De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

7

Noordwijk

19 Septr. '94

Amice,

Ik ben gister van mijn uitstapje dat ik tot Kleef heb uitgestrekt, teruggekeerd.

Er liggen inzendingen van Sylvia³⁴ en Else van Brabant³⁵ uit de Kunstwereld, en van G.F. Haspels,³⁶ uit Colmschate bij Deventer, de 2 eerste niets, de tweede geschikt voor Nederland.

De roman van Dr. Albers³⁷ heb ik gedeeltelijk gelezen; misschien goed voor de leesgezelschappen in de provincie. Wensch je 't een of ander nog te zien, of mag ik terugzenden?

Ingesloten proef-afwijzingsbriefje vind ik beter, maar niet best. Vin je goed dat ik een klein getal laat drukken totdat wij iets meer smaakvols uitvinden?

34 In De Kunstwereld. Weekblad voor Nederland en België, gewijd aan Letteren, Tooneel, Muziek, Schilder-, Bouw- en Beeldhouwkunst, verzorgde deze Sylvia met zekere regelmaat een rubriek ‘Dames-causerie’. No. 24, juni 1894, p. 67, bevat van haar hand een artikel over De Koninklijke Serres te Laeken.

35 Achter Else van Brabant ging E.J. de Moulin-van Harlingen schuil. In no. 26 van De Kunstwereld, juni 1894, p. 5, publiceerde zij een sonnet, Na Mozart's ‘Wiegenlied’, gezongen door mej. J. Weijs; in no. 33, augustus 1894, p. 5-6, had zij een kort verhaal onder de titel Thuiskomst. In november 1894 zou van haar hand, bij D. de Voogd in Amsterdam, de bundel Lenteliefde het licht zien.

36 Van George Frans Haspels (1864-1916), sedert 1888 predikant te Colmschate, die later bekendheid zou verwerven met de roman David en Jonathan (1915) is nooit iets in het Tweemaandelijksch Tijdschrift opgenomen. Over het tijdschrift Nederland, met de ondertitel: Verzameling van oorspronkelijke bijdragen van Nederlandsche letterkundigen, verschaft overvloedig informatie: Jan ten Brink/Cd. Busken Huet, Brieven aan de uitgever van het tijdschrift Nederland 1873-1886. Uitgegeven, ingeleid en van aantekeningen voorzien door L. Brummel, 's-Gravenhage, 1963/1964. Nederland zou zich vanaf januari 1942 in nationaal-socialistische richting ontwikkelen en tenslotte, tot de stopzetting in september 1944, zelfs qua opmaak Rosenberg's Nationalsozialistische Monatshefte imiteren; zie J. Schöffer, Het nationaalsocialistische beeld van de geschiedenis der Nederlanden, tweede druk, Utrecht, 1978, p. 275.

37 De nu geheel vergeten scribent Dr. Martin Albers, leraar Nederlands aan de H.B.S. van Groningen.

[p. 24]

In Arnhem ben ik bij juffr. Drabbe aangegaan. Ik heb nog een paar verzen van haar die goed zijn.³⁸

Groesbeek schrijft mij dat er 300 abonnés zijn. Nederland, Navorscher, en Belfort³⁹ verzoeken ruiling. Wat is daaromtrent je meening? Naar de mijne is Belfort heelemaal onbelangrijk, de andere misschien voor de kameraadschappelijkheid goed aan te nemen.

Valk⁴⁰ weigert, prefereert de N.G.

Ik ontving de Gids van Augustus; merk tot mijn eigen verbazing dat ik van Hall indertijd niet te ongunstig beoordeeld heb. Zijn bespreking van de N.G. beweging en ons allen (naar aanleiding van Tideman en Kloos)⁴¹ heeft de geniepigheid de resultaten van de beweging als zoo gering voor te stellen, dat men vraagt waartoe ze dan heeft gediend.

In Baarn zag ik je vrouw en Jopie gezond en vroolijk. Ik genoot er twee peren en een groot glas melk, benevens het gezicht van sommige veranderingen die je kamer ten goede kwamen.⁴² Je vrouw vertelde dat je den 22sten jarig bent - mijn vrouw en ik verzoeken in Londen Temple de kaarsen van onze Hollandsche gelukwensching te mogen ontsteken.

Gegroet

Albert Verwey.

Sam stemt toe in een verdeeling in vier.

20 Septr. '94

Van je vrouw, die me ook Else van Brabant stuurde, ontving ik de kopie van Prins. Die stuur ik naar Groesb. De meeningen van Veth, Holst en Derkinderen over het omslag waren hoogst gunstig. De rug vonden zij niet dat anders moest. Maar Veth meende dat de ruimte tusschen ‘Tweemaandelijksch’ en ‘Tijdschrift’ (bovenop den omslag) te groot en die tusschen Tijdschrift en het volgende te klein was.

Met Derkinderen heb ik een lang gesprek gehad. Hij had een plan gehad van kun-

38 Henriëtte Drabbe (1868-1925), na haar eerste huwelijk Henriëtte Des Tombe-Drabbe, na haar tweede huwelijk Henriëtte Labberton-Drabbe, had in de zomer van 1894 enige verzen aan Verwey gezonden. Volgens Maurits Uyldert, Dichterlijke strijdbaarheid/Uit het leven van Albert Verwey, II, Amsterdam, 1955, p. 65, ‘had Verwey daarin een gevoelig en zuiver talent ontdekt, dat hem naar persoonlijke kennismaking verlangend deed zijn (...) Zij was een charmante vrouw van een uiterlijke en innnerlijke bekoorlijkheid, een gevoelige charme welke in het verbeeldingsleven harer verzen overtuigend tot uitdrukking komt. Zij opent de rij van dichteressen en dichters, die tot de z.g. Noordwijkse school of groep hebben behoord.’ Verwey zou haar in 1912 verschenen bundel Enkele verzen bespreken; zie Proza, IV, Amsterdam, 1921, p. 88-93. Zie ook Maurits Uyldert, Naar de voltooiing/Uit het leven van Albert Verwey, dl. III, Amsterdam, 1959, p. 167.

39 De Navorscher was een in 1851 opgericht maandblad dat blijkens de ondertitel wilde fungeren als ‘een middel tot gedachtenwisseling en letterkundig verkeer tusschen allen, die iets weten, iets te vragen hebben, of iets kunnen oplossen.’ Uitvoerige informatie over dit blad verschaft Nop Maas, De Navorscher 1851-1908, in De Negentiende Eeuw, Eerste jrg. no. 1, mei 1977, p. 36-47.

40 De schilder Maurits W. van der Valk (1857-1935).

41 J.N. van Hall's Letterkundige kroniek in De Gids van augustus 1894, p. 357-368, was gewijd aan de brochure van P. Tideman, Een jongste generatie en De Nieuwe Gids en aan de bundel Verzen door Willem Kloos.

42 Onmiddellijk na 10 september 1894, dus tijdens Van Deyssel's afwezigheid, was diens werkkamer in Huize Villetta opnieuw behangen en was het aldaar aanwezige hout van de lambrisering, de kozijnen, etc. opnieuw in de verf gezet. Ook was er, ter bestrijding van de vocht, een grote vulkachel geplaatst.

[p. 25]

stelijke uitgaven: etsen, muziek, literatuur, elk opus naar zijn aard, gesteund door geld van rijke lui - alles kunst wat eraan was en alle menschen in een gemeenschap van kunst.⁴³

43 Daarover recentelijk: Roos Verheyen, Het kunstenaarschap van Antoon Derkinderen, een opstel waarmee de in noot 44 genoemde catalogus (a.w., p. 17-27) opent.