontsteltenisse niet soo veele te wesen, ter saecke dat syn intentie, om my te verongelycken, hem ontschooten is, als wel dat hy niet geadmitteert is, hem by 't college te voegen, ende dat hy
daermede komt te missen den eersten trap om sessie te bekomen aen de taefel van haere Ed. Mo., ofte hy syn voornemen (soo ick beright werde, dat hy hem laet verluyden) verder sal tenteren by de vergaederinge, is my onbekent, doch ben sulcx seer wel getroost, ende meyne, hem met volle schoot voorby te seylen. UEd duyde my ten goede, dat ik my derf inlaeten, om dese beuselingen aen deselven te
| |
| |
adviseren, 't welck ick niet soude gedaen hebben, soo my andere stoffe, om 't papier te vollen, voer de handt waere, ende sulcx niet synde, sal ick hyer mede blyven,
Wel Edele Heere
Uwe W.E. dienstw. ende verplichten dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Met haest, ter vergaderinge, Haege den 11. Febr. 1646.
De jongst verschenen ordonnantie van Uwe Wel Eds tractement berust onder my. Uwe Wel Ed. gelyeve my te bevelen, waer ick daer mede blyven sal, ende sal my daer naer reguleren.
Op 't sluytten van desen, werd my last gegeven om te schryven den bryef van wegen haere Ed. Mo., die met den brenger deses overgaet.
| |
III.
Wel Edele Gestrenge Heer.
Het is eenigen tydt geleden, dat ick aen UEd. niet hebbe geschreven, door intervallen die my verhindert hebben, ende versoecke daervan verontschuldicht te wesen, onder belofte van beternis. Maer ondertusschen moet ick (onder Uwe Wel Ed. welnemen) seggen, dat ick bekommert ben over een bryef in folio, aen UEd. op Uittrecht geschreven, daerinne ick onder andere verhaelde de particulariteyten van het desadvooy van den heere van Wimmenum, ende bidde, dat ick met een woord daervan moge werden geadverteert. Het gehandelde vanden heere van Oosterwyck, werd alhyer ende voornementlyck in Hollant, voor soo vele de campagne met hetgene daeraen dependeert, aengaet, aengesyen als gedaen boven syn last, ende derhalven loopt hy mede pericul van eenigh desadvoy, maer hoe verde dat soude mogen gaen, jae ofte het geschyeden sal, is noch onseecker, hebbende de bryeven van UEd. ende andere heeren plenipotentiarisen vanden 17. deser, op huyden ander werck op 't tappit gebraght, daerdoor myns oordeels 't selve wat blyft verschoont. Die deliberatien alhyer, aengaende de saecken aldaer, ende namentlyck oftmen de plenipotentiarisen sal authoriseren, omme in cas, dat de Spaensche aen mochten byeden, acte van 't geprojecteerde pouvoir uyt te brenghen, met de handelinge voort te vaeren, vallen langhsaem ende bekommerlyck, ten opsichte vande onderscheyden advisen, die doch alle gaen tot eenne ende deselve intentie, naementlyck omme uyt den oorloge te geraecken. Want de eenne wil ten minste pari passu 't werck vande campagne hebben gearresteert ende gevordert, ende Hollant wil 't eerst het handelen in voegen voorsz. hebben vastgestelt, sonder in de vrye deliberatie over de campagne te werden gebonden, waerover gisteren ende op huyden ter generaliteyt wel ernstige maer nochtans vrughteloose deliberatien syn gevallen, soo dat de bryef van authorisatie ten fine als voren, die men gaerne hadde gearresteert gesyen, noch met desen post niet sal mogen afgaen.
Ondertusschen is synne hot nu omtrent 12 daegen aen den anderen met het gansche hof tot Honsholredyck. Alle particulariteyten de voorsz. saecken concerneerende te schryven, soude bekommerlyck ende te langh vallen, den goeden Godt wille de harten ten besten dirigeren ende ons ruste laten van binnen, ende deselve mede geven van buyten. In de vergaederinge van haere Ed. grt Mo. doet men tot noch toe anders niet als 't gene de voorsz. saecken aengaet; werdende noch op gelt noch andere saecken ordre gestelt, soo dat Uwe Wel Ed. daeruyt sal konnen afnemen, hoe vrindelyck de heeren gec. raden sitten, doch hopen op een beter. Immers ick syen, dat het hyer nergens wel is, ende dat UEd. aldaer, noch de gecom. raden alhyer, geen genoegen vinden. Ick hebbe op huyden den
| |
| |
heere mr. Maerten vander Goes bekent gemaeckt, dat den advocaet Borre hem op gisteren, onder pretext van ongelegentheyt in synne familie, heeft geexcuseert vande revisien tusschen den heere van Duyckenborch ende de erfgenaemen jr. Johan van Schagen etc., geintimidieert door een vande advocaten van gemelde erfgenaemen, dien (naer ick 't particulyer onderstaen hebbe) vanden praesident vanden hoogen raede was aengeseyt, dat denselven raet met geenne particulyere advocaten begeerde, nochte soude besogneren. Ick hebbe UEd. voor desen versocht ordre te hebben, waer te blyven met de ordonnantie van UEd. tractement ende daerof geenne antwoerde ontfangen, mits welcken deselve als nog verwaghtende.
Wel Edele Gestrenge Heere, bidde God almachtich Uwe Wel Ed. te houden in synne bescherminge, ende blyve,
Uwe Wel Ed. dyenstschuldige dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, den 15. April, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
IV.
Myn Heere.
Ick ben bekommert, verstaende uyt Uwe Eds. missive vanden 24. der voorleden maendt April, dat de mynne, daervan ick den dagh niet en weet, maer die onder andere particulyer verhael maeckte van 't gene den heere van Wimmenum bejegent was, UEd. niet ter handen is gekomen, ende noch meer uyt deselve Uwe Eds. missive syende, dat diverse mynne andere bryeven syn vermist ende derhalven sal ick (Uwe Eds. raet volgende) voorts aen, desen ende allen andere laeten gaen onder 't couvert vanden clercq de Graef. De saecken staen hyer in onse provincie soo, dat niet mogelyck is yets sekers daervan te oordeelen. Ordinaris middelen syn buyten 't saisoen, om te werden ingewillicht ende extraordinarie des 200 penn., haerstede geldt etc., die voor werden gehouden, vinden mede soo vele obstaculs ten aensyen vande forme, raeckende redres van cohyeren ende soo voorts, dat ick daervan niet goeds kan hopen, ende ondertusschen blyft alle het werck van campagne tot noch toe daerop haeperen. Doch vertrouwe, dat des niet tegenstaende in weynige daegen buyten dyen, soo niet goede ende voor de staet genoechsaeme, immers genoechsaeme middelen op den voet, die eyndlyck Hollant in den druck sal brengen, verschaft sullen werden, ende dat men alsdan wederom schrap sal wesen, om in 't veldt te komen, ende te ageren naer gelegentheyt. Dus daedlyck werd my Uwe Eds. bryef vanden 4. deser behandicht, daervoor ick Uwe Ed. ten hoochsten bedancke; d'apparente misverstande, daerinne geroert, geve God, dat mogen werden geeviteert ofte bygeleyt, ofte anders staet daeruyt groote swaerigheyt te verwachten. Alhyer heeft men op de aenbyedinge van Don Castel Rodrigo seer resolut gegaen ende terstont het originele schryven gecommuniceert aen monsieur La Tuillerie, ende voorts allomme hetselve bekent gemaeckt, daer het noodigh was, soodat de Francen, myns oordeels, daervan geen fundament van umbrage sullen konnen nemen. Het is waer, dat het retardement van de campagne
daertoe wel aenleydinge soude mogen geven, maer gemelden heer, wetende, dat hetselve aen dese provincie hapert, die 't selve alleene wederhout, ter saecke vande middelen, dewelcke daertoe alvoorens moeten worden gevonden, ende daervan hy in de voorleden weke ter vergaderinge van haere Ho. Mo. deselve provintie niet onnengeroert heeft gelaeten, sal de impressie soo heel dyep niet laten gaen, noch aen de synne overgeven konnen,
| |
| |
behalven, dat onse langsaemheyt maer al te veel (God betert) bekent is. Ende by aldien waer is, 't gene ick op saterdach voorleden in originali onder de handt vanden Hertoch van Longeville ende monsr. Davaux aen Bracet, hebbe gelesen, soo souden de partien tusschen Vrankryck contra Spaegnien ende den Keyser respective verde wesen gebracht, aengesyen van 's Keysers wegen (naer mynne memorie, van eens gelesen te hebben, aendraegt) soude gepresenteert wesen Bresgavio, ende daer inne Brisacq, Over- ende Neder Elsas ende de protectie over de steden au deça du Rhyn, ende van wegen Spaegnien Roussillon, heel Artois, St. Omer, Aire etc., mits dat Grevelingen allene soude werden gerestitueert. Hetwelcke soo synde (daerby Uwe Ed. de seeckerheyt beter sal weten), staet myns erachtens, het werck tusschen gemelde partien vry wat naer, ende dienden wy wel op onse hoede te wesen. Doch, wye kan weten ofte onder soodaenige communicatie, dewelcke my wel van goeder handt vertrouwt is, ende mysschien verder is gegaen, niet anders gelatiteert heeft. Immers, ick hebbe er vele speculatien op, dewelcke te langh souden vallen by desen te deduceren. De uytkomste deser vergaederinge hope Uwe Ed. ten naesten te adviseeren, ten waere deselve gelyck voor desen, getrocken werden tot saeterdach in den laeten avondt, in allen gevalle sal Uwe Ed. doch weten, hoe het staen sal, soo God wil. Ick moet wederom versoecken ordre, hoe ick sal handelen met Uwe Ed, 1e ordonnantie onder my berustende, te meer, dewylle nu de tweede mede onder my is, daer over, als sulckx Uwe Ed. gevallen soude, wel een bryefken van interest, dat men by ons obligatien noemt, soude konnen bekomen werden, hetwelcke op Uwe WelEd. t'huyskomste weder geldt wesen soude, doch sal Uwe Eds. ordre daerinne volgen. Onsen goeden vrundt vander Goes heeft het ongeluck van syne oude moeder op saeterdagh voorleden, des morgens omtrent seven uyren,
seer subitelyck te hebben verlooren. De besognes, kerremis ende andere beletselen, hebben my verhindert, hem tot noch toe te spreken, maer dat hy dapper ontstelt is, weet ick uyt relaes van myn wyff, ende dat hy daertoe reden heeft, kan Uwe Ed. oordeelen. God wille hem vertroosten, ende selve nemen UEd. myn heere in synne genaedige hoede, my gunnende te moghen syn,
Uwe Eds. oodmoedighe ende verplichte dienaer,
Herbt van Beaumont, 1646.
Haghe, wtte vergaderinge, den 8. Mey, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
V.
Myn Heer.
De bygaende brief, op dingsdach voorleden geschreven ende tydelyck ten huyse van vander Graef gebracht synde door den camerwaerder de Clercq, is my, als vergeten in 't pacquet te werden geslooten, des anderen daeghs weder behandicht, ende vinde derhalven goet, denselven als noch te laeten overgaen. Sedert is 't met de deliberatie over de aenstaende campagne soo verde geavanceert, dat op gisteren geconcludeert, huyden ter generaliteyt ingebracht ende geresolveert is, d'aggreatie van het tractaet, by den heere van Oosterwyck gemaeckt by ratihabitien, ende te handelen ofte hyer, soo den ambassadeur La Tuillerie gelast is, ofte anders in Vrankryck over het extraordinaris subsidie. Voorts volgende het voorsz. tractaet, het leger soo wel te water als te lande idque pari passu te prepareren ende daertoe de noodige middelen te verschaffen, sed hoc opus hic labor est, want men
| |
| |
hyer den anderen daer op noch niet wel kan vergelycken, hoewel ick niet en twyffele, ofte op morgen avond ten 9 uyren sal (gelyck voor desen placht te geschyeden) alles gevonden werden, ten waere de leden noch de toekomende weke haer alhyer wilden verlustigen. De bryeven van UEd. ende andere heeren ambassadeurs aldaer, aen hare Ed. grt. Mo. vanden 8. deser maendt (maer andersints abusive gedateert vanden 8. April) desen morgen gelesen synde, hebben, soo vele ick vernemen kan, in 't gemeen groot genoegen gegeven, als alles conform de intentie vanden staet tot noch toe verright synde; wat my belanght, ick sal verlangen te vernemen het progres vande begonnen saecken. Men hadde vastelyck gemeynt, dat op desen dagh geprocedeert soude syn geweest tot nominatie van het vacerende rekenmeesterschap, maer 't advies vande heeren Edelen begeerende pari passu de langh gepretendeerde plaetse in des generaliteyts rekencamer, ende contentement over eenne raetsplaetse in 't hoff van Hollant, verstelt de kaerte in dyer voegen, dat er, myns oordeels, voor dese mael geen afkomste van 't spul sal werden gemaeckt. Ende naer ick het insye, haepert het nergens aen, als dat eenige scrupuleus syn, wyen syn vande competiteurs over boort sullen werpen. Immers den danck is wel aengenaem, als die sonder ondanck behaelt kan werden. Over de uytkomste vande vergaederinge sal UEd. ten naesten adviseren, ende ondertusschen my met desselfs toelatinge seggen,
Uwe Eds. oodmoedige dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, den 11. May, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
VI.
Wel Edelen Gestrenge Heer.
Ick ben terstont aen 't scheyden vande vergaederinge, dat geweest is op vrydagh voorleden, om noodsaeckelycke particulyere gelegentheden, van huys geweest, en soo door 't pregnante werck, dat op 't eynde der voorsz. vergaederinge my, gemelde reyse voor hebbende, op den hals vyel, ende gedaen most werden, als door deselve reyse verhindert gewerden, Uwe Wel Ed. te bedancken voor desselfs advisen, biddende dat my sulcx ten goede moge werden afgenomen. Sedert is my op huyden behandicht Uwe Wel Ed. schryven vanden 22. deser maendt, 't welcke my, gelyck mede dat vanden 18. derselve maendt (ten waere ick den bryef niet mede te hove gebracht hebbende, in den dagh miste), wonderlycke bedenckingen geeft, dewelcke ick mede niet wel de penne derve vertrouwen, hoewel het maer particulyere speculatien souden wesen, ende derhalven sal met Uwe Wel Ed. permissie daermede supersederen, afwaghtende desselfs overkomste, omme alsdan op een bequaeme voet van een chyffer te confereren, ende daernaer met volkomen confidentie te mogen corresponderen; alleen sal ick seggen, dat ick vreese, dat onse traecheyt in saecken, die voor desen ende als nu oock met meerder vlydt hadden geeffectueert behooren te syn geweest, geen minder aenleidinge ende oorsaecke geeft, tot hetgene de heeren plenipotentiarisen aldaer vande Spaenschen bejegent, als wel de voordeelen, die de keysersche souden mogen meynnen te hebben, maer daervan kan Uwe Wel Ed. uyt desselfs kennisse beter oordeelen, ende derhalven sal ick dat daerby laeten. Op den last aengaende d'Oost- ende West-Indische comp., is men in Hollant ten eersten bereyd geweest, te weten op soodaenigen wyse, als hetselve voor desen in de instructie gestelt was ende weder uytgenomen werde, doch (naer
| |
| |
ick verneme) syn de heeren van Gelderlandt ende andere noch niet gereed. Alhyer staet het werck in 't generael soo, dat de praeparaten tot het veldtleger met meerder ernst als voor desen schynnen ter herten te werden genomen, gaende de patenten vast uyt. Doch de lichtinge van 6000 waertgelders steuyt noch aen Amsterdam ende Medenblick, daeraen devoiren werden gedaen met goede hope van succes. De heeren gecommitteerde raden syn op het scheyden, belaeten met de negotiatie van 1500M gl., dat wel goet is by provisie, maer niet bestendigh naer den nood ende derhalven is goetgevonden de vergaederinge wederom te beschryven op seeckere poincten van reces, alleen middelen behelsende, tegens den 5. der toekomende maendt; 't gene vorder soude mogen voorvallen, sal Uw Wel Ed. successivelyck adviseren, ende ondertusschen my met desselfs toelatinge seggen,
Wel Edele Gestrenge Heer.
Uwe Wel Ed. oodmoedighe dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, den 16. Mey, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
VII.
Wel Edele Gestrenge Heer.
Ick soude Uwe Wel Ed. sedert den mynnen vanden 25. der voorleden maendt geschreven hebben, maer ben door absentie in 't noorder quartier, alwaer ick in alle de steden geweest ben, omme deselve communicatie te geven vande stucken, daervan copie hyer nevens gaet, ten effecte, dat op den dagh vande uytschryvinge, te weten huyden, deselve alle hyer ende daer op gelast mochten wesen, gelyck mede op meerdere penningen als er jongst geconsenteert syn. Ende huyden op den middagh wederom gekomen synde, vinde ick Uwe Wel Ed. missive vanden 29. deser maendt, bedancke Uwe Ed. voor de communicatie, my daer inne gegeven; wat belanght Uwe Wel Eds. overkomste, daertoe sal ick alles contribueren, wat my mogelyck wesen sal, ende particulyerlyck van alles adviseren. Het werven vande 6000 waertgelders is uytgeschreven ende gaet daerop den trommel door alle de steden. Synne Hot soude op morgen vertrocken hebben naer Buyren, maer schynt synne reyse noch wat te vertrecken, in aensyen van het Oostvryesche ende Hessische werck. Desen niet wetende te verlangen, als door myne absentie geen stoffe hebbende, Wel Edele Gestr. Heere, bidde God Almachtich Uwe Wel Ed. te houden in synne genaedige hoede, ende blyve,
Uwe Wel Eds. oodmoedige dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, den 6. Juny, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heren Staten Generael etc., te Munster.
| |
VIII.
Wel Edele Gestrenge Heer.
Op den 5. deser maendt thuys gekomen synde, hebbe desselfs missive vanden 29. der voorleden maendt, doemaels met weynigh regulen (soo ick niet anders weet) beantwoord,
| |
| |
ende dyenvolgens des anderen daeghs de vergaederinge byeen gekomen synde, het mynne daertoe gecontribueert, dat Uwe Wel Eds. begeerte aengaende desselfs overkomste ten besten mochte werden gefaciliteert. Waerop de heeren van 't college yeder aen den hueren goede officien hebbende gedaen, is op gisteren goetgevonden, dat Uwe Wel Ed. voor den tydt van 14 dagen ofte 3 weken soude mogen overkomen, ende dat sulckx ter generaliteyt soude werden gefaciliteert. Waerop de resolutie, desen morgen aldaer ingebracht synde, verneme ick, dat het niet soo gladt heeft willen gaen als Hollant gaerne gesyen hadde. Ende naer myn oordeel werd er, ofte jalousie genomen ten aensyen deser provintie op Uwe Wel Eds. reyse, ofte onwillicheit gethoont buytten behooren. Immers, het is soo gelegen, dat niemand Hollants intentie absolutelyck heeft gesecondeert; dat er by yemandt is voorgeslaeghen, omme Uwe Wel Ed. voornemen te stellen aen de mede-heeren Plenipotentiarissen van desen staedt aldaer, ende by de andere ter naeuwer nood konnen werden uytgebracht ende geconcludeert, dat daer over genomen sal werden 't advis van synne Ho, met representatie vande redenen pro et contra bygebracht, welcken 't halven d'eenne bestaende in Uwe Wel Eds. particulyer ende de andere beglimpt met den schyn van Vrankryckx jalousie ende 't retardement van het gansche werck aldaer etc., vreese ick, dat Uwe Wel Eds. intentie op den voorsz. voet niet ten besten sal wesen te obtineren. Doch sal, soo vele my aengaet, alles waernemen ende doen, wat my mogelyck wesen sal, hopende Uwe Wel Ed. haest hyer te sullen sien ende mynnen dyenst te sullen mogen aenbyeden. Ende ondertusschen sal Uwe Wel Ed. seggen, dat de vergaederinge, onaengezyen alle aengewende ernstige devoiren door't affblyven vande heeren van Haerlem, eerst desen naermiddagh compleet is, soodat van desselfs doen Uwe Wel Ed. niet can adviseren. Synne Hot is van meyninge op morgen uyt den
Haege te gaen naer Buyren ende voorts op Breda, om aldaer met de gedeputeerden tot het veldtleger de saecken van hetselve veldtleger te adjusteren, alles dat tot expeditie van het voorgenomen dessein noodigh is, hope ick sonder eenigh manquement te sullen vaerdigh wesen, ende ofter yets aen haperde, sal myns oordeels, gelyck het wel placht te geschyeden, het door yder werden gesecondeert. Doch dese vergaderinge sal korte ende misschyen onverwachte uytkomsten geven, daervan ick Uwe Wel Ed. niet sal laeten te adviseren. Blyvende ondertusschen, Wel Edele Gestrenge Heer.
Uwe Wel Ed. oodmoedige dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, den 8. Juny, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
IX.
Wel Edele Gestrenge Heer.
Op vrydagh voorleden hebbe ick Uwe Wel Ed. geadviseert, 't gene ter generaliteyt gepasseert was, aengaende 't consent van desselfs overkomste, waerop door den heere Vosbergen van wegen de provintie van Zeelandt, ter generaliteyt praesiderende, synne Hots advis gehoort synde, is daardoor (niet tegenstaende hy, naer ick verneme, my wat mostert gemaelt heeft) soo vele te wege gebragt, dat de provintien, syne Hot advis volgende, Uwe Wel Eds. overkomste hebben goetgevonden, gelyck deselve met den brenger deses ontwyffelyck uyt haere Ho. Mo. missive sal vernemen. Doch op huyden ontfangen synde Uwe Wel Eds. ende den heeren van Heemstede bryef vanden 9. deser maendt, hebben haere Ed. grt. Mo.
| |
| |
met eenpaerige advisen niet konnen verstaen vorder te gaen, sulckx dat het by haere Ho. Mo. voorsz. geobtineerde permissie is gebleven, sonder dat (myns oordeels) daer inne eenige veranderinge sal wesen te maecken, om redenen die beter te verhaelen als te schryven syn. Ende (onder Uwe Wel Eds. welnemen) sal ick seggen, dat ick meynne, dat deselve wel sal doen, op de gesaementlycke overkomste niet te blyven staen, ingevalle deselve in korten tydt gelyeft hyer te wesen, maer waer te nemen ende niet te negligeren de permissie, Uwe Wel Ed. toegesonden; want vorder te obtineren is voor eerst buytten apparentie, doordien de vergaederinge van haere Ed. grt. Mo. met het uytgaen deser weke staende te scheyden, ten kortsten genomen, eerst 14 daegen daer naer weder sal konnen byeen komen, ende dat de heeren gecommitteerde raden dyenshalven yets souden over haer nemen, vinde ick buytten alle apparentie. Doch ik laete my misschien te verde in over eene saecke, daerop myn advis niet werd geverght, ende bidde derhalven, dat Uwe Wel Ed. hetselve gelyeve ten goede te duyden, als voorkomende uyt yver voor desselfs dyenst. In wat voegen het werck vande vergaederinge alhyer sich opdoet, selfs over voorgaende resolutien, die stuckx wyse al bereyts te wercke geleyt ende geeffectueert syn, vinde ick my bekommert de penne te vertrouwen, dit sal ick alleen seggen, dat daer men meerder faciliteyt meynde uyttewercken, tot noch toe alles schynt gerenverseert ende tegens den anderen aen 't stooten gebraght te sullen werden. Doch hope, dat geapprehendeert sal werden het vertreck van synne Hot, omme het leger vanden staet in actie te helpen, ende dat gelyck voor desen noyt is geschyet, soo oock als nu, den goeden heer in dese tydt van syn verwachten niet sal werden gedestitueert, ende de particulariteyten sal Uwe Wel Ed., hyer wesende, naerder kunnen refereren. Ondertusschen, Wel Edele Gestrenge Heer, sal ick God bidden, dat hy Uwe Wel Ed. wille houden in synne
genaedige hoede, ende my seggen,
Uwe Wel Ed. oodmoedige dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, den 12. Juny, 1646.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
X.
Wel Edele Gestrenge Heere.
Opden 15. deser hebbe ick ontfangen een bryef van Uwe Wel Ed., sonder date, maer uyt den inhoud gisse, dat die geschreven is op den dagh vande publique bryeven. Ick bedancke Uwe Wel Ed. voor de communicatie, daerby aen my gegeven, ende verseeckere deselve, dat die wel is ende sal werden gemesnageert. De bryef van Uwe Wel Ed. ende den heere van Heemstede aen de heren gen. raden met de bylaege, behelsende 't geaccordeerde aengaende de Oost- ende West-Indische comp., is naer formele deliberatie, gecommuniceert aen de vergaderinge ende aldaer seer aengenaem geweest, oock verstaen ende by alle ende een yeder aengenomen, hetselve op den eedt te secreteren, ende om alle ombrage aen de leden wech te nemen, is er geseyt, dat de voorsz. bryef particulyerlyck aen de heeren gen. raden was geschreven, omdat de staten generael visie vanden bryef, aen Hollant geschreven, vorderende, als voor desen meermaelen is geschyedt ende geweygert, men in die inciviliteyt niet soude behoeven te incurreren etc. Immers, alles was volkomentlyck wel, ende is goetgevonden de instructie met 't voorsz. gehandelde te confereren, daer mede men tegenwoordich besich is. De propositie van le Roy sal de heeren plenipotentiarissen apparentelyck al wesen
| |
| |
toegesonden, soo haere Ho. Mo. resolutie voldaen is. Die van syne Excellentie Servient heb ick, achter desselfs stoel staende, gehoort, maer mits hy soo seer stille spraeck, kan daer weynigh van naer seggen. Deselve is gisteren schriftelyck overgelevert ende huyden ter vergaederinge van Hollant gelesen; doch ben ick daer niet altydt konnen by wesen. Evenwel bemercke ick, dat het principale subject is den handel over de ligue garantie, dewelcke generalyck werd gepretendeert, dat hy voorts niet duyster klaeght over de weynige correspondentie vande onse met haer, ende alle te groote met die van Spaegnien. Hollant is van advies, dat copie van dyen derwaerts behoort te werden gesonden, gelyck apparentelyk geschyeden sal, ende syn voorts commissarissen genomineert, omme met syn Excell. te confereren. Voor de audientie syn instantien onder de handt gedaen, dat men le Roy soude doen vertrecken, maer te vergeefs; in de voorsz. propositie werd dyenshalven mede niet weynich mentie gemaeckt, maer ick kan niet syen, dat Hollant daerover seer bewoogen is. Syn hochh. is dapper geneghen, om het werck ten eynde te brengen, ende seght, sulckx aen diverse, soo ministers alss andere. Die van 't Sticht, dewelcke voor desen meest van hem plachten te dependeren, maecken weynigh werks daervan, voor soo vele de publique advisen aengaet, capterende (naer ick gisse) de swackheyt vanden ouden heer. Hetgene wyders voorvallen sal, sal ick Uwe Wel Ed. adviseren, desen mits de besoignes moetende afbreecken ende ondertusschen my onder Uwe Wel Ed. permissie seggen,
Wel Edele Gestrenge Heer.
Uwe Wel Ed. oodmoedige dienaer,
Herbt van Beaumont. 1646.
Hage, vande vergaderinge van Hollant, den 18. January, 1647.
Opschr.: Wel Edelen Gestrengen heere, heere Jo. v. Mathenesse, etc., Ambassadeur Plenipotentiaris van weghen de Ho. Mo. heeren Staten Generael etc., te Munster.
| |
[XI]
Eerwaerde beminde vaeder.
Wt desen ingeleyden sal UE. verstaen, wat by ons op huyden is gedaen. Het poinct van peys ofte oorlogh, onder onse poincten niet gestelt, hebben de twe leden zelfs onder de hare gestelt, doch met byvoeginge van dese woorden: anders als voor desen is gepractiseert, 't welck is een stert, die het eerste weder wegneempt, want, als de twe leden aanquamen by te brengen enighe exempelen, daerinne sy ons in soodanige saecken mochten hebben overstempt, soo soude wt haer poinct, soo als syl. 't selve gestelt hebben, geestimeert worden, dat altydt in 't stuck van peys, treves ofte oorlogh over stemmingh plaets heeft. Synde daeromme ende om alle cavillatien wegh te nemen, by ons best geoordeelt, de voorsz. stert daervan te laten. Wy hebben aengaende de religie generalyck gestelt, dat geen overstemminge plaets sal hebben in saecken aengaende de religie, ende nyet soo als het by de twee leden gestelt wordt, dat geen veranderinge sal werden gedaen in de gereformeerde religie publycquelyck gerecipieert ende besworen. Eerstelyck, omdat met het laetste niet en wordt weghghenomen het permitteren vande exercitie van andere religien, soo de leden souden segghen, dat se de gereformeerde religie niet en veranderen, maer in syn gheheel laeten, alhoewel sy daer neffens toelieten d'exercitie vande paepsche, joodsche, jae turksche
| |
| |
religie. Ten anderen, omdat wt de woorden vande twe leden volgt, dat men dan de gereformeerde religie publyckelyck gerecipieert, soude moghen veranderen, als het niet en geschiede by overstemminge, maer met gemeene stemmen, 't welck vooreerst stryden soude met 't geene de twee leden selfs stellen, dat de voorn. religie is besworen, want deselve by ieder besworen synde, soo kan niemant syn eedt breeken, ende dienvolgende met gemeene stemmen daerinne oock geen veranderinge worden gemaeckt; ten anderen, omdat door soodanige stellinge de papisten andere oorsaeck gegeven souden worden, om daermede te spotten ende te seggen, dat wy niet vastelyck en moeten geloven, dat wy de ware religie hebben, om dat wy noch aen ons willen houden, deselve met gemeene stemmen te moghen veranderen. Maer generalyck gestelt synde in zaken rakende de religie, soo can 't selve plaets hebben in permissie van exercitien van andere religien ende andere dingen, religie betreffende, ende evenwel vast blyven, dat men de religie zelfs volgens den eedt niet en magh veranderen. Wy hebben oock aengaende de regieringe generalyck gestelt, dat geen overstemmingh sal vallen in saecken, raeckende veranderinge in de tegenwoordighe regieringe, 't welck wy oordeelen beter te wesen als het poinct, by de twee leden dienaengaende gestelt, om dat wt hetselve schynt te volgen, dat de drie leden als leden der regieringe der stadt Utrecht soude competeren, omdatse de regieringe vande stadt, steden ende landen van Utrecht de drie leden toeschryven, daer de regieringe vande stadt by de vroetschap is. Het poinct van veranderinge van regieringe was wel in onse instructie niet gestelt, doordien men seyde, dat het genoechsaem begrepen was onder het poinct van yders rechten, gerechticheden, enz.; dan, dewyl de twe leden hetselve specialyck stellen, soo hebben wy sulcx in voegen als vorens mede gedaen, om haer quansuys soo veel daerin te gemoet komen. Wy bevinden oock, dat in Hollant 't voorsz. poinct
specialick is geexprimeert. Aengaende het laetste poinct, by de 2 leden gestelt, ende in onse instructie niet synde, hebben geoordeelt, 't selve mede wel te cunnen stellen, in voegen als het in ons tweede geschrifte is gedresseert, soo om dat de meeninge is, dat in alle saken by ons geenumereert overstemminghe plaets heeft ende het woort diergelyke by ons gestelt, veel begrypt, als om daerinne geen praejudicie, maer veel eer voordeel voor de vroetschap gelegen is. Want vooreerst (in cas van accoort) vast staende de saecken, daerinne geen overstemminghe valdt, blyft evenwel de vroetschap noch open in andere saken, daerinne sy verstaen mocht gegraveert te syn, haer recours ende doleantie, niet als de reden gestelt hebben, aen den stadhouder, maer al by ons gestelt is, in conformité vande generale lands unie.
Het laet hem aensien, dat wy dese weeck noch niet van hier sullen raecken. Hiermede, naer groetenisse aen alle de vrunden, Gode bevolen, wt 's Gravenhage, den 1. May, 1645.
Christ. Rodenburgh. 1645.
Opschr.: E. Erentf. etc. heer, myn heer Anthonis de Goyer, burgermr. der stad Utrecht.
(Naar het origineel.)
|
|
Auteursrechtvrij