De Nederlandse volksboeken

Wandelende Jood

Houtsnede tegenover de titel.

Over de verschillende typen volksliteratuur betreffende de Wandelende Jood, cfr Gielen (zie hieronder), pp. 32-33 en pp. 177-181: bibliographie der drukken.

Het eigenlijke volksboek-prozaroman-type ontstond slechts na 1710. De oudste die we daarvan kennen is:

DE WONDERLYCKE || HISTORIE || VAN DEN WANDELENDEN || JODE, || DEN WELCKEN ZEDERT HET JAER 33. TOT DESE URE TOE || GEDURIGH IN DE WERELT IS DWAELENDE, || BEHELSENDE || SYN GESLACHTE, SIJNE STRAFFE, EN SIJNE WONDERLYKE || AVONTUREN DIE HY ZEDERT DIEN TYDT GESIEN, GEHOORT || EN BY-GEWOONT HEEFT IN ALLE DEELEN DES WERELTS. || ALS OOCK || EENIGE WONDERLYCKE GESCHIEDENISSEN DE WELCKE || VOOR SIJNEN TYDT VOORGEVALLEN ZYN. ||

[p. 238]

UYT HET HOOG-DUITS IN ONSE NEDERDUYTSE TAELE OVERGESET. || [vignet] || TOT BRUSSEL, BY JACOBUS VLEUGAERTS, BOECKVERCOO- || OP DEN ANDERLECHTSEN STEEN-WEGH, 1725. ||

(Brussel KB) (vgl. Gielen, p. 178). 8^o.

Tekstuitgave:

Geen herdruk van de Nederlandse prozaroman.

Literatuur:

Gielen Jos. J., De Wandelende Jood in volkskunde en letterkunde, Amsterdam-Mechelen, 1931; met uitgebreide bibliographie pp. 158-240.

De genoemde versie gaat terug op het Franse volksboek van 1710 (Bruges, Andre Wids), niettegenstaande de titelvermelding dat het uit het Hoogduits werd vertaald (cfr Gielen, pp. 33 en 182). Vroegere, XVII^de eeuwse boeken over deze figuur zijn meer als bericht e.d. dan als verhaal te beschouwen.

[p. 239]

1. Eerste bladzijde van ‘Destrucien van Jerusalem’. - 2. Id. van ‘Koning Alexander’. - 3. Laatste bladzijde van ‘Gaver Capeel’. - 4. Titelbladzijde van ‘Baghijnken van Parijs’. - 5. Eerste bladzijde van ‘Elckerlyck’.