prijom

Etym: Russ. prijom = procedé, kunstgreep.

Concept geïntroduceerd door V. Sjklovski in zijn opstel 'De kunst als priom' (= procedé) uit 1919. Hij was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het Russisch formalisme, dat de nadruk legde op de technische procedés in proza en poëzie. Het betreft meer specifiek de zgn. kunstgrepen die het neutrale ‘materiaal’ van een tekst omvormen tot een literair kunstwerk dat, tegen automatisering in (zie vervreemdingseffect) onze levende relatie met de dingen kan herstellen. Kunst heeft volgens Sjklovski nl. tot doel via procedés te laten ‘zien’ in plaats van te laten herkennen.

Lit: V. Sjklovski, ‘De kunst als priom’ in B.van Heusden e.a. (red.), Tekstboek literaire cultuur (2001), p.104-121.