Christeliicken waerseggher

[p. 254]

Cap. LXXIII.

VVie s'auondts vinden magh, zijn hert en moet vol vreugden?

Die den gheheelen dagh, heeft ouer-braght in deughden.

⁺DE Mensche uytter nature en gaet niet gheeren met beswaerder herten slaepen: daerom moest hy de oorsaeck[A] waer-nemen, om met blijdschap van herte te ruste te gaen. De vraghe ende antwoorde seght Thomas de Kempis in een sententie, in sijn boecksken (Qui sequitur me) gheheeten, vande naevolginge Christi, aldus: Ghy sult s'auondts altijdts verblijdt wesen, ist dat ghy den dagh profijtelijck en wel ouer-brenght. Alsmen't wel aenmerckt, t'gheheele leuen vanden mensche is als eenen dagh: waer van de gheboorte als den morghen-stondt is, ende de doodt den auondt, als der sonnen onder-ganck. Soo seght Seneca cort: Instar totius vitae, dies:⁺ Eenen dagh, is als een verbeeldt van al ons leuen. Ende gheheel ons leuen, als eenen dagh. S. Augustijn seyt aldus, seer op een uytcomende:⁺ Dies imago vitae, nox morris: Den dagh representeert het leuen: den nacht de doodt. Iae, den gheheelen tijdt des weerelts, is oock als eenen dagh, van d'beghinsel sijns schepsel, totten eynde toe. Ende ouer-sulcks, seyt de H. Schrifture, en singht de H. Kercke, dat Christus ter weerelt ghecomen is, omtrent den auondt des weerelts: dat is, inde leste eeuwe.

Nu, dese drij daghen comen oock ouer een, in t'ghene dat hier ghevraeght wordt: Wie datter s'auondts sijn herte vol vreughden vindt. De antwoorde seght: Die den dagh heeft ouer-gebracht met deughden.[B] Want, ghelijck een mensche hem wel ghemoedt en wel te pas vindt, den dagh ten auonde comende, ende sijn beddeken en slaep-camer als met bloemkens bestroyt vindende, als hem sijn conscientie niet en knaeght, noch en wroeght van eenigh merckelijck quaedt: maer ter contrarie, dat hy, soo in Godt te dienen, nae den eysch vanden daghe, soo inden armen en siecken te troosten ende te helpen, ende in alle sijn saecken te beschicken, hem in goeder trouwe, ende gherechtigheydt ghequeten heeft, ende namentlijck ist dat hy met eenighe uyt-nemende wercken van deughden hem becommert heeft: Alsoo salt oock eenen sonderlinghen troost, ende onsprekelijck verheughen wesen, alst comt te steruen, ist dat hy den dagh sijns leuens wel ouer-braght heeft. Ende soo sal die blijdschap oock noch meerder wesen, als den meesten dagh des weerelts ten auonde comen sal: ende datmen dan sal in siele ende in lichaem loon ontfanghen, van al t'goedt datmen gedaen sal hebben.

+ Goeden auondt.

+ Seneca epist. 62.

+ August. de fide & oper.

[p. t.o.254]

Gavdebis semper vespere; si die expenderis frvctvose. 73.

Vespere quem mulcet liquida ac sincera Voluptas?
Qui solidam virtute diem expendisse reuoluit.

Wie tsauens vinden mach, syn hert' en moedt vol vreuchden?
Die den gheheelen dach, heeft ouerbracht in deuchden.

Quand le iour se borne, Qui desprit peu morne, A contentement?
Qui de la iustice, A couru la lice, Tout le iour durant.

[p. 255]

Maer dat is te clagen, dat wy meest al, die verloren en gauweloose werck-luyden slachten, die den schoonen dagh ruymelijck met clappen, spelen, wandelen, drincken en schincken, oft luylijck slapen ouer-brenghen, ende dan willen neerstigh zijn, als den auondt beghint te vallen: alsmen den winckel, deuren en vensters beghint te sluyten: ende wonderlijck vele wercks schijnen te willen af-leggen, als de keerse in de pijpe brandt. Ende als reysende lieden, die als-dan seer willen loopen, als-men de stadt-poorte soude sluyten, hebbende den schoonen langhen dagh niet waer-ghenomen, om wegh af te legghen, ende in tijdts toe te comen.

Om het welcke beter te wercke te stellen, soo ist van noode, elcken dagh wel waer te nemen: ende soo te houden, als oft onsen lesten dagh ware. Als-men s'morghens op-staet, peysende, dat ghy by auonture niet en sult totten auondt leuen. S'auondts te bedde gaende, rekenen dat ghy niet meer opstaen en sult. Ende soo leuende, alsoo ghy wilt bereedt van Gode ghevonden worden om te steruen. Dat seght een Heydens gheleerde seer wel: het is quaelijck doenlijck, den teghenwoordighen⁺ dagh, wel en deughdelijck ouer te brenghen: tenzy dat ghy v laet duncken, als oft den lesten van v leuen ware.

Daer toe ontwijfelijck helpt het examen oft onder-soeck vande conscientie seer, dat goede sorghvuldighe Christenen s'auondts doen eer sy slaepen gaen. Vespasianus een Heydens keyser, soo hy s'auondts⁺ ouer tafel ghedachtigh was, dat hy binnen dien daghe niemandt iet sonderlinghs ghegeuen en hadde: soo seyt hy: O mijne vrienden, ick hebbe desen dagh verloren. Socrates, ghevraeght zijnde, wie datter⁺ sonder vreese, angst, en beroerte leefde: Wiens conscientie (seyt hy) gherust is, ende hem ghetuyght, wel ghedaen te hebben. Daerom wast oock, dat Phocion van Athenen plaght te segghen, dat hy veel gheruster en sachter sliep, oock op d'aerde ligghende, die goedt en gerust van herten was, dan die inwendigh ontrust ende beroert is, op een sacht, pluymen, en vergulden bedde slapende. Daerom, ghelijckmen gheeren doet en laet al datmen weet te dienen om gherust te slapen: soo behoortmen veel meer al te doen dat moghelijck is, om in t'steruen sijn hooft gherust neder te legghen.

+ Apud Stobaum.

+ Titus Vespasianus.

+ Socrates.

Ghebedt, des auondts, te ruste gaende.

ICk dancke v, o Heere, Godt almaghtigh, dat ghy my desen dagh, deur v gratie bewaert hebt, ende salighlijck hebt laten ouer-brenghen: Wilt my desen nacht sparen ende bewaren, op dat ick v morghen, met noch min sonden ende met meer deughden dienen mag. Amen.