De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

[p. 192]

G.J.P.J. Bolland (1854-1922). Portrettekening daar E. Valença

[p. 193]

137

Baarn, 17 Juli 1894

Waarde Vriend,

Ik heb hedenochtend aan Bolland geschreven. Zijn adres is: Kalverstraat 96 Amsterdam.³¹⁸

Ik zoû er vóor zijn dat, zoo als in je voorlaatsten brief³¹⁹ is aangegeven, Thorn Prikker en Toorop in het prospektus kwamen en dan maar niet op de aflevering. Ik heb aan Toorop de lijst der namen, die in het prospekt. zouden komen, voorgelezen, waarop hij zei dat hij ook iets zoû hebben, waarop ik zei: o, dat's uitstekend, dan kan jouw naam er ook bij. Nu zoû het dus een beetje raar zijn als die weg bleef. -

Wat het gros der wetenschappelijke medewerkers aangaat, kunnen wij, dunkt mij, zeer wel eenvoudig konkurreeren met den Ouden Gids. Ik bedoel dat wij de besten der vele wetenschappelijke (filologische enz.) medewerkers van den Ouden Gids kunnen vragen of zij ook iets voor ons tijdschrift hebben. -

Amice, Het spijt mij dat ik het je nu al zeggen moet, maar ik vrees dat op den duur het soort aktiviteit enz., waartoe het redakteurschap van een tijdschrift iemand noopt, in strijd zal blijken te zijn met het geluk en de rust, die ik voor mijn leven wensch.

Ik ben zoo gelukkig met de eenvoudige stille dingetjes van mijn gezin en moet door rustigheid langzamerhand weêr aan 't werk komen. Ik ben overtuigd dat het soort werk, zoo als ik het nu zoû wenschen te maken, vóor alles rust noodig heeft en dus niet: prikkels, niet dus b.v. de prikkel van op tijd klaar te moeten zijn, enz.

Word niet boos en wil beseffen dat ik allerminst vergeet hoe je bezig bent mij bij

318 Op dit adres zou Van Deyssel, op dinsdag 4 september 1894, Bolland gaan opzoeken: ‘Ik bezocht hem te Amsterdam, waar niemand zoude vermoed hebben dat juist in de Kalverstraat een der meest abstracte denkers van den tijd zijne, tijdelijke, woning had. Die Kalverstraat hinderde hem in 't minst niet. Geen wonder! Want zijne kracht was zóó groot, het levende denken van zijn geest was zóó sterk, dat zijne gedachten, die, door zijne liefde tot de wijsgeerige geestesbewegingen, steeds hartstochtelijk juichend en triomphantelijk opwelden, opschoten, in elkaar over gingen, zich samenstelden en zich uitvierden tot verdere gevolgen en grootere geheelen - in zich opnemend, om daardoor te gelijk kleurig afgewisseld en weelderig geschraagd te worden, niet te tellen uitspraken van voorafgegane geesten in vele tijden en landen en eene niet te overziene menigte voorbeelden uit de politieke en culturele geschiedenis der wereld, - zijn éénig soortelijk geestelijk leven was zóó overheerschend, dat zijne gedachten, zoo als die in zijn woordenstroom, in den met alle vormveranderingen en lotgevallen van een immense rivier voortgaanden vloed van zijn levende taal, de woning vervulden, heel het bonte marktleven van de spiegelende winkelstraat tot een ledige, platte, nietigheid, tot de grauwe schim der stoffelijkheid, die het in wezen was, vernederden.’ (Lodewijk van Deyssel, Nieuwe kritieken, Amsterdam, 1929, p. 9). Reeds op zondag 9 september 1894 brachten de Bollands een tegenbezoek aan Van Deyssel. Daarover bijzonderheden in het Dagboek van Frederik van Eeden, p. 135.

319 Verwey's brief van 13 juli 1894.

[p. 194]

Blad 2 en 3 van Van Deyssels brief aan Albert Verwey, d.d. 17 juli 1894, zoals die oorspronkelijk luidden

[p. 195]

[p. 196]

deze gelegenheid met vriendelijke diensten ter zijde te staan en mij alles zoo gemakkelijk mogelijk te maken.³²⁰

Maar vandaag en gisteren is er een zwarte wolk van onrust in mijn huiskamertje gedaald.

Vriendelijk gegroet

K. Alb. Thijm

320 Hierna had Van Deyssel oorspronkelijk geschreven: ‘De oorzaak van deze stemming van mij is een woedende brief, dien ik gisteren van Tideman kreeg, waarin hij mij mededeelt mij te lijf te zullen gaan. Ik heb hem geandwoord, dat hij een malle jongen is en dat als hij een vinger naar mij uitsteekt ik hem geducht zal afrossen. Dit zál ik ook. Maar dit neemt niet weg, dat dergelijke praeokkupatiën een zekere onrustigheid in mijn leven brengen, waar ik absoluut niet tegen kan.
Vriendelijk gegroet, t.t. K. Alb. Thijm.’
Op 14 juli 1894 had Tideman aan Van Deyssel geschreven ‘dat ik U tegenkomende U een vuistslag in het aangezicht zal geven, ik schreef juist aan Kloos, dat hij gelijk had U een smeerlap en een lafaard te noemen. Gij zijt een zwak mensch, bedek Uzelf niet langer met krankzinnige extases en geestigheid, sta als een man eens voor de menschen, dan kan een kind U wegleiden.’ Voor de volledige brief en voor de onmiddellijk daarna gevolgde brieven, zie de Briefwisseling Prins/Van Deyssel, p. 189-190.