Christeliicken waerseggher

[p. 60]

Cap. XXI.

VVat zijn de Sacramenten, van Christus inghestelt?

Ons Saligheydts presenten, eelder dan goedt oft gelt.

⁺ WY weten altsamen wel, volghende t'ghetuyghe van Sinte Peeter en van S. Pauwels, dat wy noch met goudt, noch met gheldt ghecocht noch verlost en zijn: maer met het pretieus bloedt Christi, als van een onnoosel lammeken. Desen prijs heeft Christus in de heylighe [A]⁺ Sacramenten ghestelt: t'welck als costelijcke bequame vaten zijn, die de gratie, die sy beteeckenen, in haer houden ende uytgheuen: ende zijn als leuende instrumenten, deur welcke onsen Heere daghelijcks in ons de saligheydt is werckende, die hy ons deur sijn lijden ende doodt ghevrocht heeft.

Dit woordt Sacrament, bediedt een uytwendigh teecken van Christo inghestelt, om eenighe besonder gratie te kennen te gheuen, die den mensche daer deur van hem ghegheuen werdt. Ghelijck, by exempel, int H. Sacrament des doopsels, wordt den mensche met water ghewasschen, het welck d'inwendighe suyueringhe der siele beteeckent, die daer deur van Gode gheschiedt, midts de behoorlijcke woorden daer toe ghesproken. Met dese remedien heeft Christus ons veursien van sijn gratie ende Goddelijcke hulpe, vanden eersten tot den lesten ons leuens. Deurt Doopsel, met dat wy ter weerelt comen: deurt heyligh Olyssel, als wy nu staen op het scheyden vander weerelt. Ons onder-tusschen oock mildelijck van als veursiende, wat ons saligh moght wesen. Soo dat dese seuen H. Sacramenten, [B]⁺ ons gheworden zijn, als seuen sprinck-aderen, der open ende leuende fonteyne, int middel des huys van Dauid: dat is, int middel der H. kercken: tot behoef van een ieghelijck, hoe groot sondaer, hoe vuyl, [C] hoe ghequetst, hoe verblindt, hoe arm, hoe gheketent, belast, etc. dat hy moght wesen. Soo datter gheen swaerigheydt soo quaedt en is in eenigen mensche, daer en is van Christo raedt en remedie toe in ghestelt in de H. Kercke, totten laetsten snick ende oogenblick des leuens toe.

Niemandt dan en magh wanhopigh zijn van saligheydt der sielen. Ende daerom sal ons de Heere meer van sulcks straffen, dan van alle d'andere sonden: want, behoudens datmen leedtschap hebbe, ende om gratie biddende, raedt volghe, ende de remedien te wercke stelle, daer en is nummermeer oorsaecke den moedt verloren te gheuen.⁺ Anders, hy sal sulcke moghen vraghen: Nunquid resina non est in Galaad? aut medicus non est ibi? Wat is dit? En isser gheen herst, oft terebintine te vinden in Galaad? in mijn H. Kercke? oft en isser gheen

+ 1.Petr.1.
1.Tim.2.

+ De seuen H. Sacramenten.

+ Zachar.13.

+ Ierem.8.

[p. t.o.60]

Salvtaris septem Sacramentorvm institvtio. 21.

Ecquid opum Christo sancita Charismata seruant?
Nostrae non opibus Pretium venale salutis.

Wat syn de Sacramenten, van Christus inghestelt?
Ons salicheyts presenten: eelder dan goet oft ghelt.

Combien d'energie, Recoit nostre vie, Des saints Sacramens?
Le prix et la grace, Du Rachapt s'en passe, Aux esprits croyans.

[p. 61]

medicijn aldaer te crijgen? als verwondert zijnde ouer de mismaecktheydt des sondaers, veur hem comparerende, als ofter gheenen raedt oft remedie in de H. kercke te vinden en hadde gheweest, tot sijnder sonden ghenesinghe. Daerom vraeght hy daer voorts: Quare igitur non est obducta cicatrix filię populi mei? al of hy seyde: Aenghesien dat ick wel weet, datter tot als goedt ende ouervloedigh remedie van my inghestelt is gheweest: hoe comt het dan, dat de wonde ende lijxeme des dochters van mijnen volcke (dat is, de sonden der siele) niet ghenesen en is? Daer en sal gheen ander reden te vinden zijn ouer de sulcke, dan dat sy de spruytende gratien van dese fonteyne, dat is, der H. Sacramenten, niet ghehaelt noch te wercke ghestelt en sullen hebben.

De oeffeninghe der H. Sacramenten, maeckt datter inde. H. Kercke⁺ gheduerighe ghenietinghe zij van Christus beloften en gratie: een ordeninghe sijns huys-ghesins, ende een onverganckelijck onder-houdt sijns gheestelijcks lichaems, dat is der H. kercke.

Want het Doopsel dient totter gheestelijcke gheboorte: ghelijck oock de lichaemelijcke gheboorte d'eerste is veur den mensche. Het Vormsel dient tot wasdom, ende aennemen der gheestelijcker vromigheydt, vorm, en volmaecktheydt. Het H. Sacrament des outaers tot een spijse der siele: sonder welcke sy noch hier in gratie, noch hierna-maels in glorie leuen en can. Het Sacrament van Penitentie dient tot ghesondtmaeckinghe ende ghenesen van onse sieckten ende doodelijcke wonden der siele, ende tot af-wasschen van sondelijcke smetten. Het Priesterschap, tot het bedienen van alle saecken, den mensche ter sielen noodelijck: ende tot gheestelijcke vermenighvuldinghe der kinderen Godts. Het Houwelijck, tot lichaemelijck ghewin en wasdom der persoonen in de H. kercke, tot Godts eere, ende vervullinghe vant ghetal der uytvercorene. Ten lesten, het H. Olyssel, tot een afnemen van daghelijscke sonden: tot een nieu verstercken deur den H. Gheest, in de sieckte ende inden lesten strijdt. Als den vyandt oock meest list en cracht voort-stelt, om den benauwden en suchtenden siecken de vreese aen te iaghen, ende cleyn-moedigh te maecken: wel wetende dattet aen dien lesten snick al hanght. Dit zij ghenoegh vant instellen ende cracht der H. Sacramenten.

+ Cracht, en vverck, der H. Sacramenten.

Ghebedt en danckbaerheydt veur de H. Sacramenten.

DAnck en lof zij v inder eeuwigheydt Christe Iesu, waerachtigh onnoosel lam Godts, die deur v bitter doodt, onser allen prijs remedie in de heylighe Sacramenten ghestelt hebt, dat die altijdts in ons wercken, ten eeuwighen leuen. Amen.