12 , De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey, Lodewijk van Deyssel, Albert Verwey

voetnoot59: In het avonduur van 9 oktober 1894 keerde Van Deyssel terug naar Baarn. Eerst op 10 oktober liet hij Alexander Teixeira de Mattos weten waarom hij onverhoeds, zonder van zijn gastheer afscheid te nemen, Londen verlaten had. Teixeira reageerde op 12 oktober 1894: ‘Amice, Aangenaam, zeer aangenaam, was het mij van je te hooren. Ik had het ding precies zoo verondersteld als het gebeurde: alleen werd ik gisteren zwak, en telegrafeerde Toorop om te weten of je bij hem was. Reden, dat ik morgen naar Parijs ga en vóór mijn vertrek wilde weten of alles in orde was. Van Toorop ontving ik geen antwoord, en veronderstel òf dat hij weg is òf - meer waarschijnlijk - dat ik zijn adres verkeerd herinnerde. Shannon vroeg me hiervoor: wil je zoo goed zijn mij 23, rue de Moscou, Parijs, een briefkaart te sturen met het correcte adres?
Hiernevens je brieven. Ik heb allerlei bereidselen te maken voor mijn reis en niet veel tijd om te schrijven. Alleen wilde ik je nog zeggen hoe zeer het me speet dat je zoo plotseling vertrekken moest. Er heerscht hier nu een gevoel van eenzaamheid sedert dat je weg bent: en niet alleen over mij maar over ons allen. Het is merkwaardig hoe, zonder er moeite voor te nemen, je hebt weten je te maken beminnen door al van ons kringetje hier met wien je in aanraking bent gekomen. Sommigen waren zelfs zeer over je verontrust. Kom ons in de lente weêr zien!’
‘Al van ons kringetje hier’: dat was, in eerste instantie, uiteraard de gastheer zelf: Alexander Louis Teixeira de Mattos (1865-1921), toen nog samenwonend met Calvert Hutchinson Swanton en met de acteur Charles Goodhart, welke laatste in 1917 zelfmoord zou plegen. Goodhart - ook wel Goodheart gespeld - trok veel op met Ernest Dowson (1867-1900) die deze vriend Goodie placht te noemen [zie The Letters of Ernest Dowson. Collected & Edited by Desmond Flower and Henry Maas, Londen, 1967, p. 276, 284, 306-307]. Op zondag 16 september 1894 ging Goodhart voor de duur van twee maanden met een gezelschap op tournee, waardoor Van Deyssel de beschikking kreeg over diens kamer. Op 25 september dineerden Van Deyssel en Teixeira de Mattos, in rok en witte das, met Calvert Hutchinson Swanton als gastheer; op 27 september trad Swanton op als de gastheer van Toorop en Van Deyssel, maar laatstgenoemde had toen aanmerkingen zowel op de biefstuk als op de reeds bij voorbaat door hem met enig wantrouwen bejegende zogeheten oesterpudding. De schilder Lourens Alma Tadema (1836-1912) werd door Van Deyssel en Teixeira de Mattos bezocht op maandagmiddag 1 oktober in diens in 1884 van Jean-Jacques Tissot overgenomen en toen voor 70.000 pond sterling verbouwde woning aan de Grove End Road no. 17, in St. John's Wood, London N.W.; zie de Gedenkschriften, a.w., p. 421-422 en p. 730. [Zondagmiddag 27 mei 1984 kon ik mij overtuigen van de juistheid van noot 17, door F.L. Bastet toegevoegd aan zijn artikel Een Five o'clock tea in de Griekse termen/De volmaakte oudheid van Alma Tadema, in Museumjournaal, jrg. 1984, no. 2, p. 96-105: ‘Het tegenwoordig in appartementen onderverdeelde huis bewaart nog maar weinig van de vroegere splendeur. Iets van de sfeer valt misschien nog na te proeven in het vergelijkbare en even luxueuze atelier van Lord Leighton, 12 Holland Park Road, London. Dit is intact en nu museum.’] Met Ernest Dowson maakte Van Deyssel kennis op 15 september 1894 toen Teixeira hem rond vijf uur in de middag meevoerde naar ‘een heel klein koffiehuisje’ waar Dowson zat thee te drinken. Teixeira verdween vervolgens van 't toneel, zodat Van Deyssel met Dowson alleen achterbleef. Eerst werd er gewandeld, vervolgens gegeten in diezelfde kleine gelegenheid, daarna weer gewandeld langs de Thames, tot een uur of kwart voor tien, toen Van Deyssel afscheid van Dowson nam [zie Gedenkschriften, a.w., p. 426-427]. Zijn eerste bundel Verses zou Dowson eerst twee jaar later, in 1896, publiceren.
Ook met Arnold Bennett (1867-1931) bracht Teixeira Van Deyssel in contact. Nog op 19 november 1894 zou Teixeira de groeten van Bennett aan Van Deyssel overbrengen. Deze kennismaking heeft overigens geen sporen nagelaten in Newman Flower's driedelige uitgave (1932-'33) van Bennett's Journals noch in de driedelige editie van de, door James Hepburn sedert 1966 bezorgde, Letters of Arnold Bennett. Enkele malen trok Van Deyssel in Londen op met Jan Toorop. Met hem bezichtigde hij op 18 september 1894 Westminster Abbey en St. Margaret's Church, terwijl hij ook nagenoeg de hele 20ste september met hem doorbracht. Ze bezochten op die dag Thijs Maris, toen woonachtig bij Mistress Briggs, St. John's Wood Terrace, 47, om daarna een visite af te leggen bij de schrijver, dichter, tekenaar, architect en pianist Herbert Horne (1864-1916), de bouwer onder meer van de Church of the Redeemer, aan de Bayswater Road, en van de nabij Marble Arch gelegen Chapel of the Ascension, om - na in de stad, met ook Teixeira daarbij, gedineerd te hebben - met z'n allen op te trekken naar Arthur Symons (1865-1945), de spreekbuis van de decadente dichters sinds Symons in 1893 aan Harper's New Monthly Magazine een opstel had bijgedragen over The Decadent Movement in Literature. Horne en Symons hadden met elkaar onder meer gemeen dat zij bevriend waren met Aubrey Beardsley.
Grote indruk op Van Deyssel maakte de, in de buurt van Teixeira woonachtige, dichter John Gray (1866-1934), een vriend van Oscar Wilde maar nog inniger bevriend met André Raffalovich, die op zijn beurt contacten met Frederik van Eeden onderhield; zie Brocard Sewell, editor, Two Friends: John Gray and André Raffalovich, Aylesford, 1963. Gray vereerde Van Deyssel een exemplaar van zijn, in 1893 in zeer beperkte oplage verschenen, bundel Silverpoints, terwijl hij hem ook enkele jaren, laatstelijk in 1897, zou begiftigen met een exemplaar van zijn zogeheten Blue Calendar. Op 27 september, tenslotte, bezochten Van Deyssel en Toorop Charles Ricketts (1866-1931) en diens vriend Charles Hazlewood Shannon (1863-1937) in hun toenmalige, eerder door de schilder James Mc Neil Whistler (1834-1903) bewoonde, huis in een doodlopende straat van Chelsea die The Vale heette. Zie noot 617.aant.

De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

12

Over het gehele werk

datums

Over dit hoofdstuk/artikel

datums



[pagina 30]
12 15/10/94 Amice, Ik gis dat je terug bent.Ga naar voetnoot59. Zoo ja, schrijf me dan eens datum van vergadering. 't Gaat je toch wel? Groetend tt Alb. V.	voetnoot59 In het avonduur van 9 oktober 1894 keerde Van Deyssel terug naar Baarn. Eerst op 10 oktober liet hij Alexander Teixeira de Mattos weten waarom hij onverhoeds, zonder van zijn gastheer afscheid te nemen, Londen verlaten had. Teixeira reageerde op 12 oktober 1894: ‘Amice, Aangenaam, zeer aangenaam, was het mij van je te hooren. Ik had het ding precies zoo verondersteld als het gebeurde: alleen werd ik gisteren zwak, en telegrafeerde Toorop om te weten of je bij hem was. Reden, dat ik morgen naar Parijs ga en vóór mijn vertrek wilde weten of alles in orde was. Van Toorop ontving ik geen antwoord, en veronderstel òf dat hij weg is òf - meer waarschijnlijk - dat ik zijn adres verkeerd herinnerde. Shannon vroeg me hiervoor: wil je zoo goed zijn mij 23, rue de Moscou, Parijs, een briefkaart te sturen met het correcte adres? Hiernevens je brieven. Ik heb allerlei bereidselen te maken voor mijn reis en niet veel tijd om te schrijven. Alleen wilde ik je nog zeggen hoe zeer het me speet dat je zoo plotseling vertrekken moest. Er heerscht hier nu een gevoel van eenzaamheid sedert dat je weg bent: en niet alleen over mij maar over ons allen. Het is merkwaardig hoe, zonder er moeite voor te nemen, je hebt weten je te maken beminnen door al van ons kringetje hier met wien je in aanraking bent gekomen. Sommigen waren zelfs zeer over je verontrust. Kom ons in de lente weêr zien!’ ‘Al van ons kringetje hier’: dat was, in eerste instantie, uiteraard de gastheer zelf: Alexander Louis Teixeira de Mattos (1865-1921), toen nog samenwonend met Calvert Hutchinson Swanton en met de acteur Charles Goodhart, welke laatste in 1917 zelfmoord zou plegen. Goodhart - ook wel Goodheart gespeld - trok veel op met Ernest Dowson (1867-1900) die deze vriend Goodie placht te noemen [zie The Letters of Ernest Dowson. Collected & Edited by Desmond Flower and Henry Maas, Londen, 1967, p. 276, 284, 306-307]. Op zondag 16 september 1894 ging Goodhart voor de duur van twee maanden met een gezelschap op tournee, waardoor Van Deyssel de beschikking kreeg over diens kamer. Op 25 september dineerden Van Deyssel en Teixeira de Mattos, in rok en witte das, met Calvert Hutchinson Swanton als gastheer; op 27 september trad Swanton op als de gastheer van Toorop en Van Deyssel, maar laatstgenoemde had toen aanmerkingen zowel op de biefstuk als op de reeds bij voorbaat door hem met enig wantrouwen bejegende zogeheten oesterpudding. De schilder Lourens Alma Tadema (1836-1912) werd door Van Deyssel en Teixeira de Mattos bezocht op maandagmiddag 1 oktober in diens in 1884 van Jean-Jacques Tissot overgenomen en toen voor 70.000 pond sterling verbouwde woning aan de Grove End Road no. 17, in St. John's Wood, London N.W.; zie de Gedenkschriften, a.w., p. 421-422 en p. 730. [Zondagmiddag 27 mei 1984 kon ik mij overtuigen van de juistheid van noot 17, door F.L. Bastet toegevoegd aan zijn artikel Een Five o'clock tea in de Griekse termen/De volmaakte oudheid van Alma Tadema, in Museumjournaal, jrg. 1984, no. 2, p. 96-105: ‘Het tegenwoordig in appartementen onderverdeelde huis bewaart nog maar weinig van de vroegere splendeur. Iets van de sfeer valt misschien nog na te proeven in het vergelijkbare en even luxueuze atelier van Lord Leighton, 12 Holland Park Road, London. Dit is intact en nu museum.’] Met Ernest Dowson maakte Van Deyssel kennis op 15 september 1894 toen Teixeira hem rond vijf uur in de middag meevoerde naar ‘een heel klein koffiehuisje’ waar Dowson zat thee te drinken. Teixeira verdween vervolgens van 't toneel, zodat Van Deyssel met Dowson alleen achterbleef. Eerst werd er gewandeld, vervolgens gegeten in diezelfde kleine gelegenheid, daarna weer gewandeld langs de Thames, tot een uur of kwart voor tien, toen Van Deyssel afscheid van Dowson nam [zie Gedenkschriften, a.w., p. 426-427]. Zijn eerste bundel Verses zou Dowson eerst twee jaar later, in 1896, publiceren. Ook met Arnold Bennett (1867-1931) bracht Teixeira Van Deyssel in contact. Nog op 19 november 1894 zou Teixeira de groeten van Bennett aan Van Deyssel overbrengen. Deze kennismaking heeft overigens geen sporen nagelaten in Newman Flower's driedelige uitgave (1932-'33) van Bennett's Journals noch in de driedelige editie van de, door James Hepburn sedert 1966 bezorgde, Letters of Arnold Bennett. Enkele malen trok Van Deyssel in Londen op met Jan Toorop. Met hem bezichtigde hij op 18 september 1894 Westminster Abbey en St. Margaret's Church, terwijl hij ook nagenoeg de hele 20ste september met hem doorbracht. Ze bezochten op die dag Thijs Maris, toen woonachtig bij Mistress Briggs, St. John's Wood Terrace, 47, om daarna een visite af te leggen bij de schrijver, dichter, tekenaar, architect en pianist Herbert Horne (1864-1916), de bouwer onder meer van de Church of the Redeemer, aan de Bayswater Road, en van de nabij Marble Arch gelegen Chapel of the Ascension, om - na in de stad, met ook Teixeira daarbij, gedineerd te hebben - met z'n allen op te trekken naar Arthur Symons (1865-1945), de spreekbuis van de decadente dichters sinds Symons in 1893 aan Harper's New Monthly Magazine een opstel had bijgedragen over The Decadent Movement in Literature. Horne en Symons hadden met elkaar onder meer gemeen dat zij bevriend waren met Aubrey Beardsley. Grote indruk op Van Deyssel maakte de, in de buurt van Teixeira woonachtige, dichter John Gray (1866-1934), een vriend van Oscar Wilde maar nog inniger bevriend met André Raffalovich, die op zijn beurt contacten met Frederik van Eeden onderhield; zie Brocard Sewell, editor, Two Friends: John Gray and André Raffalovich, Aylesford, 1963. Gray vereerde Van Deyssel een exemplaar van zijn, in 1893 in zeer beperkte oplage verschenen, bundel Silverpoints, terwijl hij hem ook enkele jaren, laatstelijk in 1897, zou begiftigen met een exemplaar van zijn zogeheten Blue Calendar. Op 27 september, tenslotte, bezochten Van Deyssel en Toorop Charles Ricketts (1866-1931) en diens vriend Charles Hazlewood Shannon (1863-1937) in hun toenmalige, eerder door de schilder James Mc Neil Whistler (1834-1903) bewoonde, huis in een doodlopende straat van Chelsea die The Vale heette. Zie noot 617.aant.