Algemeen letterkundig lexicon

neepkluit

Etym: Middelned. nepe = neep, steek.

Nederlandse 17^de-eeuwse benaming (ook neepdicht) voor puntige, beknopte gezegden die een zedelijke waarheid uitdrukken en iemand een ‘steek’ of ‘neep’ kunnen geven. Bij uitbreiding een satirisch-hekelend versje waarin op scherpe en geestige wijze met de menselijke dwaasheid de draak wordt gestoken. Het neepdicht is verwant met de gril. Bijv.:

Urssel, is reyn opghesneukelt
Om wat schoontjes voor te doen,
Lanck ghekapt, en cleyn van schoen;
Maer, heur aensicht is ghekreukelt,
En gesproet, geputt, ghepeukelt:
Daerom heytse dit bedocht
Schoen geveyldt is halff vercocht.          
(Adriaen van de Venne, Zeeusche Nachtegael (1623), ed. P.J. Meertens & P.J. Verkruijsse (1982), p. 105 (DBNL 2001, p. 357)

Lit: E. Wassenberg, Scherp-zinnige neepdichten: waer in naet 't leven af-ghemaelt worden verscheyden aerdighe sinne-wercken (1636).

neef(t)ken zie zinneken

neerlandistiek