basisgegevens
gestandaardiseerde naam kamer:
De Drie Korenbloemkens / De Gentylen
spelwijze in bron(nen):
De drie Korenbloemkens [1644/1507]/De Gentylen [1484] /jentielbloem [156? (Dibbets, 175)]
varianten:
zinspreuk:
In minnen versaemt [1484]
gebruikte code:
REIM
patroonheilige:
H. Maria [1484]
vroegste bronvermelding:
1483
gedoopt:
geografisch-politieke situering van de kamer
plaats:
Reimerswaal
(stad/dorp/vrijheid):
district:
gewest:
Zeeland
korte geschiedenis
In 1471 traden 'de gezellen van Reymerswale' op in Veere. De stadsrekeningen van Bergen op Zoom maakten in 1474/5 melding van 'den batementers […] van Remerswale', die samen met die van Antwerpen en Bergen optraden. In 1483 doken 'die van de rethorike' van Reimerswaal voor het eerst op in de rekeningen van dezelfde stad. In 1484 ontving de kamer een reglement dat grotendeels overeenkomt met dat van Middelburg. De kamer trad geregeld buiten Reimerswaal op, zo was ze in 1494 in Middelburg en in 1496 op het landjuweel te Antwerpen. Ze organiseerde in 1507 zelf een wedstrijd, waar de Middelburgse kamer verschillende prijzen won. Volgens Caland was de Bergse kamer ook op dit feest aanwezig. In 1525 waren de Middelburgse rederijkers in Reimerswaal. Reimerswaal wordt in 1540 genoemd in een lijst van steden waar het verbod op rederijkersspelen afgekondigd diende te worden. In 1555 werd op een wedstrijd te Reimerswaal de Kapelse kamer gedoopt. En, tenslotte, lijkt het dat de kamer voorkomt in het stuk dat De Violieren van 's-Gravenpolder waarschijnlijk opvoerden te Kapelle rond 1565 op een koningsfeest aldaar. Dat zou erop kunnen wijzen dat De drie Korenbloemkens daar nog aanwezig is geweest. In 1573 komt de kamer voor in de Reimerswaalse stadsrekeningen 'de gesellen van rhetorycke over haer wedden nihil'. Tenslotte werden nog in 1593 de gezworenen van rhetorica benoemd.
In een handschriftelijk rekenboek van Bartholomeus Danckersz uit 1617 is een proloog in versvorm opgenomen, volgens traditionele rederijkersregels, waarvan het tweede gedicht begint met het aanspreken van 'beminde geesten in minnen versaemt'. Is dit een verwijzing naar de Reimerswaalse rederijkerskamer? Helaas is Bartholomeus Danckersz nog niet getraceerd in Reimerswaalse archieven voor zover die overgeleverd zijn. Onder de Goese burgers die uit Reimerswaal afkomstig waren komt hij niet voor. Verwijzingen naar Goes ontbreken in het handschrift geheel.
documenten
reglementen:
Reglement van 9 januari 1484, afgedrukt bij Fruin, Rechtsbronnen van Reimerswaal. Identiek aan Middelburg 1484.
ledenlijsten:
Voor de leden zie M.P. Neuteboom-Dieleman (ed.), Reymerswale. Burgemeesters en schepenen 1513-1631. Uitgave prae1600club. Waarin twee lijsten van bestuurders, voor 1548 en 1593.
rekeningen:
inventarissen:
processtukken:
rekwesten:
rentetitels:
correspondentie:
literaire productie:
Een Esbatement van den Appelboom dat Kossmann aan de kamer van 's-Gravenhage toeschrijft was eerder door Meertens aan de kamer van Reimerswaal toegeschreven, hij stelde zijn mening bij na Kossmanns publicatie. Mijns inziens heeft Meertens zich echter te vlot laten overtuigen.
historische nota's:
andere nota's:
Statuut Kapelle 1555, proloog.
Stadsrekeningen Veere 1471.
Stadsrekeningen Bergen op Zoom 1474/5 en 1483.
Stadsrekeningen Reimerswaal 1573.
Kesteloo II, 106 (1494).
Antwerpen 1496.
Boxhorn voor de wedstrijd van 1507.
Kesteloo III, 351 (1525).
Zie Dibbets, De bruiloftsganger zonder feestkleed.
Handschriftenverzameling Goes. No. 20. Leerboek voor het rekenen door Bartholomeus Danckerss. 1617. Daarin een verwijzing naar de Reimerswaalse kamer met minnen versaemt?
Zie Schatten uit de Schelde. Gebruiks- en siervoorwerpen uit de verdronken plaatsen in de Oosterschelde. Catalogus van de tentoonstelling te Bergen op Zoom. Bergen op Zoom 1987, waarin twee tinnen drinkkroesjes en drie dito schotels, gevonden in puinlaag te Reimerswaal, met het eigendomsmerk: een schildvormig stempel met daarin drie gesteelde bloemen en de letters I.M.G., waarschijnlijk van na 1527 daterend. Dit zou kunnen wijzen op de Reimerswaalse kamer De Drie Korenbloemen In Minnen Versaemt, maar eerder nog op de Middelburgse kamer In Minnen Groeiende. Misschien betreft het wel door Reimerswaal gewonnen prijzen op een wedstrijd te Middelburg? De drie gesteelde bloemen kunnen ook op het blazoen van de Middelburgse kamer wijzen (zie blazoen bij Meertens) of op dat van de Nieuwerkerkse kamer.
verantwoording
broncitaten:
literatuur:
Meertens 1943.
Geluk 1877.
Boxhorn 1644, I, 177.
Neuteboom-Dieleman z.j.
Neuteboom-Dieleman 1990, 11.
Van Dixhoorn 2001.
naar bibliografie
Auteursrechtelijk beschermd