Bavianen en slijkgeuzen

Kerk en kerkvolk ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt

III. Seeckere articulen, vervattende een kerckenraetsorden, met gemeen advijs der broederen des kerckenraets geconcipiëert door Samuelem Bartholdi, ende bij allen ingewillicht,
9 januari 1600.

1.	Alsoe niet alleen in Godes woort ende de eerste apostolische kercke bevonden wort, maer oock de algemeyne kerckenordeningen bij den synoden beslooten medebrengen, dat in alle welgestelde kercken tot de regieringe ende stichtinge derselver neffens de dienaers des woorts oock noodich sijn ouderlingen ende diaconen, soe sullen ook deselve bedieningen hier in der gemeente onderhouden werden.
2.	Tot welcken eynde seeckere mannen sullen vercooren weesen, als namentlijck acht ouderlingen ende acht diaconen, om deselve ampten te bedienen haer leeven langh.
3.	De verkiesinge derselver, dies noot sijnde, sal absolutelijcken bestaen bij dengenen, die alreede vercooren sijn, gelijck sulxs van der gantscher gemeente is overgegeeven den 8. martii anno 1587.
4.	Wt deesen sal het halve getal altijt regieren, namentlijck vier ouderlingen ende vier diaconen, ende dat met veranderinge jaer om jaer, welcke veranderinge sal gheschieden met den aenvanck des nieuwen jaers.
5.	Alle weecken nae de predicatie 's naemiddaechs sal men onse bijeencompste houden, om van alle kerckelijcke dingen te handelen die daer dienen tot stichtinge der gemeente.
6.	Deese bijeencompste sal men met aenroepinge des name Godts beginnen, ende met dancksegginge eyndigen, so daer yets te handelen is.
7.	In deese bijeencompste sullen verschijnen neffens den dienaer des

[p. 376]

	woorts oordinairlijcken de ouderlingen ende diaconen, die in de gebuerte der bedieninge sijn, om bequamelijck oock van den noot der armen te spreecken.
8.	Maer alsoe voor de bedieninge des avontmaels gemeenelijcks alderley swaricheyden der gemeente voorvallen, soe sal ten dage daertoe dienende de kerckenraet altijt in vollen getale vergaderen om alsoe met meerder raet, autoriteyt ende beter voorsichticheyt alle saken malcanderen te helpen beleyden.
9.	Van gelijcke oock soe wanneer daer eenich gravamen offte gravamina van weegen onse kercke sijn wt te scrijven, offte de gravamina van de andere kercken ons sijn toegesonden, die in den Noorthollantschen synodo sullen verhandelt werden, om over deselve te resolveren ende te verantwoorden, sal den kerckenraet oock in vollen getalen vergaderen.
10.	Alsoe sal het oock in allen swaren saecken den regierenden kerckenraet vrijstaen de andere neffens haer te beroepen om derselver hulpe ende raet te gebruycken.
11.	Niemant sal van deese vergaderinge mogen absenteeren tensij om gewichtige nootlijcke oorsaecken, opdat alle suspicie van trouloose naelatinge sijnes amptes wechgenomen sij, want die regiert, die doe sulxs met neersticheyt, Ro. 12.
12	Tgeene dat verhandelt sal sijn van dengeenen die tegenwoordich sijn, sal moeten van dengeenen die absenteeren geapprobeert ende aengenomen werden.
13.	Een yder sal hem in alle resolutiën onder de meeste stemmen buygen.
14.	Niemant en sal van den kerckenraet uyt sijn eygen authoriteyt moghen naelaten offte breecken dat met gemeene advys des kerckenraets is beslooten, tensij dat het eerst weederom in den kerckenraet voorgestelt sij, ende met gemeene advys weeder ontslooten ende verandert werde.
15.	Soe yemant door gemeene advys des kerckenraets yet opgelecht wert belangende sijn ampt om uyt te voeren, al ware het schoon dat het teegen sijn goetduncken streede, en sal hij nochtans over het besluyt der broederen niet mogen heerschen, maer hetselve nacomende, sal hij sijn weedervaren in de naestvolgende bijeencompste inbrengen.
16.	Wat in deese vergaderinghe verhandelt wert sal een yder gehouden weesen secreet bij hem te houden, ende niemant door eenich middel te openbaren, opdat de regieringe des kerckenraets met authoriteyt mach sijn, ende so yemant ter contrarie te handelen bevonden wert, sal der censure weerdich sijn, ende nae gelegentheyt der saken dapperlijck gestrafft werden. [Toegevoegd in 1642]: sal oock ieder lidt des kerckenraeds elcke eerste vergaderinge des nieuwen jaers heilighlijcken beloven ditselve na vermogen na te komen.
17.	Alle de principaelste handelingen daeraen gelegen is, ende die noo-

[p. 377]

	dich sijn, sullen in een kerckenraetsboeck bij den dienaer des woorts opgeteyckent worden.
18.	So daer eenighe openbare ergernisse van eenighe lidtmaten der kercke aengerecht wert, diegeene die sulxs bekent is, offte te kennen gegeeven is, sal gehouden weesen tselvighe in den kerckenraet voor te stellen, opdat alle ergernisse door gemeene advys des kerckenraets mach wechgenomen werden.
19.	Niemant en sal eenighe clachten die tusschen broeder ende broeder, suster ende suster ontstaen, aenneemen om voor den kerckenraet te brengen, al waer 't schoon, datter yemant quame clagen, voor ende aleer de regel Christi Matth. 18 bescreeven voldaen is, denwelcken sij den clager offte claechster sullen voorstellen, opdat men sich niet en besondige tegens Godts woort ende de lieffde des naestens. Maer de regel voldaen sijnde, ende de sake wettelijc voor de kerckenraet die de gemeente representeert gebracht sijnde, sal men als dan met gemeene advys van der sake handelen.
20.	So daer eenighe dingen offte swaricheyden yemant van den kerckenraet in 't particulier voorquamen offte aengedient werden, sal deselve voor sijn particulier daer niet in mogen doen, maer tselvighe met den dienaer des woorts communiceeren, om daerinne dan te doen hetsij met meerder raet van ouderlingen offte andersins met den geheelen kerckenraet, also sij tot de meeste stichtinge te samen sullen achten dienstich te weesen. Maer so de dienaer van huys ware, sal de sake met gemeene raet der ouderlingen verhandelt werden, indien sij so noodich is dat se tot de ordinarische vergaderinghe niet uytgestelt can werden.
21.	Soveel die diaconen aengaet, sullen haer ontfang ende uytgifft neerstich opteyckenen, ende daervan eens 's jaers goede reeckeninge doen.
22.	De ouderlingen die in den jare ende gebuerte haerder bedieninghe sijn, sullen op de classicale vergaderinge met den dienaer verschijnen, ende dat bij gebuerten, waerin een yder sijn buerte neerstich sal waerneemen ende vervullen.
23.	[toegevoegd in 1607]. De ouderlingen diewelcke in de bedieninghe sijn, sullen oock moeten elck in haer jaer eenen tot den synodum uytmaken indien 't van noode sal sijn, ende een ouderling deeser gemeente van den classe daerheenen gestemt werde.
24.	[idem]. De ouderling die in de synodalische vergaderinge tegenwoordich geweest is, sal oock in den eersten classe na het houden des synodi ordinarie verschijnen, om also bequamelijc van alles rappoort te helpen doen, ende de geresolveerde dingen ten effecte te helpen brengen.
25.	[toegevoegd in 1609]. Om in de verkiesinge van eenighe ouderlingen des noodich sijnde de gemeente ten besten te dienen, so sal men oock moghen uyt den diakenen eenighe van de bequaemste tot ouderlingen verkiesen.
26.	[toegevoegd in 1642]. Dese articulen alle te samen sullen alle jaeren

[p. 378]

werden voorgelesen in de eerste vergaderinge des nieuwen jaers, dewelcke oock met derselver voorlesinge sal begonnen worden.

(Notulen Monnikendam, 9 januari 1600).