'Jantje Kaas en zijn jongens. Bijdrage tot de kennis van de Ned.-Indische soldatentaal in de 19e eeuw'

[p. 62]

Jantje Kaas en zijn jongens. Bijdrage tot de kennis van de Ned.-Indische soldatentaal in de 19e eeuw door J.J.M. van Dam.

Verantwoording.

Deze studie heeft één pretentie: ze is de eerste samenvattende studie van een Indische kringtaal. Ze heeft dus de kenmerkende fout niet volledig te zijn, hoewel ze tot stand gekomen is ook en vooral door persoonlijk contact met oud-militairen van alle rangen en graden. Bij de verwerking van de gegevens deed het gemis van een Nederlandse-taalwetenschappelijke bibliotheek in Indië zich dubbel gevoelen.

Wij volgden het Indische spraakgebruik en duiden vaak aan met de naam ‘Hollands’ waar de taalwetenschap ‘Nederlands’ zou eisen.

Mogen anderen later van de bouwstoffen door mij verzameld het volkomen werkstuk leveren.

De Schrijver.

Voorwoord tot den militair-lezer.

Gij milicien, die met tegenzin Uw dienstplicht vervult, bedenk, dat gij geroepen kunt worden Uw geboortegrond te verdedigen. Overweeg, met welk een energie, moed, opoffering en persoonlijke ontberingen de ‘fuseliers’, de ‘kolonialen’, de grondslag legden voor de vrede in het land, waar gij Uw bestaan en levensvreugde zult vinden.

Gij beroepsmilitair, die thans de geestelijke en stoffelijke voordelen geniet, waarvan Uw voorgangers in de 19e eeuw zich geen voorstelling dorsten te maken, houdt de gedachtenis van die voortrekkers in ere.

[p. 63]

Ik vertrouw, dat gij, die dit werk leest, de overtuiging hebt, dat het uitsluitend is geschreven uit intense belangstelling voor den militair, waarbij iedere beschuldiging van den fuselier den schrijver verre bleef.

Voorwoord tot den burger-lezer.

Gij burger, die in gezapige rust thans kunt arbeiden aan de ontwikkeling en welvaart van dit land of aan de vermeerdering van Uw fortuin, gij zult in dit werk vinden reflecties op den koloniaal, die het meest het type trachten te benaderen.

Overweeg de grote offers aan gezondheid, zelfs aan levens, die in de 19e eeuw de militairen brachten voor Uw veiligheid en laat niet op Uw lippen komen de verzuchting van den Farizeeër (Lukas 18. vs. 11):

‘O God, ik dank U, dat ik niet ben gelijk dezen’.