Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 2. Liederen over ontluikende liefde, werving, vrijage en zwangerschap

[p. 128]

18
Het was op enen avond laat dat ik ging wandelen langs de straat

Samenvatting

Een meisje weigert haar vrijer binnen te laten tenzij deze verklaart haar oprecht te beminnen. De jongen legt een zodanige verklaring af. Wanneer hij volgens afspraak 's nachts voor haar raam verschijnt slaat hij daarop zo hard dat haar moeder wakker wordt en vraagt wat er gaande is. Om de moeder gerust te stellen verzint het meisje terstond een leugen.

Toelichting

In 1795 werd dit lied in Brussel opgetekend en in 1807 door Büsching en Von der Hagen in de (Nederlandse) appendix van hun Duitse volksliederenverzameling gepubliceerd.

In het zogenaamde Rostocker Liederbuch, een handschrift uit de vijftiende eeuw, staat een lied^1. dat op z'n minst verwant is aan Het was op enen avond laat. De eerste vijf strofen (er zijn er tien) van dit lied - dat zich overigens in de Duitse zangtraditie heeft ontwikkeld tot een soort equivalent van Ik voer laatst over zee wil je mee - luiden als volgt:

Ich ghinck wol by der nacht
de nacht was also duster
dat ik nicht en sach.

Ich qwam vor leves dor.
de dor de was ghesloten,
de gryndel was dar vor.

Ich kloppede also lyse
mit enem vingherkyn:
stand up, holder bolekyn
und lat mich to dich in!

‘Ich late dich nicht yn
du swerest my to den hilghen
du willest myn eghen syn.’

1. Nr. 36 in de uitgave Ranke/Müller-Blattau.

[p. 129]

 

Trud leveken lat mich yn!

 

lat dat dich entbarmen

 

dat ich vor vroren byn!

Lied
't Was er op een avond, avond laat

Opname 14 december 1970

't Was er op een avond, avond laat
Dat ik er ging wand'len over die straat,
En het maantje scheen er zo duister,
Ja o ja zo duister
Dat ik schier geen ster meer zag,
Dat ik schier geen ster meer zag.

Doe eens open schone engelin
En laat er mij uwe minnaar eens in
Want ik heb hier al zo lang staan wachten
Ja o ja staan wachten
Dat ik schier bevroren ben,
Dat ik schier bevroren ben.

[p. 130]

3

 

Ik doe er niet open of ik laat er niemand in,

 

Ik laat er voorwaar geen minnaar meer in

 

Of gij zult mij zeggen die waarheid

 

Ja o ja die waarheid

 

Dat gij mij oprecht bemint,

 

Dat gij mij oprecht bemint.

Ik bemin u alleen en anders geen.
Mag ik er een wijle al bij u zijn?
Dan kom vanavond maar aan mijn slaapvenstertje
Ja o ja slaapvenstertje,
Dan zal ik u laten derin,
Dan zal ik u laten derin.

Des nachts omtrent half middernacht
Kwam er op haar slaapvenstertje een slag
Zodat haar moeder begon te vragen
Ja o ja te vragen,
Wat er op haar slaapkamer was,
Wat er op haar slaapkamer was.

Ach moeder van mij ach moeder sprak zij,
Dat is er ons katteke maar zo klein
En dat heeft er een muizeke gevangen
Ja o ja gevangen
En daarmee speelt zij robbedobbedob,
En daarmee speelt zij robbedob.

Jonkmans zonen wie gij zijt
Die er een dochterken hebt gevrijd
En het jawoord al hebt verkregen
Ja o ja hebt verkregen
Als zij 't maar standvastig blijft,
Als zij 't maar standvastig blijft.

De zangeres Anna Maria van den Broek-Hoeben (1902-1984) te Milheeze werd geboren in Neerkant. Haar ouders kwamen ook uit Neerkant. Haar vader was boer. In het gezin waren elf kinderen. Er werd thuis veel gezongen. Ze woonden wat achteraf, dicht bij de Noordervaart. Daar kwamen ze veel in contact met de Peelwerkers. De meeste van hen waren afkomstig uit het noorden van Limburg en oosten van Brabant. Van deze Peelwerkers leerden ze veel liederen. Een andere bron voor hun lied-

[p. 131]

repertoire vormden de scheepsjagers die met paarden de turfschepen door de Noordervaart trokken.

Mevrouw Van den Broek diende voor haar huwelijk bij een boer in Milheeze. Ze zong haar hele leven en deed dat zeer bedachtzaam en zorgvuldig. Ze had een duidelijke belangstelling voor de dialecten en de geschiedenis van haar streek.

In de loop der jaren hebben wij ruim veertig liederen bij haar opgenomen.

Data en plaatsen van opname

17 02 1969	Kinrooi
07 11 1969	Milheeze
14 12 1970	Milheeze
03 09 1971	Lottum
25 11 1975	Nijmegen
20 04 1977	Melderslo

Vermeldingen/Literatuur

Böhme 1925, 159-161; Duyse 1903, II, 986-987; Hoffmann 1856, 234-235; Ranke/Müller-Blattau 1927, 254-255.