|
| |
| |
| |
XIII.
Salut champs que j'aimais, et vous douce verdure,
Et vous riant exil des bois,
Ciel, pavillon de l'homme, admirable nature!
Salut pour la dernière fois.
Gilbert. (Adieux à la vie).
Da durchwachte das Mägdlein die Nächte an dem Bette der kranken Mutter, und labte sie, und wandelte um sie her mit leiser Sorgfalt und heimlichen Aengsten.
Krummacher. (Das Gebet).
Van Stralen had in den beginne veel moeite gehad, om zyne ontevredenheid te verbergen, wegens de gedwongene verandering welke zyn geliefkoosd plan had ondergaen; toch wat hy van de ongedweeheid zyner inborst niet verkrygen kon, dat dwong zyn geest aen zyne eigenliefde af. Immers hy was te scherpzinnig om niet aenstonds te begrypen, dat openbare verbolgenheid juist het bewys leveren zou zyner nederlaeg.
Hy veinsde dus eene gerustheid, die geenszins in zyn binnenste huisde. 'S daegs na Klara's verjaring, toen al zyne gasten vertrokken waren, gaf hy zyner vrouw kennis van den
| |
| |
uitslag zyns gespreks met zyne zuster; hy vertelde echter alles ten schoonste voor zyne eigenliefde, en vroeg zyne vrouw het ontwerp van contrakt terug, dat hy haer overhandigd had om er Klara kennis van te geven. Hy verhaelde haer ook het voorgevallene tusschen hem en Lodewyk. De brave gade, die alle menschen met den maetstok haers eigenen harten mat, was zeer door deze vertrouwelyke mededeeling opgebeurd en getroost; zy aenzag dezelve als de voorbode van gelukkigere en rustigere dagen, en zy dacht niet eens dat de woorden van haren man met zyne inzichten in stryde konden zyn. Zy was immers te weinig verlicht om te weten, que la parole nous a été donnée pour cacher notre pensée, Wy schryven deze fransche leerrede in de oorspronkelyke tael, zoo wel uit eerbied voor de onze als om aen den Keizer te geven wat den Keizer toekomt.
Drie maenden waren niet verloopen sedert dit tydstip, en eene groote verandering was in den toestand van Mevrouw Van Stralen gekomen. Eenige dagen na het feest, was zy met eene ligte hoofdpyn opgestaen, welke zy in den beginne als eene onbeduidende zaek aenzag, die alleenlyk uit vermoeidheid en uit te laet slapen gaen ontstaen zou zyn.
Maer verre van te verminderen, werd de pyn hoe langer hoe heviger, en acht dagen later had hare ziekte reeds zoo grooten voortgang gemaekt, dat de arme moeder slechts het bed verliet, om eenige oogenblikken in eenen leunstoel, hare van het liggen vermoeide en verstramde leden, een weinig te verligten. Thans was het reeds zoo verre gekomen, dat de lyderes niet éénen enkelen stap meer zonder hulp doen kon, en men haer dragen moest, waer zy wenschte te zyn.
| |
| |
Op eenen avond zat zy op eenen leuningstoel vóór het venster, en had Klara nevens haer die op hare minste bewegingen lette. Het goede meisjen had sedert den tyd, dat hare moeder ziek werd, de zelve zoo zorgvuldig opgepast, zoo wel derzelver behoeften weten op te merken, om haer door het dikwils herhaelde vragen niet te vermoeijen, dat zy om zoo te zeggen in hare, thans door den naderenden dood vergrootte oogen, lezen en hare minste wenschen aenstonds raden kon.
De groote schyf der herfstzonne zeeg traegzaem achter de boomen in het westen neder. De lucht was helder en klaer; lange wolkstrepen, heerlyk door den glans der dalende fakkel verlicht, vormden aen de kimmen fantastische gedaenten van reuzengedierten en vurige schimmen.
De gelende bladeren der boomen staken heerlyk als gouden borduersels, op het donkergroene gordyn van een verafgelegen sparrenbosch af. De kleine gotische kerk van het dorp en de haer omringende pachthoeven waren met een ligt karmyn overdekt, en een zachte gloed straelde uit ieder venster.
De klingeling der halsbellen van de naer hare stallen terug trappende koeiën vermengde zich met de helle toonen der bedeklok, die uit den bemosten toren den vermoeiden landbouwer het tydelyke rustuer aenkondigde, en hem aen de eeuwige rust in den schoot der aerde denken deed.
- Myn lief kind, gy moest eens het venster opendoen, zegde Mevrouw Van Stralen, het is een zoo lieflyk weder, en het is hier zoo benauwd in deze beslotene plaets.
- Ik wilde het geerne doen, lieve Moeder, maer bedenk eens,
| |
| |
dat de doktor u de avondlucht verboden heeft, en ik vrees, dat die booze hoest, die nu een weinig is achtergebleven, wederom komen zal, by aldien gy u niet in acht neemt.
- Wees daerover niet verlegen, Klara, ik gevoel my thans zoo wel en ook het is nog geen avond, vermits de zon nog niet onder is.
- Welnu, ik zal het doen, maer gy moet u dan in dezen mantel laten duffelen.
Klara legde eenen fynen laken mantel over de schouders harer moeder, kustte haer verscheidene malen op de bleeke ingevallene wangen, en zette dan het venster wyd open.
Eene frissche lucht stroomde de kamer binnen, en verkoelde de bloedende longen en het brandende voorhoofd der arme zieke.
- O, ik dank u, Klara; dit doet my zoo goed.
- Moeder! sprak het meisjen, en in dit enkele woord lag er een zoo teeder verwyt eener ligtgeraekte liefde besloten, dat de zieke hernam:
- Ik versta u, myn kind, gy wilt niet dat ik u bedanke voor al uwe liefde en den troost, welken zy my geeft; maer zeg my, Klara, wat blyft er my dan over in al myne ellende, indien gy my het genoegen ontzegt u dankbaer te zyn?
- Men bedankt slechts vreemdelingen, Moeder, en ik smeek er u om, zeg my dat harde, hatelyke woord niet, meer, als of ik eene huerlinge ware, die naer haren loon wacht.
- Goed meisjen, sprak thans de moeder, kom aen myn hart; elk uwer woorden is balsem voor myne ziel, en de naderende dood zal my niet meer verschrikken, want uwe gedaente zal zich
| |
| |
in het akelige oogenblik tusschen haer en my stellen, en myne vlugtende ziele opbeuren en troosten.
- Moeder, liefste moeder! spreek toch zoo niet, als of gy sterven wildet, want uwe woorden vallen loodzwaer op myne bedrukte borst. Neen, gy zult niet sterven, en de Algoede zal my hier niet alleen in de wereld laten.
- Luister, Klara, in dit rustige oogenblik is de kalmte der natuer in myne ziel gedrongen, en ik heb thans moed om ernstig met u over mynen toestand te spreken.
Print myne woorden in uwen geest en laet u niet ontmoedigen door de droefheid. Dagelyks, myn kind, gevoel ik myne krachten verzwakken, en alles voorspelt het my, ik zal het laetste blad van gindsche boomen niet in het stof zien vallen.
Beschuldig my van geene wreedheid, om dat ik u zoo stellig van myne dood spreke, want ik wil u met moed wapenen tegen eene onvermydelyke scheiding, en het ware lafheid van my, indien ik de volvoering myner laetste moederlyke pligt aen de zwakheid der natuer slagtofferen durfde.
Gy zyt jong en gansch onervaren, Klara; gy ziet het leven nog door het tooverglas uwer jeugdige verbeelding en de smarten der aerde zyn u nog niet bekend. Als het uer der beproeving slaen zal, zult gy der laetste raedgeving uwer moeder gedenken en begrypen, dat de dood geen onheil, maer de voorbode des eeuwigen vredes is.
Klara's tranen vloeiden stroomend langs hare wangen, zy verborg haer gelaet in den schoot harer moeder en snikte luid:
- Laet af, moeder! want uwe wreede woorden verbryzelen
| |
| |
myne zîel, neen gy zult, gy moogt, gy kunt nog niet sterven!
Doch de moeder was thans in eenen staet van geestontheffing, die haer voor deze woorden ontrefbaer maekte, en in hare begeestering herwon eensklaps haer zwakke lichaem de kracht der vroegere dagen. Zy rechtte zich op; het gloeijende rood der koorts overdekte haer gelaet, hare groote oogen waerin de roode avondzonne zich spiegelde, glinsterden als karbonkelen in hare diepe kuilen, en met der holle zielroerende stemme der uitteerenden sprak zy:
- Zie, kind! ver boven den blakenden gloed, die aen den horizont verdwynt, is het eeuwige vaderland des lydenden menschdoms; daer ga ik heen, ik gevoel het aen het kloppen myner borst, en aen de verzuchtingen myner tot der dood toe bedroefde ziele!
Wanneer ik van de keten der zonden ontslagen, het stof der wereld zal hebben afgeschud, en my in de liefde myns Scheppers zal baden en versmelten, ween dan niet over my, want slechts dan, zal ik beginnen te leven.
Wanneer gy by de koude aenraking des doods, myn lichaem zult zien lyden en myne verzwakte ziel tegen de verdelging van haer hulsel zult zien opstaen en stryden, bedroef u ook niet, o myn kind! die ontkerkering geschiedt nooit zonder geweld, en de brooze menschelyke natuer, die zich in den doodstryd onder den magtigen arm der Godheid voelt verpletteren, schrikt en beeft, in afwachting van het eeuwige raedselwoord. Daerom, lieve! bedroef u niet over my, want het geloof zal my ondersteunen, en de hoop myne ziel versterken, terwyl myn lichaem tegen den engel der vernietiging worstelen zal.
| |
| |
Er ligt in de woorden eenes stervenden iets zoo treffends, en ter zelver tyd zoo zachts en zoo troostends, dat de aenhoorder zynen adem ophoudt om niet één enkel woord der laetste sterfelyke klanken te verliezen; en daerom zwygen de magtigen en de wyzen der aerde, by de veege sponde der armen en der nederigen.
Welk verstand God hun ook gaf, hoeverre hun geest de oorzaek en het uitwerksel der geschapene dingen ook onderzocht; in dit statige oogenblik, waer het geschapene door den Schepper wordt vergruisd, waer de menschelyke rede voor de stille welsprekenheid des doods onderdoet, moeten zy zwygen, bewonderen en aenbidden.
Klara luisterde met gespannener aendacht naer die holle, deftige en sombere stemme, en allengs maekte hare droefheid voor de opgetogenheid plaets; zonder te weten, hoe zy er toe gekomen was, zat zy geknield vóór hare regtstaende moeder, die de beide handen op den schedel harer dochter leggende, in den geest haer kind zegende en Gods genade op dit beminde hoofd afsmeekte.
Niet één enkele traen bevochtigde 's meisjens wangen meer, want dit oogenblik was te plegtig en te statig om door aerdsche droefheid ontheiligd te worden.
Verre ten westen verdween de dalende zonne, en met haer de bovennatuerlyke kracht, die der moeder had toegelaten, haer kind tegen de droefheid te harden, en tegen de wanhoop te harnassen.
- Lieve, het wordt my zoo duister voor de oogen, en het brandt my zoo ophet hart, sprak zy.
| |
| |
Klara had nauwelyks den tyd op te springen, om de wankelende lyderes in hare armen te ontfangen en haer bezwymd in den leunstoel neder te laten.
Aenstonds snelde zy om hulp en welhaest waren al de bewooners van het kasteel toegeijld; men droeg Mevrouw op haer bed terug.
Men zond spoedig naer pastoor en doktor, en Stien werd in aller haest, naer M... geschikt om Tante Treze af te halen.
De arme jongen, die reeds zyne meesteres dood waende, reed met roodbekretenen oogen het dorp uit, en vertelde de droeve mare aen al, wie hem tegenkwam.
Welhaest was het voorhof vol der droevigen, welke de stervende had getroost, der zieken, die zy had verzorgd, en der noodlydenden, die zy had geholpen, en men hoorde er geen ander geluid, dan diepe zuchten en gesmoorde kreten.
De doktor en de pastoor kwamen te samen binnen, en alsof een electrische schok al die gemoederen had geraekt, en eene geheime stem hun allen de zelfde gedachte had ingegeven, klonk het dan ernstig en stil:
- Mynheer de doktor, red haer om Godswil, genees haer, want zy is onze moeder, onze hulp en onze troost.
- Ik zal doen, wat ik kan, myne vrienden, maer ik alleen kan haer niet genezen, antwoordde de diepbewogene man, en haestig ging hy voort.
- Bidt kinderen, zegde thans de gryze geestelyke, en stelt uw betrouwen op God, hy die Lazarus van den dood verwekte en de dochter van Jaïra tot het leven terug riep, kan ook uwe wel- | |
| |
doenster redden. Daerom, kinderen, bidt en hoopt want hy is een goede vader, en de nederige, bedrukte en vermorzelde harten zal hy niet versmaden.
En allen zegen knielend neder en baden, terwyl de eerwaerde man op den schouder van een koewachtertjen geleund, traegzaem en moeijelyk den arduinen trap opklom.
|
|
Auteursrechtvrij