De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

[p. 110]

70

Baarn, 4 Mei 1899.

Den Heere Albert Verwey

Noordwijk-aan-Zee

Amice,

Sta mij toe je voor te stellen beide het incident van Januari als niet gebeurd te beschouwen, zelfs zonder na te gaan of een van ons aan den ander iets te vergeven heeft of niet.

Ik had je dit reeds een week of drie geleden willen schrijven maar kwam er nog niet toe.¹⁴²

142 Zie in dit verband de voorlaatste zin van Van Deyssels brief d.d. 22 januari 1899. Van Deyssel was inderdaad een poos lang ‘in zijn werk begraven’ geweest. Op 31 december 1898 had hij in zijn werkkamer een affiche aangebracht met deze tekst:
‘Système général (pour une periode désoeuvrée).
Le matin, travaillez machinalement, dans n'importe quel style.
Puis, après, dans les parties ultérieures de la journée,: réfléchissez à ce que vous ferez, à ce que vous retravaillerez, à ce que vous commencerez de [doorgeh.: nouveau] neuf, etc.’
Aan dit affiche werd op 15 februari 1899, met behulp van kleefstof, een tweede vastgehecht: ‘Position au 15 février 1899.
Par suite de cette prescription, j'ai commencé le 11 Janvier, le morceau intitulé provisoirement: “Amour pour mon père et sa mort.” [de definitieve titel zou luiden Liefde voor mijn vader, eerst voor publicatie vrijgegeven in De XXe Eeuw, juni 1908, p. 101-118 en datzelfde jaar voor de eerste maal herdrukt in de bundel Verbeeldingen, Amsterdam, z.j., p. 107-127 - H.P.].
J'y ai travaillé non seulement le matin, mais encore l'après-midi et le soir. Ainsi je suis arrivé à composer environ une petite demi-page par jour.
Et ceci est suffisant.
Si je ne fais rien autre et que vers le 1er Novembre j'aurai terminé un petit ouvrage de 160 pages, ou même beaucoup égale à celle des pages terminées, je pourrai être content de mon année.
Du moment que j'arrive à produire régulièrement une demi-page comme cela par jour, - je puis être content.
Ce n'est pas ce qu'il y a de mieux à faire, mais c'est déjà si beau.
Des 27 journées de travail, il n'y en pas un seul ou j'ai essayé de travailler sans succès. Autant qu'il en reste ainsi, je n'ai rien à changer à ma méthode de travail.’
Na 23 februari 1899 was Van Deyssel er overigens niet meer in geslaagd aan Liefde voor mijn vader verder te werken. Ondanks het deprimerende van die situatie, slaagde hij er op 10 mei 1899 nagenoeg moeiteloos in de tekst Over Het Leven en De Waarheid op papier te krijgen. Aan deze tekst, openbaar gemaakt in het Tweemaandelijksch Tijdschrift van september 1901 (zie noot 246) en voor de eerste maal herdrukt in de Zesde bundel Verzamelde Opstellen, Amsterdam, 1901, p. 96-98, was hij overigens reeds begonnen op 31 december 1898, welk begin hij op 10 mei 1899 elimineerde. Dat begin luidde: ‘Jonge mannen, mooi of leelijk, ik geloof U genegen te zijn. Ik heb U mij zien aanzien en meen te weten, dat gij iets van mij wildet weten. Gij wildet, meen ik, van mij weten, wat gij doen moest met Uw Leven, wat gij denken en doen moest met Het Leven, om U zelf en dat Leven te maken tot iets schoons.
Gij wildet vragen, en ik, ik wilde U zoo gaarne andwoord geven. Ik heb wel eens, [doorgh.: terwijl wij zwegen] gedurende ons zwijgen, bespeurd, dat het dát was, wat tusschen ons ontbrak, dat ik U niet een Leer kon zeggen, [doorgeh.: die gij kondt aanhooren, overwegen, aannemen of betwijfelen.].’

[p. 111]

Nu ontfang ik echter de Mei-aflevering Tweem.Tijdschr.¹⁴³ niet en neem de mogelijkheid aan dat daarmede iets niet in orde is. Het spreekt van zelf dat ik in dat geval tot je beschikking ben. Is er soms gebrek aan kopie, dan heb ik nog een groote bijdrage van Buysse. Maar ik dacht dat je dat Sprookje van Rabbie¹⁴⁴ dan wel zoudt plaatsen, waarvoor het m.i. deugdelijk genoeg is.

Vergun mij hieronder den vriendschapsgroet als van-ouds te stellen.

Karel Alb. Th.

143 Het Tweemaandelijksch Tijdschrift, 5e jrg., aflev. 3, mei 1899, was aldus samengesteld: Albert Verwey, De Spaansche droom, p. 329-340, herdrukt in Stille Toernooien, Amsterdam, 1901, p. 282-304; W.L. Penning Jr., Uit ‘Tom's dagboek’, p. 341-370; Ch. M. van Deventer, Physico-philosophie [een bespreking van Friedrich Ego, Kritik der Exakten Forschung, E.J. Brill, Leiden, 1897], p. 371-382, aldaar gedagtekend Weltevreden, 29 Dec. '98; H. de Régnier, De Vaas [oorspronkelijke titel: Le Vase; vertaald door Albert Verwey], p. 383-386; Aug. Vermeylen, Leven en werken van Jonker Jan van der Noot, p. 387-414; Guido Gezelle, Groeninge'ns Grootheid of de slag van de Guldene Spooren, p. 415-421; Is. P. de Vooys, Holland en Brabant, I, en II, p. 422-423; J.D. Bierens de Haan, De Subjektiveerende en de Objektiveerende Zienswijze/Toelichting van het fundamenteelste vraagstuk der wijsgeerige overweging, p. 424-440; Jan Veth, Een bijdrage over Rembrandt/Lezing op 15 maart 1899 gehouden voor de leden van Arti et Amicitiae, te Amsterdam, p. 441-486, met een Aanhangsel, p. 487-489, aldaar gedagtekend 24 April '99.

144 Laatstelijk had S.A. Rabbie, woonachtig Rapenburgerstraat 39, Amsterdam, Van Deyssel op 12 januari 1899 geschreven: ‘Mijnheer!, Geen antwoord ontvangende op mijn brief van 15 Dec. '98 zoo verzoek ik u nogmaals mij te willen antwoorden op den toen door mij gestelde vraag. Kunt gij tot opname van “Rozefee” van wijlen mijn broeder [op 6 december 1898, drieëntwintig jaar oud, aan tuberculose overleden te Amsterdam - H.P.] in uw tijdschrift besluiten. Vindt gij evenwel de bijdrage niet geschikt, wil dan s.v.p. mij het manuscript toezenden.’ M.A. Rabbie, Rozefee, door de auteur ingezonden op 11 augustus 1898, zou eerst worden afgedrukt in het Tweemaandelijksch Tijdschrift, 6e jrg., aflev. 2, maart 1900, p. 184-213, aldaar voorzien van een redactionele noot: ‘Het volgende is het nagelaten werk van een in 1898 zeer jong gestorven Nederlandsch schrijver,’ en in idem, aflev. 3, mei 1900, p. 332-372, aldaar gedagtekend Amsterdam, 1898. Aan die publicatie was laatstelijk voorafgegaan een brief van S.A. Rabbie, d.d. 22 januari 1900: ‘Zoudt U het sprookje van wijlen mijn broeder in de Maart-aflevering van uw tijdschrift willen plaatsen en wel om de volgende redenen. 1e Maart is het anderhalf jaar dat Gij “Rozefee” in uw bezit hebt, zoodat m.i. dan toch wel een begin kan worden gemaakt met plaatsing. 2e Word ik a.s. Maart opgeroepen om als milicien in dienst te treden en zal dus zoodoende niet in staat zijn de correctie op mij te nemen wanneer het later dan Maart geplaatst wordt omdat ik dan niet meer vrijelijk over mijn tijd kan beschikken en ook weet ik niet in welk garnizoen ik geplaatst word. Gelieve mij hierop te antwoorden, verblijf ik U excuus vragend voor mijn lastigvallen. Hoogachtend S.A. Rabbie. P.S. Tevens bericht ik U dat ik verhuisd ben naar Plantage Lijnbaansgracht 9, 2e etage.’ aant.