Algemeen letterkundig lexicon

kettingbibliotheek

In de middeleeuwen, toen kostbare ingebonden handschriften nog vaak een met leer bekleed voor- en achterplat hadden, werd daar aan de bovenkant een metalen oog aan bevestigd. Daardoorheen werd vervolgens een metalen ketting geregen, waarmee alle banden aan de ketting werden gelegd. Die kettingen werden vervolgens aan de leesplanken vastgezet zodat de boeken niet konden worden meegenomen en dus alleen ter plaatse konden worden geraadpleegd.

Een beroemd voorbeeld van zo’n kettingbibliotheek is de Librije in Zutphen uit 1561 die nog te bezichtigen is als annex van de Sint Walburgiskerk. In de kettingbibliotheek van Hereford Cathedral werd een deel van de boeken aan de boekenrekken vastgemaakt.

Oorspronkelijk waren er tal van dit type bibliotheken (o.m. in Brugge), wat te maken had met de zeldzaamheid en kostprijs van boeken, maar op de hele wereld vindt men nu slechts enkele voorbeelden van volledig intact bewaarde kettingbibliotheken.

Kettingbibliotheek de Librije in Zutphen. [bron: F. van Oostrom, Stemmen op schrift (2006), p. 372].

Lit: A.D. Renting & J.T.C. Renting-Kuypers, Catalogus van de Librije in de St. Walburgiskerk te Zutphen (2008).

ketendicht

kettinglijnen