Logo DBNL
De Psalmen Davids, ende ander lofsanghen (2010)

De Psalmen Davids, ende ander lofsanghen

(2010)–Petrus Datheen–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Volght een korte Ondersoeckinge des Geloofs, voor de ghene die sick tot de Ghemeynte begeuen vvillen.

VRAGHE.

HOe sijt ghy in v herte versekert, dat ghy een lidtmaet der Gemeynte Christi sijt?

ANDVVOORDE.

VVt dien dat de heylige Geest tot mynen Geest getuyght,+ dat ick een kindt Godes des Vaders sij, doer Iesum Christum sijnen Sone, ende mijnen oppersten Priester, vvelcke my, doer de heylige offerhande sijns lichaems, ende vvtstortinge sijns bloets, van mynen sonden gesuyuert heeft. Ick geuoele ooc bouendien, dat ick doer den Geest Godes tot de gehoorsaemheit der geboden Godes geroert vverde.

§Vr. VVelck sijn de geboden des
Godlicken Vvets, daer toe alle menschen verbonden sijn, ende tot vvelcker gehoorsaemheit ghy v geuoelt gheroert te sijne?

And. Die daer kortelick in tien Geboden verhaelt staen, Exo. in het 20,1. Deut. 5,6. Naemelick dese.

ICk ben de HEERE, vwen Godt, die v wt Egyptenlandt, wt den diensthuyse geleydt hebbe.

1. Ghy en sult geen ander Goden voor myn aengesicht hebben.

2. Ghy en sult v geen beelden, noch eenighe ghelyckenisse maeken, noch van't gene dat bouen in de Hemelen iß, noch van dat daer onder op Eerden iß, ofte van dat in de VVateren onder de Eerde iß. En anbidt se niet, noch eert se, noch dient se niet. VVant ick de Heere, vwe Godt, ben sterck ende yuerigh, die daer besoecke der Vaderen mißdaet in de Kin-

deren, tot in dat derde ende vierde lidtmaet, der ghener die my haeten. Ende ick doe barmherticheit aen veel duysenden, die my lief hebben, ende myne geboden onderhouden.

3. Ghy en sult den Naem uwes Heeren vwes Godts niet te vergeefs ofte lichtueerdelick gebruyken. VVant de Heere sal hem niet onschuldigh houden, noch ongestraft laeten, die synen Naeme te vergeefs oft lichtueerdelick gebruyckt.

4. Sijt ghedachtich des Sabbathdaeghs, dat ghy dien heylighet. Seß daegen sult ghy arbeyden ende all v werck doen, Maer de Seuensten dagh, iß de Sabbath des HEEREN vwes Gods, Dan sult ghy geen werck doen, noch v Sone, noch v Dochter, noch v Knecht, noch v Dienstmaeght, noch v Vee, noch de Vrem-

delinck die in uwe Stadtpoorten iß. VVant in seß daeghen heeft de Heere Hemel ende Eerde ghemaeckt, ende die Zee, ende all datter in iß, ende hy rustede den seuensten dach. Daer om segende de HEERE den Sabbath dach, ende heylighde den seluen.

5. Ghy sult v Vader ende Moeder eeren, op dat ghy lange leeft in den lande, dat v de HEERE vwen Godt geuen sal.

6. Ghy en sult niet dooden.

7. Ghy en sult niet ehebreken.

8. Ghy en sult niet stelen.

9. Ghy en sult geen valsche getuygeniß spreeken tegen vwen naesten.

10. Ghy en sult niet begeeren vwes naesten huyß, ghy en sult niet begeeren vwes naesten VVyf, noch

synen Knecht, noch syn Dienstmaeght, noch synen Osse, noch synen Esel, noch eenigh dinck dat vwen naesten heeft.

§Vr. Hoe vverden dese thien geboden gedeelt?

And.* In tvvee tafelen: vvaeraf de eerste Godt aensiet, ende de ander den naesten.

§Vr. Vvat leert ghy in de vier geboden der eersten tafel?

And. Ten eersten, dat ick verloochenende alle creaturen,+ gantsch mijn betrauvven stellen moet in den eenigen ende almachtighen Godt.

Ten anderen,* dat ick hem alleene, in den Geest ende vvaerheit aenbidden moet:+ niet doer beelden oft eenigen versierden Godsdienst.

Ten derden, dat ick sijn vvoordt ende naeme, in alle dingen sal groot maeken.

Ten laetsten,* dat ick my schuldigh kenne te oeffenen in alle sijn

Goddelicke insettinghen, volgende die heylige ordinantie sijns vvoorts.

§Vr. Vvat leert ghy vvt de geboden der anderen tafel?

And. Ten eersten+ dat men Vader ende Moeder in allen dinghen, die teghen Godt niet sijn, ghehoorsaem sal vvesen: de selue eerende ende helpende in haeren noodtruft. Doer vvelck ghebodt*, de Knechten oock tot haer Heeren: ende+ de Ondersaeten tot haer Ouerheit, in ghelijcker vvyse, verbonden sijn.

Ende in de vier nauolghende geboden, vverden vvy geleert*, dat vvy onsen naesten oprechtelick beminnende, hem in gheender vvijse beschaedigen, in sijn Lichaem, huysgesin, goed ende eere: maer meer, dat vvy allesins sijn profijt soecken, doer vvoorden ende vvercken, nae ons vermogen.

§Vr. Vvat heyscht Godt van ons in het letste gebodt?

And.+ Dat vvy gheenerhande

boose ghenegentheit ofte lust hebben sullen, teghen de glorie Godes, of onsen naesten.

§Vr. Sijn ooc alle menschen verbonden tot de volmaeckte gehoorsaemheit deser geboden by straffe der eevvigen verdoemenisse?

And. Iae sij:+ Vvant hy vervloeckt is, die niet blijft in al t'gene, datter gheschreuen staet, in den boeck des Vvets, om dat te doen.

§Vr. Maer is't oock eenighen mensche, in dese onse verdoruene nature, vvel mogelick, deselue Vvet in alle haer stucken gantschelick te volbringen?

And. Neen't:* Vvant de VVet die daer Geestelick is, doer het vleesch kranck is. T'is vvel vvaer, datter een beghinsel ende neersticheit+ tot der gehoorsaemheit des Vvets in de geloouigen is doer de kracht des heylighen Geests, maer gheen volmaecktheit*, die in't oordeel Godes staende kan blijuen.

§Vr. Hoe konnen vvy dan saligh vverden?

And.* VVt genaede, doer Iesum Christum, als vvy in onse herten onvvanckelbaerlick geloouen, dat ons de hemelsche Vaeder genaedigh is, doer die verdiensten sijnes Sones Christi Iesu.

§Vr. Moeten vvy dan bouen de goede vvercken oock geloouen?

And. Iae: Voor al moeten vvy geloouen.+ Vvant het onmogelick is, sonder het ghelooue Godt te behaegen. Ende daer vvt moeten alle goede vvercken vloeyen, tot Godes glorie, ende ten oorbore des naesten.

§Vr. VVelcke sijn de Artijckelen ons Christelicken geloofs?

And. Ick ghelooue in Godt den Vader, den Almachtigen, Schepper des Hemels ende der Eerden.

Ende in Iesum Christum synen eengeborenen Sone onsen Heere, die ont-

fangen is van den heyligen Geest, geboren wt die Maeget Maria, geleden heeft onder Pontio Pilato, iß gekruyst gestoruen, ende begrauen, nedergeuaeren ter hellen, ten derden daege wederom opgestaen van den dooden, opgeuaeren ten Hemel, sitt ter rechter handt Godes des almachtigen Vaders, van daer hy komen sal, te oordeelen die leuende ende die dooden.

Ick gelooue in den heyligen Geest, Ick gelooue een heylige algemeyne Christelicke kercke, de gemeinschap der Heyligen, vergheuinge der sonden, opstandinge des vleeschs, ende een eewigh leuen, Amen.

§Vr. VVat gelooft ghy met dat eerste deel, van Godt den Vader?

And. Dat is, Ick stelle all mijn vertrauvven in den eevvigen ende vvaerachtighen Godt:* versekert sijnde, dat hy my sal bystaen, in aller-

hande nootvvendicheidt der sielen ende des Lichaems, gemerckt dat hy een almachtich Godt, ende my een goedtvvilligh Vader is.

§Vr. Vvat ghelooft ghy met dese vvoorden: Ende in Iesum Christum, sijnen eenighen Sone, onsen Heere?

And. Dat is,* Ick stelle ooc mijn betrauvven in den Sone Godes:+ aenghesien, dat hy sijn eygen ende eenigh gheboren Sone sij,* ende daerom een vvaerachtich Godt, bouen all gepresen in eevvicheit.

§Vr.Vvat is: Die daer ontfangen is van den heylighen Geest, Geboren vvt die Maeghet Maria?

And. Dat is: Ick gelooue,+ dat de Sone Godts vvaerachtich mensche gevvorden is,* aenghenomen hebbende t'vleesch ende bloet der kinderen+, vvt de Maeght Maria,* sonder eenige vlecke der sonden,+ doer de kracht des heyligen Geests,* So dat IESVS Christus vvaerach-

tich Godt ende mensch sij,+ de eenighe middelaer,* vvt de maeghet Maria ontfanghen, ende geboren: tot mijner ende aller gheloouigher menschen salighheit.

§Vr. Vvat is: Die gheleden heeft onder Pontio Pilato, ghecruyst, gestoruen, ende begrauen, Nedergedaelt ter hellen?

And. Dat is: Ick ghelooue dat IESVS Christus,+ voor mijne sonden,* in sijn Lichaem,+ de allerschandelickste doodt des Kruyses, gheleden heeft:* ende in sijn siele ghesmaeckt heeft de gramschap Godes ende die pijne der hellen, om my daervvt te verlossen.

§Vr. VVat is: Dat hy ten derden daeghe verresen is van den dooden?

And.+ Dat is: dat sijn Lichaem gheen verderuenisse in't graf ghesien heeft: ende dat sijn siele niet meer dan drie daegen van den Lichaeme verscheyden is gevveest,* vvant hy is verresen ten derden daege van

den dooden,+ voor ons eerlick ouervvinnende, Sonde, Doodt, Helle, Duyuel, ende des VVets verdoemenisse.

§Vr. VVat gelooft ghy met dese vvoorden? Hy is opgeuaeren ten Hemel: sittende ter rechter handt Godes des almachtighen Vaeders, Van vvaer hy komen sal, etc.

And.* Dat IESVS Christus, nae sijn menschelicke nature, in dese vveerelt niet meer is:+ maer bouen de vvolcken, by den Vaeder in den Hemel.* Van vvaer hy, doer sijn Goddelicke kracht, sijn Gemeynte is regierende ende beschermende, tot den eynde der vveerelt:+ ende dan sal hy haestelick komen, om te oordeelen de leuende ende de doode.

§Vr. VVat is't: Ick gelooue in den heyligen Geest?

And. Dat is: Ick stelle mijn betrauvven in den heyligen Geest:* sonder vviens ingheuen niemandt

heyligh ofte reyn kan vvesen, noch eenigen troost in Godt hebben: of eenighe salighmaekende kennesse ende vvetenschap van den seluen.

§Vr. Ghelooft ghy dan, den Vader ende den Sone, ende den heyligen Geest, een Godt te vvesen?

And. Iae ick trauvven:+ Maer in drye persoonen verscheyden:* ende daerom vverden vvy in den naeme des Vaders, ende des Sones, ende des heyligen Geests gedoopt.

§Vr. Maer hoe sijn daer drye persoonen, ende nochtans maer een Godt?

And. Nae dat de schrifture leert,+ dat daer maer een Godt is,* die sijn eer geenen anderen geuen vvil, ende de selue Goddelicke eere, in de Schrift,+ eygentlick toeghegeuen vverdt den Vader, ende den Sone, ende den heylighen Geest: So is't doch klaer, dat daer een eenigh Godt sij, in drye persoonen verscheyden,* de Vader ende de Sone, ende de heylige Geest.

§Vr. VVat verstaet ghy met dese vvoorden: Een heylige algemeyne Christelicke Kercke?

And. Dat is: Ick bekenne, dat Christus IESVS, in dese boose vveerelt,+ sijn seker vergaederinge der gheloouigen heeft, vvaer af ick my bekenne een lidtmaet te sijn.

§Vr. VVat eygen schatten ende vercierselen heeft dese Gemeynte?

And. De gemeynschap der heyligen, vergeuenisse der sonden, verrijsenisse des vleeschs, ende een eevvigh leuen.

§Vr. VVat troost hebt ghy hier in?

And. Ten eersten,* dat alle de vveldaeden Christi allen heylighen ende geloouigen, sonder eenigh vvtvvendigh aensien der persoonen, gelijckmaetigh toekomen.

Ten anderen,+ dat se altijdt vergeuinghe haerer sonden, van Godt den Vader verkrijgen: so dickmael als se dat, doer een vast gelooue, met

een oetmoedigh herte, in den Naeme Christi begeeren.

Ten letsten, dat se (+ hoe seer se hier veracht sijn)* nochtans ten letsten daeghe, in haer eygene Lichaemen verrijsen sullen, ten eevvigen leuen.+ Gelijckervvijs de ongeloouige, op sullen staen, ter eevviger schande ende verdoemenisse.

§Vr. Magh ooc dese vvaerachtighe Ghemeynte Christi, vvtvvendelick eenichsins bekent vverden?

And. Iae se: In sonderheit vvt drye tekenen. Te vveten: VVt de oprechte verkondinge des vvoords Godts: VVt het rechtsinnich vvtrechten der Sacramenten: Ende vvt het neerstich ghebruyck der Christelicke straffe.

§Vr. VVaer in is de oprechte verkondinghe des VVoords Godts gelegen?

And. In de VVet ende den Euangelio.

§Vr. VVat is de VVet?

And. Het is een verklaeringhe der Goddelicken Maiesteit ende vvillens: leerende vvatmen doen ofte laeten moet:* verdoemende alle menschen, die den seluen, ouer all niet genoegh doen.

§Vr. VVat is dat Euangelium?

And. Het is een blijde bodtschap,+ van een seker vergeuinge der sonden, doer de verdiensten ons hoogen Priesters Christi Iesu alleene.

§Vr. VVat sijn de Sacramenten der Gemeynte Christi?

And. Het sijn heylige oeffeningen, in seker vvtvvendige Ceremonien doer Christum ingestelt: doer de vvelcke hy sijn Ghemeynte heeft vvillen getuygen, dat vvy alleen doer de verdiensten sijns doodts, vergeuenisse onser sonden hebben.

§Vr. Hoe veel sijn daer sulcke Sacramenten?

And. Tvvee: Naemelick, den Doop, ende het Nachtmael des Heeren.

§Vr. VVat is den Doop?

And.* Het is een heylige instellinge Christi:+ doer de vvelcke alle lidtmaeten der Ghemeynten, (se sijn onmondighe Kinderen, oft volvvassen)* met VVater ghedoopt moeten vverden:+ in den Naeme des Vaders, ende des Sones, ende des heyligen Geests.

§Vr. VVat troost hebt ghy vvt uvven Doop?

And. Dat ick doer het Bloedt CHRISTI so sekerlick afghevvasschen ben van mijne sonden: als het Lichaam in den Doop met vvater besprengt vvert. Voort,* dat ick altijdt, vergeuenisse der sonden vervveruen sal, so dickmael als ick dat in den Geest, van mijnen hemelschen Vader, doer Christum, in't gelooue, sal begeeren.

§Vr. VVaer af vverdt ghy in uvven Doop meer vermaent?

And.+ Dat ick my al mijn leuen langh, sal van sonden vermijden:

mijn vleesch met alle sijne boose lusten doodende, ende in een nieuvvicheit des leuens vvandelende.

§Vr. VVat is het Nachtmael des HEEREN?

And.+ Het is een instellinghe Christi:* in de vvelcke sijn doodt, doer het eten des gebrokenen broodes, ende het drincken des Bekers des HEEREN verkondight vverdt.

§Vr. VVat troost hebt ghy daer in?

And.+ Dat ick doer den offer des Lichaems ende Bloeds Christi, so sekerlick vergheuenisse mijner sonden heb,* ende gheuoedt vverde ten eevvighen leuen: als ick ter taefel des Heeren het Broodt van den Dienaer gebroken ete, ende den Beker die my gegeuen vverd, drincke: jae gelijckervvijs mijn Lichaem daghelicks, doer spijse ende dranck naturelick onderhouden vverdt.

§Vr. VVaeraf vverdt ghy doer het Nachtmael meer vermaent?

And. Dat ick den Heere voor dese groote vveldaet, altijdt dancken sal: ende mijne danckbaerheit betuygen, met een daegelicksche doodinghe des ouden mensches, ende een nieuvvicheit des leuens.

§Vr. VVat is de Christelicke straffe?

And. Het is een instellinge Christi:+ doer de vvelcke een jegelick lidtmaet verbonden is, sijnen Broeder Christelick te vermaenen, ende vvederom de vermaeninge gevvillighlick te ontfangen: Anders so sal hy, na d'vvoordt Godes, vvt der Gemeynten ghevvorpen,* ende den Duyuel ouergeleuert vverden.

§Vr. Magh oock de Ouerheidt boose menschen, met den svveerde straffen?

And. Iae se: Ende behoort dat oock te doen:+ vvant sij een Dienaer Godes is: niet te vergheefs het svveerdt voerende.

§Vr. Sijn't oock alle Kinderen
Godes, die haer tot de vvtvvendige Gemeynte Christi voegen?

And. Neen't voorvvaer:+ VVant daer onder veel gheveynsde Hypocriten sijn: Maer die sijn alleene Kinderen Godes, ende leuende lidtmaeten der Gemeynten, Die haer in dese voorghenaemde teeckenen eerlick draegen ende oeffenen, ende God om een vermeerderinghe der Godtsalicheit, daeghelicks sijn biddende.

§Vr. Hoe moeten vvy in onser noodt bidden?

And. So ons Christus gheleert heeft, Naemelick:

Onse Vader * die daer syt in de Hemelen.

Vwen Naeme werde geheyliget.

V Rycke komme.

Vwen wille gheschiede, op der Eerden als in den Hemel.

Geeft ons huyden onß dagelicksch Broot.

Ende vergeeft ons onse schulden, ghelyck oock wy vergheuen onsen schuldenaeren.

Ende leydt ons niet in versoekinge, maer verlost ons van den quaeden.

VVant vwe iß dat Rijcke, die kracht ende de heerlickheidt in der eewicheit, Amen.

§Vr. VVat begeert ghy in desen gantschen Gebede van Godt?

And. Ten eersten, dat all vvat dienende is tot sijner Glorie, gheuoordert vverde, ende vvederom ghevveert, dat de selue is verhinderende, ofte sijnen vvile is vvederstaende.

Ten anderen, so begeere ick hulpe ende bystandt in alle nootvvendicheit der sielen ofte des lichaems: teghen de bekoringe des Duyuels.

§Vr. Vvat verstaet ghy by dat vvoert, Amen?

And. Dat is: Het sij also, vvaer doer ick betuyghe, dat ick in mijn herte, doer den heyligen Geest versekert ben, dat my de hemelsche Vader, om Christus vville, verhoort heeft.

 

ALS de ghene, die hem totter Ghemeynten begheuen vvilt, dese hooftstucken in den grondt bekendt, ende beleden heeft: so vraeght men hem, of hy ergens in (der leeringhen haluen) eenighen tvvijfel heeft: op dat men hem genoegh doen magh. Indien hy segt: Iae, So soecket men hem vvt der Schrift te voldoen. Ende is't dat hy gerust is: so vraeghtmen hem, of hy voor hem ghenomen heeft, by dese voorseyde leeringhe te blijuen, ende de vveerelt te versaeken: ende een nieuvv Christelick leuen te leyden?

Ten eynde vraeghtmen hem ooc, Of hy hem der Christelicker straf-

fe vvilt ghevvillighlick ondervverpen?

T'vvelck hy ghedaen hebbende, so vermaent men hem tot vrede, liefde, ende eendrachticheidt, met alle menschen, ende tot vredemaekinghe, indien hy met jemandt eenigh vvtstaen heeft.


Vorige Volgende