De mooiste liedjes

[p. 4]

[p. 5]

Verantwoording

Dit boek bestaat uit de volgende onderdelen: Verantwoording; Inleiding; de Teksten van de liedjes; Annotaties bij de liedjes en de hiervoor geraadpleegde literatuur, en Bibliografie. In de inleiding wordt het een en ander verteld over het leven en de werkzaamheden van Louis Davids. Wij zijn niet de eersten die daarover schrijven. Na het doornemen van boeken, artikelen en knipsels over Davids besloten wij ons van (voor)oordelen te onthouden. Er is geen sprake van een levensbeschrijving in de traditionele zin van het woord. Daarom ook zullen Betsy, Kitty, Toddles en Tilly verder ongenoemd blijven. Zaken die van belang zijn geweest voor Davids' muzikale carrière worden aangestipt, maar niet uitvoerig toegelicht. Het gaat er bij deze biografische schets alleen om een kader aan te geven, waarbinnen de liedjes bekeken moeten worden. Wij werken veelvuldig met citaten van derden. Uiteraard worden die steeds met name genoemd en in de bibliografie vermeld.

Het aantal teksten dat in de loop der jaren door Davids werd vertolkt, wordt geschat op zevenhonderd. Een selectie daaruit maken, vereist enig overleg. Uiteindelijk hebben wij 62 liedjes opgenomen. Die keuze is misschien wel heel aanvechtbaar, want hoe kozen wij? Om te beginnen aan de hand van periodes: 1900-1915 Davids alleen; 1915-1922 Davids met Margie Morris; 1922-1927 Davids weer alleen; 1927-1939 Davids en Van Tol. Deze periodisering komt in de inleiding opnieuw ter sprake. Als werkwijze leek het ons een manier om het materiaal te ordenen. Uit elke periode is minstens één liedje opgenomen.

De populariteit van een liedje heeft ook gediend als selectiemiddel. Onder ‘populair’ verstaan we dat mensen ze nu nog kennen, dat ze te horen zijn op radio en/of tv, dat ze door andere zangers en zangeressen op het répertoire zijn genomen. Dat is gebeurd met: Doe het electrisch, The Animal Crackers zingen het thans (cassette no. 7112632, Philips), ook met Ik zoek een meisje te trouwen en Toch ben ik dol op jou. Een derde criterium was onze eigen voorkeur: vinden we het zelf een leuk liedje. Over dit laatste

[p. 6]

uitgangspunt zullen wij hier niets meedelen.

De liedjes zijn opgenomen in alfabetische volgorde en met behulp van de inhoudsopgave snel op te zoeken.

De meeste liedjes-en dan bedoelen wij de ‘woorden’ ervanhebben we gevonden op de Kleinkunstafdeling van het Nederlands Theater Instituut. Daar liggen stapels bladmuziek, waaronder die van Davids. Ook maakten we gebruik van grammofoonplaten. Als we de keuze hadden tussen bladmuziek en een grammofoonplaat kozen wij steeds voor de eerste mogelijkheid. Deze werkwijze heeft consequenties voor de spelling. De bladmuziek dateert van voor 1940, de tijd waarin zo met dubbel-oo en mens met ch-op-het-eind werd geschreven. Die manier van spellen namen wij over, ook foutief gespelde woorden, behalve in gevallen waarin er naar onze mening sprake was van evidente taalfouten. De t in ‘vindt ik Mokum interessant’ uit Geef mij mijn Amsterdam terug en de d in ‘Je slanke spits omhuld’ uit O mooie oude toren werden veranderd. Teksten die werden overgenomen van een grammofoonplaat staan in de zogenaamde voorkeurspelling. De Voetbalmatch en Weekend in Scheveningen zijn afkomstig van een grammofoonplaat. Wij beschikten weliswaar ook over een gedrukte versie. Deze tekst week echter nogal af van de versie die men nu nog kent.

Gesproken teksten in liedjes van een grammofoonplaat overgenomen, staan cursief gedrukt in de tekst.

We hebben de mogelijkheid overwogen afbeeldingen van die bladmuziek, waar we het alsmaar over hebben, op te nemen in het boek. Praktische bezwaren hebben ons doen besluiten dat niet te doen: het boek zou vrijwel onbetaalbaar worden.

De annotaties. Bij het doorwerken van de liedjes bleek al vrij snel dat ze zeer tijdgebonden en daarmee gedateerd zijn. Vele onderwerpen zijn voor ons nu al onbekend. Dat was een reden om, waar nodig, wat informatie te verschaffen rondom de tekst. Als we dachten dat een uitleg nuttig kon zijn voor een beter begrip van de tekst, dan werd die informatie soms vrij uitgebreid. Zie bijvoorbeeld De komeet van Halley. In andere gevallen werd er slechts een enkel woord verklaard. Het was vaak lastig om een grens te trekken. We hebben lang niet alle woorden en/of

[p. 7]

begrippen waarvan wij dachten dat ze enige toelichting behoefden, terug kunnen vinden in woordenboeken, encyclopedieën of knipselarchieven. Eventuele op- of aanmerkingen over dit aspect worden door ons met belangstelling tegemoet gezien.

De illustraties in dit boek zijn afkomstig uit de verzameling van het Nederlands Theater Instituut en uit het Spaarnestad Archief. Velen hebben ons tijdens de voorbereidingen van dit boekje geholpen, bijgestaan of op ideeën gebracht. Daarvoor onze dank. Veel dank zijn wij verschuldigd aan het Amsterdams Gemeentearchief, Bovema en het Nederlands Theater Instituut. In het bijzonder bedanken wij Wim Ibo, Jacques Klöters en Willem Wilmink voor hun adviezen en tot slot De Harmonie voor haar vriendelijk geduld.

Amsterdam, voorjaar 1980