De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

53

Baarn 8 Decr 1898.

Amice, Onder je berusting is vermoedelijk een dichtbundel van A.M.J.I. Binnewiertz ¹¹¹, die ter recensie aan het Tijdschr. is gezonden. Zoû je mij dien, zoo noodig slechts voor een paar dagen, kunnen afstaan?

Karel A.Th.

111 Op 2 december 1898 had A.M.J.I. Binnewiertz (1870-1915), op dat tijdstip kapelaan te Egmonden (zie over hem H. Croonen, Binnewiertz in de ‘fameuze jaren’, in Roeping, 34e jrg., no. 5, september 1958, p. 269-279) aan Van Deyssel geschreven: ‘Voor eenige maanden zond ik aan Uw Tweemaandelijksch Tijdschrift een exemplaar van mijn Gedichten. Ik had er zeer gaarne een recensie over gelezen: ik heb echter die eere niet mogen genieten. Inderdaad spijt mij dit. Nu durf ik U persoonlijk zulk een recensie vragen: niet in het openbaar: ik sta alleen op Uw oordeel. U zult onpartijdig zijn: wij kennen elkaar volstrekt niet. Ik verlang vurig naar Uw antwoord: mijn vraag klinke U niet onbescheiden. Zij wordt ter goeder trouw gedaan: moge zij eveneens zoo door u worden ontvangen.’
Nadat Verwey aan Van Deyssel de bundel Gedichten had toegezonden, moet deze laatste Binnewiertz in negatieve zin geschreven hebben over diens poëzie. Op 20 december 1898 reageerde Binnewiertz aldus: ‘Vergeef het mij: maar laat ik U nog eenmaal een antwoord vragen: ik beloof u verder te zwijgen. Want Uw brief, hoe dankbaar ik er U voor ben, heeft me zeer teleurgesteld. Niet wijl Uw oordeel mijn verzen slecht vond: dat oordeel wist ik vooruit, want we moesten in ons letterkundig begrip verschillen, daar het een levensleer geldt: toegeven aan Uw begrip zou voor mij opofferen zijn het beste, het liefste.
Ik reken echter op iets anders: op een uitspraak over mijn dichter-zijn. Want trots mislukte verzen blijf ik toch dichter als ik het geboren ben. Dat eerstgeboorterecht kan ik volgens U verkocht hebben voor een bord linzensoep: ik ben en blijf toch feitelijk de eerstgeborene! Zie: dát wil ik van U weten: merkt U uit al dat ongenietbare werk iemand, die dóór moet gaan: welken weg vraag ik niet. Die nieuwsgierigheid wil ik voldoen: en al spruit zij wellicht iets of wat uit ijdelheid, ik meen toch, dat zij hoofdoorzaak vindt in verlangen naar een vast levensplan. Neem mijn vraag ernstig! Antwoord mij daarom nog éénmaal.
Briefwisseling, die strijd voert, is onnoodig. Als ik U bestrijden wil, doe ik het openbaar.’
Van Deyssels reactie hierop, d.d. 22 december 1898, luidde: ‘Wel Eerwaarde Heer, Met de mededeeling dat uw gedichten buiten mijn oordeel zijn, bedoelde ik niet dat daaruit een “Levensleer” blijkt, welke van de mijne verschilt, maar dat ik alleen oordeel over gedichten, die althands goed genoeg zijn om gedrukt te worden, terwijl de uwe mij voorkomen alleen voor den huiselijken kring of vrienden bestemd te moeten blijven.
Dat er van Levensleer geen sprake is zal u kunnen blijken uit de a.s. Januari-aflevering van het Tweem. Tijdschr., waarin met lof vermeld en opgenomen worden zuiver katholieke gedichten van pastoor Guido Gezelle. Naar het oordeel der Redaktie is dit dichtkunst, maar zijn uwe gedichten dat niét. Gij zijt geen dichter. Naar mijn oordeel hebt gij niet den minsten aanleg tot eenig dichterschap.
Toen ik U schreef niet in nadere briefwisseling te kunnen komen, dacht ik niet aan letterkundigen twist, maar bedoelde dat ik eenvoudig geen tijd heb om eene nadere toelichting tot mijn verklaringen betreffende uw dichtbundel te geven. Hoogachtend uw dw. dr. K. Alberdingk Thijm.’
Er valt niet meer na te gaan of Van Deyssel deze brief al dan niet metterdaad aan Binnewiertz heeft doen toekomen.