De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

50

Noordwijk/Zee

7 Jan.'95

Amice,

Goes schreef me: Van de N.G. heb ik geen redacteur willen worden ondanks aanzoeken die mij bijna hebben overgehaald. De doorslag heeft gegeven dat ik er geen publiek belang in zag. Waarom voortzetten wat feitelijk al gecontinueerd is? Ik heb geen zin gehad mij te mengen in een onderneming die zuiver persoonlijke motieven heeft. - Vanwaar toch het verschil tusschen doen en zeggen? Het fraaie zeggen en het leelijke doen. Twee concurreerende Tijdschriften is immers een leelijke zaak. Het is of geldzucht, of ijdelheid; een derde mogelijkheid is de combinatie van beide. Een groot nadeel voor het prestige van de literatuur bij het publiek. Dat had men toch tien jaar geleden niet verwacht of kunnen voorspellen’. -

Ik stel me voor Donderdag¹⁸⁹ op den eten bij je te komen. Ziehier intusschen - de zaak wordt namelijk urgent, want ook Groesbeek stelt maandelijksch verschijnen voor - ziehier vast wat ik ertegen vind.

1e Is de N.G. niet van genoeg gewicht om ons op te schrikken.

2e Zou het een waardiger houding zijn, dezen jaargang ongestoord af te maken.

189 Donderdag 10 januari 1895. In de loop van zaterdag 12 januari keerde Verwey weer huiswaarts.

[p. 72]

De kunsthandelaar en uitgever Vincent van Gogh, directeur van de firma C.M. van Gogh, in januari 1898. Foto: Wegner & Mottu, Rokin 138, Amsterdam.

[p. 73]

3e Zitten we op 't oogenblik met zooveel groote bijdragen dat we of weinig gevarieerde afl. zouden moeten geven of veel te veel splitsen. O.a. nog 4 ½ vel Aletrino en 5 à 6 vel Bolland.

4e Zijn we nog niet eens om de 2maanden zeker van onze rubrieken: Tooneel, kunst; - hoe dan elke maand? -

Daartegenover zie ik nauwelijks in wat we winnen zouden. Nog sneller vermeerdering van abonnés. Maar die is waarschijnlijk noch noodzakelijk. Voorkoming van afval en overloopen? Maar die zou blijken tegen den volgende jaargang. En dàn dachten we toch aan om de maand komen. Gunst winnen door een goeden indruk te maken? Maar wij maakten voortdurend den bèsten indruk; door het laatste nummer nog een zéér gunstigen.

Alles bij elkaar zie ik in nu om de maand verschijnen dus niets dan overhaasting, opgeven van onze houding van onpartijdigheid, stellen van ons zelf in omstandigheden, tot het saamstellen van goede tijdschriftnummers ongunstiger dan die van nu.

Als ik voor mezelf alleen moest spreken, zou ik zeggen: ik voor mij zou geen kans zien, op 't oogenblik, na zoo weinig voorbereiding en schikkingen met medewerkers, even goede maandelijksche nummers uit te geven, als de vorige tweemaandelijksche zijn geweest.

Tegenover dit alles nu, dring ik zeer aan op zorg voor variëteit van goede bijdragen. Naar mijn meening moeten de groote, vooral wijsgeerige opstellen onbarmhartig gesplitst, uitgesteld, liever nog gecenseerd worden zich in te krimpen. Kleine stukken van novellisten moeten besproken worden, zoodat voor elk nummer iets aardigs van telkens weer een ander aanwezig is. Wij moeten ons niet laten leiden door de idee abonnés of medewerkers te winnen, maar met zooveel zorg onze afleveringen saamstellen dat ze van leesbaarheid, verscheidenheid, aantrekkelijkheid, frappantheid, modellen in hun soort zijn, en het een eer wordt voor een medewerker en een genot voor een leek ermee in betrekking te staan.

Ik zou er wat voor geven iemand te vinden die over kunst schreef. Nu Veth de Kroniek heeft¹⁹⁰ zal hij weinig bij ons komen; en een goed schrijver over kunst is zoo iets nood-

190 Vanaf het eerste, op 1 januari 1895 verschenen, nummer van De Kroniek/Een algemeen weekblad, onder redactie van P.L. Tak, behoorde Jan Veth tot de meest actieve medewerkers. Overigens had Tak, toen woonachtig Nicolaas Beetsstraat 3, te Nieuwer Amstel, op 26 december 1894 ook een poging ondernomen Van Deyssel aan De Kroniek te verbinden: ‘Amice, Reeds vroeger was ik voornemens u te schrijven over mijn nieuwe weekblad “De Kroniek”, maar ik dacht, dat gij nog niet veel werken zoudt, en uw eerste arbeid zou natuurlijk voor uw eigen tijdschrift bestemd zijn. Nu ik echter de blije tijding hoor, dat het 2 maand. iets van u zal bevatten, en daarenboven de Tribune een artikel van u bracht, kom ik mijn weekblad bij u aanbevelen.
Wat het materiële betreft, wij betalen, of liever de heer Van Gogh betaalt - voor artikelen ƒ5 per kolom, wat zoo ongeveer met een, voor Holland, behoorlijk tijdschriftenhonorarium overeenkomt. Voor wat als hoofdartikel wordt geplaatst,mag ik meer geven. Ik wou nl. trachten of het literaire hoofdartikel van de auteurs is los te krijgen. Om nu maar eens dadelijk een bepaalde vraag te doen: als gij het nieuwe boek van Van Eeden niet zelf in uw tijdschrift behandelt, zoudt ge dat dan in “De Kroniek” willen doen? Of wilt ge anders het nieuwe boek van Marcellus Emants “Een nagelaten bekentenis” ter aankondiging hebben?
Een bevestigend antwoord zal mij bijzonder aangenaam zijn, ook en vooral omdat ik met zeer velen zoo harteljk verlang naar het volkomen herstel uwer werkkracht. Altijd gaarne t.t. P.L. Tak.’aant.aant.

[p. 74]

zakelijks dat het haast zot zou zijn als hij niet kwam. Of de Koo nu niet de Politieke Overzichten zou willen schrijven?

v. Deventer stuurt een artikel naar Groesbeek. Zijn zes vel zal hij voor dezen jaargang leveren. Heb je ook gehoord dat er sprake van was dat hij naar Indië zou gaan. Hij wou Dr. Ovink, die in de Gids schrijft,¹⁹¹ animeeren bij ons over Kant te schrijven. Ik heb hem geschreven het te doen zonder plaatsing te beloven in een bepaald nummer.

Hoe staat het met Biederlack. Is zijn toorn al geapaiseerd?¹⁹² Zal Diepenbrock, nu hij wil meewerken, ook gauw iets geven? Hij is véel beter geschikt voor het schrijven in een Tijdschrift dan in een weekblad. Me dunkt, hij moet er nu toe overgaan.

Tot ziens dus. Ik hoop dat je gezond bent. Groet Cato

Je toegenegen

Albert Verwey

191 Dr. B.J.H. Ovink had laatstelijk meegewerkt aan De Gids, februari 1894, p. 313-357, met een artikel over Het genieten van muziek.

192 Zie in dat verband deel I, p. 202-203 en aldaar noot 339.