Verantwoording
Onder de titel Clio's stiefkind is hier een aantal artikelen bijeengebracht van de Nederlandse wetenschapshistoricus E.J. Dijksterhuis (1892-1965). Het doel van deze uitgave is tweeledig: enerzijds wil zij een kennismaking bieden met het werk van een belangrijke Nederlandse geleerde, die ten onrechte alleen bekend is door zijn meesterwerk De mechanisering van het wereldbeeld, anderzijds wil zij de aandacht vestigen op de rol die de bij velen nog altijd ondergewaardeerde wetenschapsgeschiedenis kan spelen bij het overbruggen van de kloof tussen de literaire en de technisch-natuurwetenschappelijke cultuur. De wens om met behulp van de wetenschapsgeschiedenis de kloof tussen de twee culturen te overbruggen is bepalend geweest voor leven en werk van Dijksterhuis en loopt als een rode draad door de hier opgenomen essays heen. Ook in de vorm van de essays komt dat streven naar harmonie tussen de twee culturen tot uiting: zonder dat ze onmiddellijk tot ‘de’ literatuur gerekend kunnen worden vertonen ze onmiskenbaar literaire kwaliteiten. Ook dat is een reden aandacht te geven aan het werk van Dijksterhuis.
Om dat werk voor de hedendaagse lezer toegankelijk te maken, waren enkele bewerkingen nodig. De eenvoudigste betrof de spelling. Dijksterhuis was behoudend als het ging om het hervormen van de spelling, maar er is van hem geen uitlating bekend waaruit zou kunnen blijken dat hij meende dat vereenvoudiging van de spelling schadelijk zou kunnen zijn voor datgene wat hij wilde zeggen. Ten gerieve van de hedendaagse lezer zijn dan ook alle teksten omgezet in de tegenwoordig gangbare spelling. Evidente drukfouten en vergissingen zijn daarbij meteen stilzwijgend verbeterd, terwijl al te duidelijk archaïsche woordvormen, die de tekst een overdreven ouderwets karakter zouden geven, gemoderniseerd zijn. Griekse en Latijnse citaten zijn voorzien van een vertaling, voor zover Dijksterhuis dat overigens al niet gedaan had. Citaten in het Frans, Duits en Engels zijn eveneens vrijwel alle vertaald; één artikel is speciaal voor deze bundel uit het Duits vertaald.
Bij de bewerking bleek wat al eerder vermoed werd: de teksten hebben niet veel van hun oorspronkelijke zeggingskracht verloren. Gedateerd kan men ze moeilijk noemen. Om die reden is de toelichting beperkt gehouden. Een inleiding geeft een overzicht van het leven van Dijksterhuis, een toelichting bij elk essay plaatst het in het geheel van zijn oeuvre en een enkele toelichtende noot verklaart een ongebruikelijk begrip, een onbekende naam of een verwijzing naar een indertijd actuele gebeurtenis die nu vergeten is.
Ten slotte moet nog iets gezegd worden over het bibliografische apparaat. Omdat bij deze bundel het werk van Dijksterhuis voorop staat en niet de kennis van de door hem beschreven onderwerpen, is wel een (beknopte) bibliografie van zijn eigen werk opgenomen, maar geen literatuuropgave over de behandelde onderwerpen. Waar een literatuurverwijzing noodzakelijk
Auteursrechtelijk beschermd