Hoe hij Raad van Indië werd (onder ps. Maurits)

[p. V]

[Voorrede]

- 'n Voorrede? Goede hemel, meneer Maurits, spaar ons s.v.p.

- 't Spijt me, maar ik ben genoodzaakt u te executeeren. Il faut passer par là!

- Och, het is zoo vervelend en zoo ouderwetsch!.... Een eeuw geleden begonnen ook alle boeken met ‘Aan den Lezer.’ Ik dacht dat we die akeligheid overleefd hadden.

- Dat heb ik vroeger ook gedacht, tot....

- Nu, zeg het maar! Gij, schrijver van den tegenwoordigen tijd behoeft waarlijk niet te aarzelen. - Een impertinentie meer of minder....

- Merci! - Wel, ik ben weer tot de voorreden bekeerd, sedert ik de overtuiging kreeg, dat mijn goede vriend Publiek altijd in een of ander opzicht behoefte heeft aan een explicateur. De man met het stokje bij den Moord van Raamsdonck mag nooit geheel ontbreken.

- Die geringschatting van het publiek staat u fraai! Het heeft er u waarlijk niet naar bejegend. Het heeft u

[p. VI]

gelezen ondanks veler ongunstige openbare beoordeeling, en ik wil u onder ons wel zeggen, dat, als gij het niet te bont maakt, wij u zullen blijven lezen.

- Wat beteekent ‘te bont’?

- Definieeren is lastig. Laat het bij 'n half woord blijven.

- En als ik het nu eens, wat ge noemt te bont maak?

- Soedah! Ik laat me daar niet verder over uit. Voor den dag nu, met uw onvermijdelijke ‘Voorrede’, en maak het kort, asjeblieft!

_* * _*

‘Bij de voordracht van het tweede bedrijf, hebben velen geroepen: dat is de Koning!

Zoogenaamde royalisten - ikzelf ben royalist, en wel uit lîefde voor 't Gemeenebest! - riepen dit met wrevel, met afkeer, bijna met woede.

Zoogenaamde demokraten - ikzelf ben demokraat, en daarom: leve de Koning! - riepen het met toejuiching.

Ik verzoek van dien wrevel en van die toejuiching verschoond te blijven.

't Is me niet gebleken of er ook letterzetters zijn, die in m'n vriend Puf 'n kameraad herkend hebben. Voor zoo'n kameraad zou de herkenning niet vereerend zijn, doch dit mogen de heeren onder elkander uitmaken. Dit is zeker, dat ik geen enkelen Puf ken. Worden er onder typografen luie, liederlijke, karakterlooze sujetten gevonden.... het doet me leed om hunnentwil, doch men duide 't mij niet euvel dat m'n schets op hen gelijkt. 't Ware hun zaak geweest, zich van 't gelijken op mijn schets te onthouden. De dichter, die slechts zulke verkeerdheden zou mogen aanroeren, als in onze Maatschappij niet gevonden worden, zou 'n schrale keus hebben van 't bruin

[p. VII]

dat hem toch onmisbaar is, om 't licht te doen uitkomen...

Wanneer ik iets te zeggen heb aan 'n bepaald persoon, dan noem ik hem bij z'n naam....

Of er evenwel voor Puf - en anderen! - uit m'n stuk niet iets zou te leeren vallen? Misschien wel. Doch 't werd niet met dit doel geschreven, om de zeer eenvoudige reden dat 'n artist geen katechiseermeester is.’

Men zal mij nu, hoop ik, niet voor een zot aanzien, en dit citeeren van Multatuli's ‘Voorwoord’ niet beschouwen als 'n vergelijking, in welk opzicht ook, tusschen zijn werk en het mijne. Mijn gebreken zijn groot in aantal, maar wat zelfbewondering of zelfoverschatting aangaat, reken ik mij onder de.... minimum-lijders, zij het in anderen zin dan de onderwijzers vóór de wet op het L.O.

Ik meende alleen, wat ik te zeggen had over dit boek, niet duidelijker te kunnen uitdrukken, dan door het herhalen der woorden van den genialen schrijver, wiens dood ligt tusschen deze regelen en wat daarop volgt.

Geen photograaf zijnde, lever ik ook geen portretjes.

Voor zoover ik weet, is nooit iemand lid geworden ‘in’ den Raad van Indië à l'instar de...... Lezers, tuk op schandaal, die gaarne iemand met den vinger nawijzen, kon ik, mocht ik, om misverstand te voorkomen, deze teleurstelling niet besparen.

De schrijver zijn menschen kennend, moest hier het stokje van den explicateur ter hand nemen!

Doch er is een andere vraag.

Wat geeft in het algemeen onze hedendaagsche Maatschappij te aanschouwen, en is het niet mogelijk, dat personen van uiterst geringen aanleg en ontwikkeling en allesbehalve navolgenswaardig levensgedrag tot hooge staatsambten geraken? Ziet men niet telkens lieden, van wie

[p. VIII]

weinig of niets te verwachten is, ‘door gebrek aan zwaarte omhoog vallen’?

_* * _*

- Mon cher, is het nu uit?

- Wat ik te zeggen heb, staat er.

M.