stijlfout

Afwijking van het stijltype of stijlniveau dat in een bepaalde context gepast is. Zo kan men 'Ik nam mijn stalen ros om boodschappen te gaan doen' als een ongepaste metafoor (aptum) beschouwen.

Gerard Reve maakte in zijn werk vaak gebruik van dergelijk inbreuken in zijn eigen vaak wat gedragen stijl, door op onverwachte wijze een cliché-1 in te voegen. In zijn geval doet hij dat bewust om er een ironisch effect mee te sorteren. Zo schrijft hij in zijn brief aan Prof. Dr. W.K. Grossouw die over Reve's 'ezelsproces' gaat, aan het slot daarvan:

Hier laat ik het bij. De godsdienst is een schone zaak, en schenkt het mensdom veel vermaak. Veel liefs van Uw toegenegen christelijk-nationaal schrijver.
(Gerard Reve, Brieven aan geschoolde arbeiders, 1985, p. 68)

Lit: S. Adamson, G. Alexander & K. Ettenhuber (red.), Renaissance figures of speech (2007), p. 237-251.