|
| |
| |
| |
III.
Ordineert ende schickt alle dingen naer uwen wille, ende na uwen goet duncken, en gy sult anders niet vinden, dan dat gy altyt wat lyden moet, 't zy u lief ofte leet: ende alsoo sult gy altyt eenig Cruys vinden: want gy sult eenige pynen gevoelen in uwen lichame ofte gy sult eenig lyden hebben in uwen herte.
Thomas A. Kempis. (Het XII Capittel van den tweeden Boecke der navolginge.)
Mynheer Van Stralen, Klara's vader, was een man van rond de vyftig jaren en van een ongemeen deftig voorkomen. Groot was hy van gestalte en eenigzins zwaerlyvig. De levendigheid zyner zwarte oogen getuigde van een vast karakter, van eenen onbuigzamen wil. Zyne gryze hairen en een lange ruige baerd gaven hem een indrukverwekkend uitzicht; en al zyne wezenstrekken staefden het gezegde, dat het gezicht de spiegel der ziel is, want zyne geaerdheid kwam volslagen overeen met de uiterlyke kenteekenen, die ze verrieden.
Hy was eenige zoon eens koopmans, en had van zynen vader groote goederen en eene ongemeene mate zelfzucht geërfd.
| |
| |
Andere dan stoffelyke belangen kende hy niet. Vriendschap, liefde en medelyden waren in het woordenboek zyns levens niet te vinden en nogtans was hy geen kwaed mensch.
Men roemde zyne voorzichtigheid, zyne nauwgezetheid in zaken van regt en eerlykheid.
De armen roemden vooral zyne liefddadigheid, want niet één bedrukte had ooit ongetroost zyn kasteel verlaten, en in menige hut werd zyn naem met zegeningen genoemd. Dit ontstond hierdoor, dat zyne vrouw en zyne dochter, beide uiterst liefddadig het zoo hadden weten te schikken, dat al het door haer aengerigte goede haren manne en vader gedeeltelyk werden toegeschreven.
Trouwens Mevrouw Van Stralen was van een geheel tegenovergesteld karakter.
Daer zy thans met haren gemael aen de ontbyttafel zit, zullen wy dit oogenblik te baet nemen om zoo wel haer lichamelyk als haer zedelyk conterfeitsel, zoo als onze voorouders het noemden, te maken.
Zy is eene vrouw van middelbare gestalte en tengeren leest. Uit hare blauwe oogen stralen goedheid en zachmoedigheid.
Eenige ligte rimpels beginnen zich reeds op haren blanken voorhoofde te teekenen, en schynen eerder in een knagend verdriet, dan in de acht en dertig winters, die sinds hare geboorte vervlogen zyn, haren oorsprong te nemen. Overigens ligt er zooveel gelatenheid, zoo veel deemoed over haer gantsch wezen verspreid, dat men alras begrypt dat deze vrouw, indien zy niet altyd roozen op haer levenspad vond, toch in de beseffing en in de strenge volvoering harer pligten van gade en van moeder,
| |
| |
gepaerd met den troost, welken zy in het uitoefenen harer menschlievendheid vinden mogt, kracht genoeg had kunnen putten, om den wind des ongeluks die haer over het hoofd woei, te beletten in hare ziel te dringen om heur hart, te verdorren.
En zoo was het ook.
Met eene teedere, gevoelvolle ziel begaefd werd zy, jong en onervaren, voor geheel haren levensloop verbonden aen een koud en ongevoelig wezen dat de edelste harer gewaerwordingen dwaesheden noemde, en onbarmhartig den spot dreef met alles, wat zy tot daer toe gewoon was te eerbiedigen of te bewonderen.
Haer man had ze nooit bemind, en hun echt was van zynen kant niets anders geweest, dan eene handelszaek die zyn kapitael verdubbelde, en hem dus toeliet zynen zaken eene grootere uitbreiding te geven.
Zwaer had de ongelukkige vrouw in de eerste jaren van haren echt te kampen om haren pligten van liefhebbende gade getrouw te blyven. Meer dan eens trachtte zy in den roes der wereldsche feesten en vermaken eene verpoozing te vinden voor het knagend verdriet, dat de koude onverschilligheid en de stelselmatige vittery hares mans haer berokkenden; doch te vergeefs, want toen zy, na de uren der bedwelming, zich weder met heur hart alleen bevond, bloedde de diepgeslagene wonde sterker dan ooit.
Zoo stonden de zaken in den tweeden jare hunner vereeniging.
Sedert eenigen tyd leed Mevrouw aen eene borstziekte, hare kleur verging, hare ziel was geheel en al terneêr geslagen en haer leven in gevaer.
De anders zoo ongevoelige en verharde echtgenoot scheen dan
| |
| |
voor het eerst te begrypen, dat de vrouw in den huize wel iets meer is, dan een meubel of een werktuig, en in zyn binnenste werd hy diep geroerd over de smarten der lydzame en verduldige gade.
Echter ontging zynen begrippe de ware oorzaek der inwendige kwael, die haer verteerde; en daer zyne feilen ten haren opzichte eigenlyk niet aen eene kwade inborst, maer wel aen de verkeerde rigting zyner opvoeding toe te schryven waren, werd zyne doenwyze van lieverlede zachter en zyn tyrannische geest buigzamer, naermate de lichamelyke krachten zyner vrouw afnamen.
Van stuersch en dwingend werd hy liefderyk en verplegend, de spotlust verdween van zyne lippen, eene innige deelneming nam de plaets in, waer te voren de zelfzucht en het bekrompene stoffelyke eigenbelang gebiedend en zielverdelgend hadden getroond.
Deze onverhoopte verandering was heilzamer voor het gemoed der arme lyderin, dan de voorschriften der geneesheeren voor haer lichaem; want gelyk de lamp die uitdooft by gebrek aen olie, verging haer leven slechts by gebrek aen geluk.
De liefderyke zorgen hares gemaels, ondersteund door de hoop, welke haer in het verschiet toelachte, van eindelyk de liefdevolle droom hares levens verwezenlykt te zien, werkten zoo heilzaem op heur zwak maer jeugdig en levenryk gestel, dat zy weinige maenden later in staet was hare sombere ziekenkamer te verlaten, en op den arm van haren man geleund, wederom onder het onmeetbare blauwe gewelf van Gods lieven hemel, by
| |
| |
het streelende gejubel der vogelen en onder de koesterende stralen der zonne, met vernieuwde longen en verblyd hart, de frissche zuivere veldlucht met volle teugen in te ademen.
Hoe bly, gevoelde zy zich niet en hoe gelukkig!
Het scheen haer toe, alsof tot op dit oogenblik de natuer met een rouwfloers ware overhangen geweest, dat eensklaps door eene onzichtbare en weldoende hand weggeschoven werd; nooit had zy het gezang der gevleugelde luchtbewooneren zoo bekoorlyk gevonden, nooit hadden de stralen der zonne zoo zacht en zoo koesterend hare tengere leden verwarmd; nooit was het water der beken zoo helder geweest, dan by de wedergeboorte der zoo lang onder kommer en zedelyke miskenning diep gebogene vrouw.
Hoe verheugd was zy en hoe dankte zy God, niet alleen voor het tegenwoordige heil, maer ook voor het doorgestane wee; want de dagen van beproeving en ellende werken veredelend op de guldene harten der goeden en werpen in hunne ziel zaden der deugd en der liefde tot den Schepper, welke het vuer van Gods genade doet ontkiemen, en ten voorbeelde van den booze, ten trooste van den ellendige, tot bladerryke stammen doet opwassen in de brandende woesteny van zielsvertwyfeling en moedeloosheid.
En echter duerde het niet lang of Van Stralen had zyne vorige levenswyze hernomen.
Toen alle gevaer voor zyne vrouw voorby was, werd hy wederom de zelfzuchtige onaensprekelyke meester des huizes, en zyne vrouw, de verlatene en verdrongene, was nog eens zonder
| |
| |
troost aen de eenzaemheid overgelaten. Doch ditmael leed zy minder van die vervreemding, want gedurende hare ziekte had de krachtvolle stem van den godsdienst tot heuren harte gesproken, en hetzelve tegen de aenvallen der zwakke natuer gesterkt; zy had begrepen, dat de mensch meestal in zich zelven, dat is in het betrachten zyner pligten, de voornaemste bron van zyn geluk vinden moet, al werd hy ook door zyne natuergenooten met ondankbaerheid beloond of met smaed beladen.
Van toen af aen was haer besluit genomen en haer levensplan ontworpen. Alle bedrukten werden hare lievelingen en zy kende geene grootere vreugde dan de tranen der bedroefden onder den smeltgloed harer menschenliefde te droogen. Zy werd minzamer dan ooit ten opzichte haers gemaels en verdroeg verduldig de onredelyke trotschheid, waermede hy de opofferingen bejegende, welke zy aen den huiselyken vrede zoo ruimschoots en zoo gelaten deed. Echter maekte dit voorbeeldige gedrag geenen anderen indruk op zyn gemoed, dan een zeker gevoel van eerbied in hem te doen ontstaen voor de treffende deugden, die haer zoo ver boven de bekrompene bemoeijingen verhieven, waeraen de vrouwen uit hoogere standen, vooral in dezer eeuw van ongeloof en kinderachtige tydverkwisting, hare dagen verspillen. En alsof de Algoede haer het doorgestane wee wilde vergoeden, zond hy den Engel der vertroosting uit den hoogen tot haer, en zy werd moeder.
Van dit oogenblik begon voor haer een nieuw leven. Zy stortte over het lieve meisjen, dat God haer had geschonken, den schat der liefde die, in hare verengde borst als in een graf besloten, met
| |
| |
zoo veel geweld buitenwaerts wilde, dat hy reeds eenmael zyne aerdsche gevangenis had ondermynd, om met hare ziel tot beider goddelyken oorsprong terug te keeren.
De terneêrgebogene verhief het hoofd, zy geloofde wederom aen geluk, want zy was niet meer alleen en verlaten in de wereld, en eene blyde toekomst loeg haer uit de blauwe oogen harer kleine lieve Klara tegen.
En alsof het kind begrepen had, dat zyne liefde, als een hemelsche dauw, het harte zyner moeder opbeuren en verfrisschen moest, gaf het haer, van zyner vroegste kindsheid af, ondubbelzinnige blyken van hetgeen het later voor haer worden zou. Verre van door haer geluk te verminderen, werd de menschenmin der goedaerdige moeder er door vergroot, en vast besloot Mevrouw Van Stralen hare dochter in den zelfden geest van menschlievende zelfsverloochening op te kweeken.
Zoo verliepen de eerste kinderjaren van Klara tusschen de liefkozingen der moeder en de zegeningen der armen; want Mevrouw Van Stralen had gewild, dat het kind haer altoos in hare armenbezoeken vergezelde.
Zoo is de moederliefde, zy is bygeloovig en ongerust, zy vreest en hoopt alles; het scheen haer toe, dat de zegeningen der vertroostte bedrukten haer kind tegen kommer, ziekte en dood zouden beveiligen, en meer dan eens, toen het begon de armkens te kunnen bewegen, legde zy de almoes in zyne kleine handekens en was zoo te vreden, als het dezelve aen de armen overbragt, dat tranen van geluk hare oogen bevochtigden.
En God beloonde de moeder in haer kind, want het wies op.
| |
| |
zonder ziekte of tegenspoed, als eene blanke lelie tusschen de doornen des huiselyken levens.
Het meisjen was vier jaren oud, toen hare moeder Lodewyk van eene gewisse dood reddede, en hem als haer eigen kind aennam en verpleegde.
Van Stralen wierp in den beginne wel eenige tegenkantingen op, doch, de anders zoo goedige en verdraegzame vrouw, vond moed en kracht genoeg om de belangen van het arme weesjen te verdedigen en haren echtgenoot tot een goed werk over te halen; iets waer in zy echter des te gemakkelyker slaegde, als Van Stralen, alhoewel weinig liefddadig, zynen hoogmoed gestreeld vond door de loftuitingen, welke de menschlievendheid zyner vrouw inoogsten mogt, en in welke hy, hoe onverdiend ook, immer zyn aendeel verkreeg.
De aenneming Lodewyks bragt dus in het gezin slechts onbeduidende woordenwisselingen mede, die naer weinige dagen gestild en welhaest, door de alledaegsche bezigheden verdrongen, van weêrskanten vergeten werden.
|
|
Auteursrechtvrij