De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

192

Noordwijk/Zee

26 Novr.'96.

Amice,

Ik vond het een heel aangename verrassing nu toch een exemplaar te krijgen van je opstellen.⁵⁸⁴ Wat een blanke en blauwe jeugdherinneringen schoten daar langs mijn oogen. Blanke, de sneeuw-witte Zondag-nieuwejaarsochtend van je ontboezeming. Blauwe, de door 't open venster lentelucht-blauwe en rook-kringetjes-blauwe van je stuk over Hélène Swarth. Dat zijn de twee opstellen die me in onze jonkheid zoo, juist zóó, met die kleuren en indrukken hebben aangedaan. Wat ik zeggen wou: ik vind in je werk van '95-'96 een belangrijke verbetering. Daarvoór was alles me wat te los geworden. Met '95 neem je de boel bij mekaar en het Intellekt dat erover heerscht is straffer, fijner, en toch ook lichter en beminnelijker. In een Levensleer b.v. en het stukje over George zijn heel mooie, en, ook voor jou, níeuwe stukjes proza.

584 L. van Deyssel, Tweede bundel Verzamelde Opstellen, Amsterdam, 1897. Verwey zinspeelt op de Nieuwjaarsdag-ontboezeming, uit 1883, en op de bespreking van Hélène Swarth's Blauwe bloemen , die dateert van 17 december 1884, maar die in de inhoudsopgave abusievelijk werd gedateerd als verschenen in 1888. Overigens is Verwey zelf abuis als hij het open venster en de ‘rook-kringetjes’ in verband brengt met Van Deyssel's opstel over de Blauwe bloemen. De bespreking toch van Hélène Swarth's Eenzame bloemen [van 8 februari 1884; in de inhoudsopgave foutief gedateerd als verschenen in 1883] opent immers met de mededeling: ‘Het was heden zulk een zoele dag, er woei zoo een echte lentelucht door Amsterdam, dat ik het venster van mijn kamer openzette en de kachel uit liet gaan, toen ik van-middag bovenkwam om een cigaar te rooken en mij een paar uur rustig bezig te houden met het nieuw verschenen werkjen van Hélène Swarth.’ (p. 73). En op p. 74: ‘De rookwolkjens van mijn cigaar dwarrelden dan voor mij heen, en buiten, boven de daken, waarop mijn venster uitzicht geeft, dreven reine, witte, wolkenmassaas als sneeuwheuvelen onder den blauwen hemel. Verbeeld u nu, dat ik, naarmate ik vorderde met de Sonnetten, daar het boekjen meê begint, het eene oogenblik mijn cigaar niet met rust kon laten maar trok en blies als gold het aangenomen-werk, terwijl ik haar het volgende oogenblik vergat en bijna uit liet gaan. Toen ik, na de sonnetten tot de liederen overgegaan, aan blz. 103 was gekomen, zag ik plotseling geen wolkjens meer van mijn cigaar maar een grijze nevel langzaam dansen. Lezer, het waren tranen, ik kan er niets aan doen. Ik besloot hieruit, dat de verzen heel mooi moesten zijn; sinds de uitgave van Jacques Perks gedichten heeft ook geen jong hollandsch dichter mij zóo aangedaan.’

[p. 209]

Van de verandering in de Gidsredactie schreef Kitty je.⁵⁸⁵

Mijn Feith-Perk⁵⁸⁶ is uitgekomen. Ik stuur het je bij de eerste gelegenheid.

Beste groeten

Albert V.

585 Aan Verwey's brief van 26 november 1896 voegde Kitty een brief toe voor Cateau, waar ik uit citeer: ‘Een van de bewonderaars van Annie is meneer Berlage; hij komt nooit hier of hij zegt: “ik vin 't een mooi kind”. Je weet hij bouwt mama's huis en komt daardoor nog al eens. Morgen o.a. Compliment aan Karel: dat Dr. Kalff jr. Dec. redacteur wordt van de Gids en verzocht heeft zijn naam van den omslag te nemen. [de omslag van het Tweemaandelijksch Tijdschrift-H.P.]. Albert is een paar dagen niet wel geweest, maar morgen zal ik de gevraagde boeken inpakken en versturen. Paap [Jeanne Colette, W. Versluys, Amsterdam, 1896-H.P.] Schendel, van Oordt die al voor Albert's aanvraag door Versluys naar Groesbeek en door Groesbeek naar hier gestuurd werden.’

586 Feith, Van Alphen, Bellamy, Helmers, Tollens, Beets, Staring, Potgieter, De Genestet, Perk. [Bloemlezing samengesteld door en met] proza van Albert Verwey, S.L. van Looy, Amsterdam, 1897 [november 1896].