|
| |
| |
| |
Edele ende weerde heeren, mijn Heere den Hoogh-bailliu, Schepenen vander Keure, ende Raeden der stede van Ghendt.
ALS Artarxerxes coninck van Persen, veur-by rijdende, van een ieghelijck naer de costume vanden lande beghift wierdt, een land-man hem te ghemoete comende, ende niet ter handt hebbende om den coninck te beschincken, is rasch totter naest-vloedende riuiere gheloopen (Cyrus ghenaemt) ende water met beyden sijn handen scheppende, is soo totten coninck ghecomen, roepende ende segghende: O Heer coninck, wel moet ghy vaeren, ende eeuwelijck leuen. Siet, ick beschincke v hier met de wateren van Cyrus: want ick niet anders ter handt en hadde, noch met haeste iets beters en coste ghevinden. De coninck in dit vry voort-stel ghenoeghte nemende, heeft hem gheantwoordt, segghende: Ick neme de ghifte in dancke: eens-deels, want het water den mensche soo nutbaer ende noodelijck is: ten anderen om dattet den naem van den Coninck Cyrus draeght.
Al-soo ick (Ed. ende W.H.) willende u-lieden eenigh teecken van goedt-hertigheydt bewijsen, ende daer mede alle behoorlijcke goedt-ionstigheydt schincken; en hebbe niet bequaemers ghevonden, dan met beyde mijne handen desen boeck te presenteren, goede leeringhen, als salighe wateren in-houdende,
| |
| |
ende verciert met den princelijcken naem vande Waerheydt, die't al te boven gaet: gheintituleert zijnde, Den Christelycken waerseggher.
Want soo veel den tijtel ende het in-houdt des boecks aen-gaet, hoe wel dat de VVaerheydt alle Rechteren ende Magistraten is betaemende, dat magh-men uyt dese woorden des Philosoophs Pythagoras bevroeden, die al-dus seyde: Tunc rem Deo similem faciunt homines, cùm veritatem exercent: Als-dan doen de menschen een dinghen Gode ghelijck, als sy de VVaerheydt oeffenen, ende te wercke stellen. Waerom oock alle Rechteren ende Ouersten van Godts weghe, selfs in den naem Godts zijn mede-deylende, om dat sy opder aerden sijn plaetse houden, ende officie bedienen. Ende daerom ist van noode alle waerheydt, gherechtigheydt, ende iustitie wel t'onderhouden: want oock soo Aristoteles seght: Sine iustitia impossibile est habitari ciuitatem: Sonder recht en iustitie en ist niet moghelijck in eenighe stadt te connen woonen. Hoe dese van u-lieden onder-houden werdt, dat blijckt daghelijcks, deur het wel-loonen der goede, ende t'verghelden der quaede, met sulcks als sy verdienen. Soo dat de gherechtigheydt ende waerheydt in't midden van u-lieden haere plaetse heeft.
Maer wat sal ick vande Christelijcke waerheydt seggen, daer Godt almaghtigh dese stadt van Ghendt, omtrent van ouer de duysent iaeren, eerst deur den dienst van S. Liuinus, ende daer naer deur S. Amandus mede begaeft heeft, als sy uyt de duysternisse der Heydensche af-goderije ende valscheydt, tot het claer licht ende Waerheydt des Christen gheloofs ghe-
| |
| |
broght is gheweest? Hoe groot een gheluck ende vvel-vaert dese Stede ende om-ligghende landen alsdan gheschiedt is, heeft eens-deels ghebleken, aen het gheweldigh teghen-trecken, dat de boose vyandt als-dan dede, om sijn paleys ende saele, deur sijne valsche goden Mars ende Mercurius ende sulcke te behouden, ende het planten van t'cruys Christi te beletten: ende ten anderen, deur de listighe ende crachtighe pooghen, die hy binnen onsen tijden, meer dan eens, ghedaen heeft; om dese hemelsche claerheydt, ende goddelijcke Waerheydt van hier wederom wech te nemen. Het vvelcke veel meer waere, als v uvve ooghen, de sonne, ende d'leuen te benemen: vvant by t'verlies der sielen saligheydt, en is gheen schade te verghelijcken.
Ghy hebt (ô Stadt van Ghendt) oock als ghy Christum noch niet en kendet, vvonderbaer ghevveest in alle uwe saecken, in den standt, vvateren, ghestichten, schoonheydt, maght van volcke, rijckdommen, ghevvaldt, ende heerlijckheydt: maer nochtans moet ghy vveten (soo ghy doet, oock Godt dies danckende) dat metter vvaerheydt tot v magh gheseyt vvorden, t'ghene dat S. Augustijn tot de stadt van Rome seyde, de selue aen-sprekende, soo sy nu in de hooghste vvoelinghe der vveereltlijcke aen-richtinghen ghestelt vvas, eer sy tot het Christen ghelooue bekeert vverdt: Quantae dementiae est, hoc semper sudore et sanguine quaerere, quod cùm adeptum fuerit, nullo pacto retineri potest! Roma, Christum sequere; ne pereat labor tuus. Och, seyt hy, wat een groote uyt-sinnigheydt ist, dat altijdts met svveet ende bloedt te soecken,
| |
| |
d'welck alst vercregen is, men niet behouden en can. O Roma, volght Christum naer, op dat al uwen aerbeydt niet verloren en gae.
Dat hebt ghy soo ghedaen, daer aen houdt ghy v, ende toont in alder manieren metten wercke, dat ghy in desen salighen standt des Christen gheloofs vvilt vol-herden, iae altijdts meer ende meer toe-nemen. Dit betuygen alle die groote menighten van Cloosteren, Godts-huysen, ende H. plaetsen, die ghy met niet minder eere, als met grooten coste, hebt wederom te beene ghestelt. Dit betuyghen alle die gheestelijcke persoonen, ende dienaeren Godts, die ghy zijt als een moeder in haeren schoot hoedende ende voedende. Dit bevestight oock die groote sorghvuldigheydt, om den dienst Godts, het Christen ghelooue, ende oeffeninghe der Christene Religie, in alle haer leden ende deelen te doen onder-houden, altijdts tot meerder gewin van sielen. Hier toe streckt oock, het blijde aenveerden der Societeyt Iesv, ende der Capuchinen Ordene, die ghy te veuren noyt ghehadt en hebt. Dit roept ende ghetuyght bouen dien, het saligh ende vruchtbaer op-stellen ende onder-houden, van alle die Sondagh-scholen, tot onder-wijs der iongheydt, soo inde Christelijcke leeringhe oft Catechismus, als in lesen en schrijuen, veur die't begheeren: waer toe ghy gheenen cost en spaert.
Ende, op dat u-lieder Ed. ende Weerd. van my oock, tot alle sulcke goede ende goddelijcke veur-nemen ende wercken, eenighen onder-standt gheboden worde; soo hebbe ick, bouen den cleynen dienst, die wy tot sulcks, metter leuende stemme dagelijcks zijn doende,
| |
| |
oock metten schrifte ende penne u-liederen lof-baeren yuer willen vervoorderen. Daer toe desen Christelycken Waerseggher u-lieder op-draghende: op dat gy-lieden in allen noodt tot hem moght uwen toe-vlught nemen, om van t'ghene dat het ghelooue ende het Christen leuen aen-gaet, ghetrouwelijck onder-richt te werden.
Desen hebb'ick eerst-mael, als hy in d'Latijne uytquam, ghedediceert (soo't u-lieden kennelijck is) aen mijnen Eerw.sten Heere, mijn Heere Petrus Simons, bisschop van Ipre: maer hebbe om verscheyden redenen goedt ghevonden, den seluen, nu in onser tale voortscomende, aen mijne Ed. ende Weerd. Heeren, te presenteren. Ten eersten, om dat mijne Heeren, van rechtsweghe, de vruchten genieten moeten, die ick op haerlieder grondt ben saeyende en plantende, daer Godt de Heere den wasdom af gheeft. Ten anderen, om dat de rechte reden scheen te vereysschen, dat den selfden boeck, die mijnen veur-noemden Eerwsten Heere, den Bisschop van Ipre in d'Latijne gedediceert is geweest, den seluen oock soude u-lieden in onse tale gedediceert worden. Ten lesten, om dat hy't selue my soo gheraden ende in-ghegeuen heeft: de selfde reden hem, ende my daer toe ghelijckelijck roerende. VVant, wie en weet niet, met wat grooter goedt-hertigheydt hy dese Stadt oyt toe-ghedaen is gheweest, ende noch is? ende wat een vrucht als hy in uwe Republijcke ghedaen heeft, ten tijde van, ter saligher memorie, Cornelivs Iansenivs eerste Bisschop van Ghendt, onser beyden meester ende Heere? Het zij d'woordt Godts predikende, t'zij eenen ieghelijcken troost ende raedt
| |
| |
gheuende, ende by-standt bewijsende: als de gheheele stadt ende ghemeynte met den armen der liefde ende ionste om-helsende? Des oock eenen ieghelijcken kennelijck ghenoegh is, wat goeder affectie gylieden mijne Heeren, met de gheheele Stadt hem oyt ghedreghen hebt, ende noch zijt draghende.
Die eenvoudigheydt dan der herten, die tusschen hem ende u-lieden blijckelijck is, en diende oock in dit ghemoedt der saecken noch vergheten noch versweghen: maer met dusdanigh een op-draghen van den seluen boeck noch claerder betuyght, ende stercker beseghelt te worden.
Het sal dan mijne Ed. ende Weerd. Heeren ghelieuen, dese mijne cleyne goedt-ionstigheydt in dancke te ontfanghen; ende daer mede te houden veur versekert, soo wel vande gansche ghedienstigheydt, die ick kenne mijnen Heeren ende deser Stadt schuldigh te zijn, als van de goed-hertigheydt, die mijne Heeren tot onse Societeyt zijn metter daedt bewijsende. Hopende soo daer in voorts ende voorts te continueren, dat de meeste glorie Godts, ende de meeste wel-vaert deser Republijcke daer mede altiidts meer ende meer magh vervoordert worden.
Te Ghendt, den 13. Septembr. 1602.
V-lieder Ed. ende VVeerd. H.
dienaer inden Heere
Ioannes David.
|
|
Auteursrechtvrij