De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

155

Noordwijk/Zee

18 febr. '96

Amice,

Gisterochtend kreeg ik een brief van Van der Goes waaruit bleek dat hij tenminste niet van zins was ons in den steek te laten. Hij bood nl. een stuk⁴⁹⁰ en een boekbeoord. voor dit nummer, en een stuk voor het volgend nummer aan. Ik ben toen meteen naar den Haag gegaan. De reden van zijn lange stilzwijgen was een ongesteldheid van zijn vrouw,⁴⁹¹ die zes weken geduurd heeft en geeindigd is met een miskraam. Zij was nog zeer zwak. Goes was bizonder aardig. Het laatste wat hij van de N.G. wist was dat Van Looy en Boeken hem geraadpleegd hadden over het al of niet voortzetten. Hij had daarop geantwoord dat hij voor de oprichting van de nieuwe reeks geen sympathie had gehad en daarom ook het redacteurschap had afgewezen (Mij zei hij er nu bij dat hij met zijn medewerking altijd meer het gevoel had een weldaad te bewijzen dan mee te werken aan een ordentelijk tijdschrift. Ook de betaling liet te wenschen over.) maar dat hij nu meende dat de eenige kans (voor Boeken vnl) om het erin gestoken geld terug te krijgen lag in voortzetting met de hoop op een eindelijke schikking met het Tweemaandel. Hij herhaalde mij al wat hij daarvan gezegd had, o.a. dat hij geloofde dat wij voor den titel en de abonnees die zij konden aanbrengen altijd nog wel iets over zouden hebben. Hij verbaasde er zich over dat het Februarinummer waarvoor zij nog iets van hem hadden⁴⁹² niet verschijnen zou, en wist niets van een verandering in de redactie.

Als dat van die verandering waar is, denk ik dat Jolles en Kalff er in komen, en dat

490 F. van der Goes, Nieuw-Malthusianisme, in Tweemaandelijksch Tijdschrift, 2e jrg., aflev. 5, mei 1896, p. 289-311.

491 Marie van der Goes-Koens, overleden te Zeist op 7 februari 1972 in de leeftijd van 98 jaar.

492 In De Nieuwe Gids, Nieuw Reeks, 1e jrg., aflev. 12, januari 1896, p. 734-747, had Van der Goes, onder de titel Revolutionaire poëzie, een begin gemaakt met de - in het februari-nummer te vervolgen - bespreking van Francis Adams, Songs of the Army of the Night. Het vervolg zou eerst verschijnen in idem, 2e jrg., aflev. 1, maart 1896, p. 48-64.

[p. 169]

Diepenbrock⁴⁹³ en Veth de zaak steunen zullen. Dit is een gissing die hierop berust dat Jolles toen hij kort geleden bij mij was, zei dat K. en hij meenden dat het tegenwoordig met de ‘generatie van '80’ een dooie boel was, dat die overtuiging de hunne was, maar nog niet zoozeer de hunne als die van Diepenbrock dien zij als hun geestelijk hoofd beschouwen, en dat Veth het land heeft aan het Tweemdl. Daar nu met de Kroniek zoolang Tak eraan was, en nu zelfs v.Deventer, niets te beginnen viel, hadden zij meer verwachting van de N.G. Ik heb hem toen aangeraden die meening niet onder stoelen of banken te steken, maar te trachten de N.G. in handen te krijgen en er een flink oppositieorgaan van te maken.

Om nu op Goes terug te komen, - ik heb zijn stuk dat gedeeltelijk af is en overmorgen gereed is, onmiddelijk aangenomen en het voorhandene naar Amsterdam gestuurd. Dat en Van Deventer samen kunnen nu in de plaats van Bolland komen.

George is door den Kunstkring geïnviteerd. Als hij komt (half Maart) hoop ik je hier te zien.

Je stukjes staan afzonderlijk.

Zeer gegroet

tt

Alb. V.

Ik ga de volgende week naar Erens. Over Veth sprak Jolles maar terloops. Hecht daar dus voorloopig geen gewicht aan.

493 Op 26 februari 1896 zou Herman Gorter aan Diepenbrock schrijven: ‘Gisteren zei Hein [Boeken] mij dat je misschien toch redacteur van de N.G. zult worden. Ik zou je dat noch willen aan- noch afraden. Misschien is het wel waar, wat je in je stuk over v. Deyssel zei, dat er nog veel strijd noodig is’; geciteerd naar Alphons Diepenbrock, Brieven en Documenten, dl. II, a.w., p. 407. Op p. 531 tekent Eduard Reeser daarbij aan dat Diepenbrock op 24 en 25 februari 1896 redactie-vergaderingen van De Nieuwe Gids heeft bijgewoond. Met het ‘stuk over v. Deyssel’ werd bedoeld het door Alphons Diepenbrock ‘Aan A[ndrew] de Graaf’ opgedragen opstel Over L. van Deyssel, in De Kroniek van 19 januari 1896, laatstelijk herdrukt in Verzamelde geschriften van Alphons Diepenbrock. Bijeengebracht en toegelicht door Eduard Reeser in samenwerking met Thea Diepenbrock, Utrecht/Brussel, 1950, p. 124-132. Een overdruk van dat opstel zond Diepenbrock op 8 februari 1896 aan Van Deyssel, maar als abonné van het weekblad van Tak had deze er reeds kennis van genomen in het avonduur van 18 januari. Een dag later, zondag 19 januari 1896, zou Van Deyssel Diepenbrock dankzeggen in dezer voege: ‘Waarde Vriend, Je woorden, gister-avond, hebben mij een groote ontroering gegeven. En vannacht bleef ik telkens wakker liggen. Gulden deinden je woordengangen door den mooi donkeren nacht om mij heen. - Het heeft mij dermate ontstoken dat ik er, terwijl het in mij voort-melodiet, bijna niet epistolair over kan schrijven en telkens naar het komponeerende word geheven. En niet alleen om het sympathiesch meêvoelende met mijn verleden leven maar ook om het kracht instortende voor het tegenwoordige. - Ik dank je dat je alles zoó hebt begrepen, dat je het alles zoó mooi kunt zien. Wat voel ik mij nu bewogen, rijk en blij. Er was nog nooit zoo alomvattend over mijn werk geschreven. Ik dacht vannacht dat ik dood moest zijn of spoedig sterven omdat gevoeglijk over een doode zoó kan worden geschreven. - En dat was dit ook eigenlijk. Wat heb je mijn beminde doode jeugd met een pracht van bloemen omhangen. Ik ben er nu zoo vreemd aan dat de bekentenis mij niet ijdel lijkt, dat mijn eigen schatting van die tien schoone jaren naar overeenstemming met de jouwe streeft. - Dit behoort ook tot de verlevendiging, die je woorden hebben uitgewerkt. - Wat spijt het mij dat wij nooit meer mondeling gedachte-ontmoetingen hebben. Daarbij zouden veel beter een vraagstuk als dat over naturalisme en “Tot een Levensleer” tot klaarheid gebracht kunnen worden. Ik denk er echter wel in 't openbaar eens op terug te komen. - Vaarwel. Wees bedankt om het schoone dat je mij hebt aangedaan en, met je Vrouw, zeer van mij gegroet. Karel Alberdingk Thijm.’