agnitio

Etym: Lat. inzicht, herkenning < ad-(g)noscere = leren kennen, inzien.; vgl. Gr. anagnōrisis = herkenning.

Term uit de poëtica van Aristoteles die aangeeft dat een personage tot inzicht komt in de aard van de situatie waarin zij of hij zich bevindt. Dit veroorzaakt vaak de beslissende wending, de peripetie. In zijn ‘Berecht’ voor Jeptha (1659) geeft Vondel aan hoe Filopaie en Jeptha beiden te laat tot inzicht komen: de moeder verneemt het ongeluk van haar dochter; de vader ziet in dat hij zijn dochter Ifis niet had moeten offeren.

Lit: W. Janke, Anagnorisis und Peripetie: Studien zur Wesensverwandlung des abendländischen Dramas (1953) • Ph. F. Kennedy, Recognition: the poetics of narrative; interdisciplinary studies on anagnorisis (2009).