De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

[p. 178]

164

6 Juni l896. Baarn.⁵¹⁷

Amice,

Hierbij zend ik je een gedicht van Mej. Van Herwerden⁵¹⁸ te Utrecht en een novelle van den Heer Akerman te Amsterdam.

Aan Mej.v.H. schreef ik dat ik het eerste gedeelte van haar gedichten beter vond dan al het prozawerk dat zij tot nu toe gezonden had, dat het tweede minder was en vooral de laatste regel er heelemaal niet door kon, dat gij de Redaktie voor de poëzie voerdet, dus dat ik het jou zoû zenden, waarop zij mij verzocht dat te doen en hare meening uitsprak,

517 Aan deze brief was voorafgegaan Verwey's verblijf een huize van Van Deyssel op vrijdag 22 en zaterdag 23 mei 1896, terwijl op Pinksterzondag, 24 mei, P.C. Boutens voor de eerste maal op Villeta logeerde. Eerder, op 2 maart 1896, had Boutens vanuit Voorschoten aan Van Deyssel geschreven: ‘Volstrekt niet verwonderde mij het door u meegedeelde oordeel van uwen mederedacteur den heer A. Verwey. Daar het latere werk van dezen nooit maar eenigermate tot me gesproken heeft, verbaasde het me eerder, dat hij heeft kunnen toestemmen in de opneming mijner vroegere verzen. Gorters meening evenwel ligt me zeer na, en indien u me die ook van eventueel volgende verzen zou kunnen mededeelen, zou ik dit op hoogen prijs stellen. Wat u verder schreef van publicatie in de Kroniek, daarover wil ik u het volgende meedeelen. Niet uit begeerte naar gedrukt worden zond ik u een en ander, maar om een oordeel van hen, wier gevoelen waarde voor me heeft. En blijft u ook in het vervolg de zaak van dien kant beschouwen.
Er zal nu waarschijnlijk een tijd van kalmer nadenken en grooter toewijding aan wat me lief is voor me mogelijk worden. En wat daar de vrucht van mocht zijn, zou ik gaarne op de oude manier nu en dan aan u sturen. Is uw belangstelling daarvoor groot genoeg, dan betreur ik niet de verwerping of veroordeeling van anderen, die ik zelf weinig waardeeren kan, misschien tot mijn ongeluk en schade. Goed weet ik, dat u me in dezen volkomen gelooven zult, omdat het niet anders kan, of u hebt dat alles zelf allang ingezien. En uw laatste mededeelingen waren voor me verre van een teleurstelling. Laat dus alles blijven, als het was. Hoewel ik de Kroniek wekelijks met belangstelling volg, kan ik over een opname van verzen daarin niet terstond een besluit nemen. Van publiceeren heb ik zoo weinig verstand, daar ik bij het neerschrijven aan zoo iets nooit denk.
Wanneer u derhalve later een en ander nog wachten wil, zal ik hoogstwaarschijnlijk binnen kort u een kleine verzameling van wat nu in me omgaat, zenden. Verder zou het mij zeer vreugdegevend zijn, als u bij een eventueele komst in Leiden of den Haag eenige oogenblikken voor me disponibel had, het zij daàr of hìer. Ook Gorters kennis zou een geluk voor me zijn; want ik houd van hem, voor zoover ik hem ken, in zijn spreken en in zijn zwijgen. En mocht u hem schrijven, groet hem dan, zooals men groet een zeer beminlijke. Met mijne achting en groeten P.C. Boutens.’

518 Dit gedicht had Charlotte van Herwerden, dochter van de graecus en hoogleraar te Utrecht, prof. dr. Henricus van Herwerden (1831-1910), reeds op 8 april 1896 aan Van Deyssel toegezonden: ‘Hooggeachte mijnheer Thijm, Het begint mij zoo te bezwaren, dat ik u vroeg mij weer uw oordeel over mijn werk te zeggen, zonder er bij te schrijven, dat indien u tijd of lust ontbrak, het mij ook goed was, indien u het mij zoo terugzondt. Ik zelf heb 't gevoel dat ik u, nog ziende de mooiheid van mijn eigen verbeelding een slechte leelijke afdruk zond, denkende de verbeelding zelf te zenden. - Over het vers, dat ik hierbij zend is mijn oordeel daar ik 't reeds een jaar heb liggen zuiverder en ik geloof dat ik 't u ter plaatsing mag geven.’

[p. 179]

dat het 1^e gedeelte op zich zelf stond en dus desnoods dát alleen geplaatst zoû kunnen worden. -⁵¹⁹

Het stuk van den Heer Akerman vind ik goed om opgenomen te worden.⁵²⁰ Ik gevoel mij echter omtrent dit proza niet geheel verandwoord indien ik jouw meening ook niet eerst heb gehoord. Het is kort en leest gemakkelijk. Ge verplicht mij dus met niet te lang uitgestelde terugzending. Voeg er s.v.pl. het gedicht van Boutens bij, dat ik je van-de-winter stuurde. -⁵²¹

Als je de helpende hand nog naar ƒ50,- hier of daar te mijnen bate kondt uitstrekken, zoû ik in mijn humeur komen. Want ik kom niet door mijne rekeningen. Indien je mij hieromtrent niet zoo nadrukkelijk had geschreven verleden jaar, zoû ik mij zeer schamen hier zoo dikwijls op terug te komen.

Met groet

Karel Alb. Th.

519 Op 21 april 1896 had Van Deyssel aan Charlotte van Herwerden geschreven: ‘Daar mijn oordeel berust op beweeggronden, die ik u vroeger al eens mocht doen kennen [in brieven van 3 februari en 21 oktober l895-H.P.], zal ik mij dezen keer bepalen tot mededeeling dat uw prozastuk mij voorkomt “niet goed” te zijn. Langzaam werken en verwerken blijft, ook bij een goeden aanleg, een eerste wet. - Uw gedicht lijkt mij veel beter dan al wat ik van u gelezen heb. Vooral de eerste afdeeling, die, naar mij voorkomt, geen enkele verbetering zoû behoeven. De tweede afdeeling is aanmerkelijk zwakker en de laatste regels, vooral de allerlaatste, kunnen er heelemaal niet meê door. - Daar mijn vriend Verwey eigenlijk voor het Tweem. Tijdschrift de redaktie voert voor de poëzie en ik in 't bizonder voor het proza, zal ik, als u dat wenscht, het gedicht aan hem opzenden.’

520 Het werd uiteindelijk niet opgenomen.

521 Zie het slot van Van Deyssel's brief aan Verwey, d.d. 9 oktober 1895. Over welk gedicht het hier gaat, laat zich niet meer reconstrueren.