cadavre exquis

Etym: Fr. uitzonderlijk lijk; term ontleend aan de zin ‘Le cadavre exquis boira le vin nouveau’.

Een door het surrealisme in de literatuur ingebrachte vorm van écriture automatique waarbij oorspronkelijk vijf verschillende personen achtereenvolgens vijf zinsdelen van een daarmee te vormen zin inbrengen: een zelfstandig naamwoord, een adjectief, een werkwoord, een lijdend voorwerp en een bijvoeglijk naamwoord dat daarbij hoort. Het verschijnsel werd benoemd naar de aldus verkregen eerste zin zoals hierboven aangegeven. Soms ook wordt de term gebruikt voor collectieve vormen van tekstproductie of voor regels van één dichter die een soortgelijke bouw vertonen, zoals Luceberts ‘hierna de ontplofte theepot opent zijn wijsgerige bladen’ (VG, 1974, p. 200). Volgens een getuigenis van Simon Vinkenoog vervaardigden de Vijftigers in Parijs regelmatig cadavres exquis.

Lit: S. Vinkenoog, ‘Sprokkelen in de herinnering: de Nederlandse 5-tigers’ in Diagram voor Progressieve Literatuur 1 (1963) 1, p. 7 • J.P. Clébert, Dictionnaire du surréalisme (1996).