Algemeen letterkundig lexicon

versus rhopalicus

Etym: Lat. knotsvers, ropalisch vers < Gr. rhopalon = knuppel.

Speelse versvorm. Een vers ‘zwelt aan’ (Eng. ook gradual verse) in de vorm van een knots, doordat de woorden telkens één syllabe langer worden. Ropalische hexameters tellen vijf woorden, groeiend van één tot vijf syllaben. De 5^de-eeuwse grammaticus Servius citeert als voorbeeld:

Rem tibi confeci, doctissime, dulcisonoram
(Ik heb voor u, zeer geleerde heer, een zoetklinkend iets geschreven)

Zelfs ropalische verzen groeiend tot zeven syllaben komen voor, zoals dit allitererend strijdvers van de hugenoten:

Rem, regem, regimen, regionem, religionem restauraverimus religionicolae.
(Wij, dienaren van de godsdienst, zullen de staat, de koning, het bewind, het land, de godsdienst in ere hersteld hebben)

Ropalische verzen vinden we reeds bij Homerus. Ausonius (vierde eeuw) schreef een heel 'gebed' in 42 ropalische hexameters, 'Oratio versibus rhopalicis' (Opuscula, 3,3), beginnend met:

Spes, deus, aeternae stationis conciliator
(Mijn hoop, o god, die ons een eeuwige thuis bereidt)
(Ausonius, Loeb Classical Library, I, 2002, p. 38)

Lit: A., Liede, Dichtung als Spiel, dl. 2 (1963), p. 120 • H. Weis, Bella bulla (1985⁷), p. 88 • O. Best, Handbuch literarischer Fachbegriffe (1994), p. 274.

versus retrogradi

versus serpentinus