|
| |
| |
| |
G.
| G.V., g's. Zie A. |
| Ga. Zie Gade. |
| Gaaf, gave, V., gaven. |
| Gaaf, b.n. en bijw., gaver, gaafst. Ongeschonden. Gaafheid, V. |
| Gaai, M. Eene soort van vogel. - Naar den gaai schieten. Naar den gaai bollen. |
| Gaai, M. en V. Gade. |
| Gaaike, ganiken, gaaitje, O., gaaikes, gaaikens, gaaitjes. Mannetje of wijfje (van vogels). De duif heeft haar gaaike verloren. |
| Gaal, V., galen. Eene kale streep in wollen stoffen. |
| Gaan, o.w. Ik ga, ging, heb en ben gegaan. |
| Gaanderij, V. |
| Gaard, M. Boomgaard. Boomgaardenier. Wijngaard. Rozengaard. |
| Gaarde, V. |
| Gaarder, M. |
| Gaarkeuken, V. Huis, waar men kan middagmalen. |
| Gaarne, bijw. Trappen van verg.: Liever, liefst; grager, graagst. |
| Gaas, O, gazen. Gazen, stoff. b.n. |
| Gade, Ga, M. en V. Ook Eega. Eegade. - Gadeloos, b.n. Zonder weerga. |
| Gading, V. - Gading komt van het Middelnederlandsche gaden, dat lusten, behagen, beteekende. |
| Gaffel, V. Eene tweetandige vork. |
| Gagel, M. Een welriekende heester. |
| Gagel, O. Het gehemelte. |
| Gaggelen, gagelen, o.w. Het kakelen der ganzen. Zij gaggelt, gaggelde, heeft gegaggeld. |
| Gal, V., gallen. Een knobbel of gezwel aan de beenen der paarden. - Een bitter vocht in dierlijke lichamen. - Gebrek in gegoten ijzer. |
| Galant, b.n. |
| Galant, M. |
| Galanterie, V., galanterieën. |
| Galeas, V., galeassen. Een vaartuig. |
| Galei, V., galeien. Een vaartuig. - Bij de letterzetters een plankje, waarop de letters worden gerangschikt. |
| Galerij, V., galerijen. |
| Galg, V. Galgebrok, M. Galgemaal, O. |
| Galijk, b.n. In goeden staat. Ongalijk. |
| Galjoen, O., galjoens en galjoenen. Spaansch koopvaardij- of oorlogsschip. |
| Galjoot, V., galjoten, galjoots. Kleine galei. Zie Aak. |
| Galm. M. Zie Adem. |
| Galon, O., galons, galonnen. |
| Galop, M. |
| Galoppeeren, o.w. Ik galoppeer, galoppeerde, heb gegaloppeerd. |
| Gang, M. Loop. |
| Gang, V. Gaanderij. Gangetje. Achtergang, voorgang, V. |
| Gannef, M., gannefen, ganneven. Gauwdief. |
| Gans, V., ganzen. Ganzebout, -pen, -tong, -veer, -vleugel. Ganzenei. Ganzenbord, -spel, -hagel, -hok, -markt. Ganzedrek of ganzendrek, ganzelever of ganzenlever. |
| Ganzerik, V. Zie Bolderik. Zilverkruid. |
| Ganzerik, M. Mannetjesgans. |
| Gapen, o.w. Ik gaap, gaapte, heb gegaapt. Gaping, V. Gabbe, V.: In sommige streken cene gapende snede. |
| |
| |
| Gaps, V., gapsen. Een handvol. |
| Garde, V. Wacht. |
| Garde, gard, V. Roede. Gardje. |
| Gardiaan, M., gardianen, Opperste van een klooster. |
| Gareel, O., gareelen. |
| Garen, O., garens. Garen, voor garenen, stoff. b.n. |
| Garen, b.w. Ik gaar, gaarde, heb gegaard. |
| Garf, garve, V., garven. Korenschoof. |
| Garnaal, V., garnalen. In sommige streken: Garneel, garnaat, gornaat. Garnalenbroodje, O. |
| Garnizoen, O. Garnizoenscommandant, M. |
| Garst. Zie Gerst. |
| Garstig, b.n. en bijw. |
| Garven, b.w. De garven inhalen. Ik garfde, heb gegarfd. |
| Gas, O., gassen. Gaslicht. Gasmeter. |
| Gas, V. Kleine straat of steeg. |
| Gast, M. en V. |
| Gat, O., gaten. Opening. Gaatje. |
| Gat, O., gatten. Achterste. Gatje. |
| Gatenplateel, O. Vergiettest. Gatenplateelen. |
| Gauw, b.n. en bijw. Gauwheid, V. Gauwigheid, V. Gauwte, V. |
| Gauwdief, M. |
| Gauwerd, M. |
| Gazel, V. Eene Afrikaansche geit. |
| Gebaar, O., gebaren. Gebarentaal, -spel. |
| Gebaarde, V. Zie Gebaar. |
| Gebaard, b.n. Van een baard voorzien. |
| Gebabbel, O. |
| Gebaf, gebas, geblaf, O. |
| Gebak, O. |
| Gebaren, b. en terugw. w. Ik gebaar mij, ik gebaarde mij, ik heb mij gebaard. Hij gebaarde zich doof, d.i. Hij hield zich doof. - Hij gebaarde er geen woord van, d.i. Hij sprak er met geen enkel woord van. |
| Gebed, O., gebeden. Gebedenboek. |
| Gebeente, O. |
| Gebeft, b.n. Van eene bef voorzien. |
| Gebergte, O. |
| Gebeteren. In: Iets niet kunnen gebeteren. |
| Gebeuren, onp. w. Het gebeurt, gebeurde, is gebeurd. |
| Gebeurtenis, V. Zie Beduidenis. |
| Gebied, O. Stroomgebieden. |
| Gebieden, b.w. Ik gebied, gebood, heb geboden. |
| Gebieder, M. Gebiederes, Gebiedster, V. |
| Gebint, O., gebinten. |
| Gebit, O. |
| Gebloemte, O. Zie Aanstalte. |
| Gebod, O., geboden. |
| Geboefte, O. |
| Geboomte, O. |
| Geboorte, V. Geboortenregister. |
| Geboren, v.d. van het oude werkew. Beren. |
| Gebouw, O. Gebouwtje, O. |
| Gebraad, O. |
| Gebrek, O., gebreken. Gebrekkelijk. Gebrekkig. |
| Gebriesch, O. |
| Gebroeders, gebroederen, M. meerv. |
| Gebroederschap, O. de betrekking van broeder; V. vereeniging van broeders. |
| Gebroedsel, O. |
| Gebrouwte, Gebrouwt, O. |
| Gebruik, O. |
| Gebruis, O. |
| Gebuur, M., geburen. Geburin, V. |
| Gedaagde, M. en V. |
| Gedaante, V. |
| Gedachte, V. Niet zelden vindt men bij Zuidnederlandsche schrijvers het O. Gedacht voor het V. Gedachte. Gedachtenis, V. Zie Beduidenis. |
| Gedachtengang, Gedachtenloop, M. |
| Gedachtenstreep, V. |
| Gedicht, O. |
| |
| |
| Gedichtsel, O. |
| Gedijen, o.w. Het gedijt, gedijde, is gedijd. |
| Geding, O. |
| Gedoen, gedoente, O. |
| Gedoogen, b.w. Ik gedoog, gedoogde, heb gedoogd. Gedoogzaam. |
| Gedrag, O., gedragingen. |
| Gedragen (zich), terugw. w. Ik gedraag mij, gedroeg mij, heb mij gedragen. |
| Gedrocht, O. Gedrochtelijk. |
| Gedruisch, O. |
| Geducht, b.n. en bijw. |
| Geduld, O. |
| Gedwee, b.n., gedweeër, gedweest. |
| Geel, b.n., geler, geelst. |
| Geen, Geene, alg. telw. Niet een. |
| Geen, Gene, aanw. voorn. |
| Geenszins, bijw. |
| Geep, V., gepen. Zekere visch. |
| Geer, V., geeren. Een schuin stuk in een kleedingstuk. Hetzelfde als het verouderde geer (eene speer met pijlvormige punt), dat nog voorkomt in aalgeer. |
| Geeren. o.w. Schuin loopen. Het geert, geerde, heeft gegeerd. |
| Geesel, M. |
| Geeselen, b.w. Ik geesel, geeselde, heb gegeeseld. |
| Geest, M. Ziel. Geestverschijning. Geestelijk. Geestig. |
| Geest, V. Zandige streek. |
| Geeuw, M. Geeuwhonger, M. |
| Geeuwen, o.w. Ik geeuw, geeuwde, heb gegeeuwd. |
| Gegadigde, M. en V. |
| Geginnegab, geginnegap, O. |
| Gehalte, O. |
| Geheel, geheele, b.n. en bijw. |
| Geheim, O. Geheimenis, V. Geheimpje. |
| Gehemelte, O. |
| Geheugen, O. Geheugenis, V. |
| Gehoor, O. Gehoorig. |
| Gehoornd, gehorend, b.n. Van hoornen of horens voorzien. |
| Gehoorzamen, b.w. Ik gehoorzaam, gehoorzaamde, heb gehoorzaamd. |
| Gehucht, O. |
| Geien, b.w. Een scheepswoord. De zeilen geien. Ik gei, geide, heb gegeid. |
| Geil, b.n. en bijw. Geilheid, V. |
| Geinster, genster, M. Eene glimmende vonk. |
| Geit, V. Geiteleeren of geitenleeren, stoff. b.n. Geitenhaar, -hoeder. Geitenmelk, V. Geitebok. Geitevel. Geitevleesch of geitenvleesch. |
| Gejuich, O. |
| Gekrijsch, O. |
| Gekscheren, o.w. Ik gekscheer, gekscheerde, heb gegekscheerd. |
| Gekuch, O. |
| Gekuischt, v.d. van het verouderde w. kuischen, dat, in de bet. van reinigen, zuiveren, schoonmaken, nog in sommige streken gehoord wordt. Zoo hoort men daar ook afkuischen, opkuischen enz. Gekuischt is als b.n. nog over in: Gekuischte stijl. |
| Gelaat, O. Gelaatskleur. |
| Gelach, O. Het lachen. |
| Gelag, O., gelagen. Drinkgelag. |
| Gelang, O. In: Naar gelang van omstandigheden enz. |
| Gelasten, b.w. Ik gelast, gelastte, heb gelast. |
| Gelaten, b.n., gelatener, gelatenst. Gelatenheid. |
| Geld, O. Geldeloos. |
| Gelden, o.w. Ik geld, gold, heb gegolden. |
| Geldswaarde, V. Geldswaardig, b.n. |
| Geldzucht, V. Geldzuchtig, b.n. |
| Gelederen, O., meerv. van gelid. |
| Geleding, V. |
| Geleerde, M. en V. |
| Gelegen, v.d. van het veroud. w. Geliggen, d.i. bevallen. |
| |
| |
| Gelegen, b.n. Gepast, behoorlijk, geschikt: Het valt mij niet gelegen. Een ongelegen uur. |
| Gelegenheid, V. Gelegenheidsvers, O. |
| Gelei, V., geleien. Geleitaart. Appelengelei, bessengelei, frambozengelei. - Ook: Gestold vleeschnat. Kalfsgelei. |
| Gelei, geleide, O. |
| Geleiden, b.w. Ik geleid, geleidde, heb geleid. Geleider. Geleidster. |
| Geleidstar, geleidster, leidstar, leidster, V. |
| Gelid, O., gelederen. |
| Geliefde, M. en V. |
| Gelieven, M. meerv. |
| Gelijk, b.n., bijw. en voegw. |
| Gelijken, o.w. Ik gelijk, geleek, heb geleken. Gelijkenis, V. |
| Gelijkkloppen, - knippen, -komen, -stampen, -stooten enz. als samenstellingen in één woord te schrijven. |
| Gelijkvloers, bijw. |
| Gellig, b.n. en bijw. Ook Gallig. Wordt gezegd van een schaap, dat aan bederf in de gal lijdt. |
| Gelofte, V. |
| Geloof, geloove, O., gelooven. Geloofsstuk. Geloofszaak. |
| Geloofelijk, b.n. |
| Geloofsgenoot, geloofsverwant, M. |
| Geloofsgenoote, geloofsverwante, V. |
| Geloofwaardig, b.n. |
| Gelooven, b.w. Ik geloof, geloofde, heb geloofd. |
| Geloovig, b.n. en bijw. |
| Geloovige, M. en V. |
| Gelt, b.n. Onvruchtbaar. |
| Gelte, V. Eene zeug, die men door zekere verminking der geslachtsdeelen ongeschikt heeft gemaakt voor de voortteling. |
| Geltvarken, O. Een ongesneden mannetjeszwijn. |
| Gelui, O. |
| Geluid, O. |
| Geluk, O. Gelukskind, geluksster, - star. |
| Gelukwensch, M. |
| Gelukwenschen, b.w. Ik wensch geluk, wenschte geluk, heb gelukgewenscht. Gelukwensching. |
| Gemaal, M., gemalen en gemaals. |
| Gemaal, O. Gezanik. |
| Gemaal, O. Het koren dat gemalen wordt. De accijns op het geslacht en gemaal. |
| Gemachtigd, v.d. van Machtigen. |
| Gemak, O. Gemakshalve, bijw. |
| Gemakkelijk, b.n. en bijw. Gemakkelijkheid, V. |
| Gemalin, V. |
| Gemauw, O. Zie Gemiauw. |
| Gember, V. |
| Gemeen, b.n. en bijw., gemeener, gemeenst. |
| Gemeenebest, O. Gemeenebestgezinde, M. en V. |
| Gemeenlijk, bijw. |
| Gemeenschap, V. |
| Gemeente, V. |
| Gemelijk, b.n. en bijw. |
| Gemet, O., gemeten. Eene maat lands van 300 oude roeden of ruim 3/7 bunder. |
| Gemiauw of Gemiaauw, O. |
| Gemoed, O., gemoederen. Gemoedsstemming, V. |
| Gemoedelijk, b.n. en bijw. Gemoedelijkheid, V. |
| Gemoet, O. in: Iemand te gemoet gaan, te gemoet komen, waarvoor men in sommige streken hoort: Iemand in 't gemoet gaan, in 't gemoet komen. Gemoet is eene verkorting van het verouderde w. gemoeten, in de bet. van ontmoeten. |
| Gems, V., gemzen. Gemzenhaar. |
| Gemzeleer, gemzenleer, O. |
| Gemzeleeren, gemzenleeren, stoff. b.n. |
| |
| |
| Genade, V. |
| Genaken, o.w. Ik genaak, genaakte, ben genaakt. Naderen. |
| Genant, M. en V. Genante, V. Naamgenoot. - Genantjes, dat men in sommige streken hoort, beteekent makkers, kameraden, deelgenooten, en wel in een ongunstigen zin: Daar kwam hij aan met al zijn genantjes. |
| Gendarme, M., gendarmes. |
| Gene, aanw. vnw. |
| Geneeren, b.w. Hinderen. Ik geneer, geneerde, heb gegeneerd. Ook terugw.: zich geneeren. |
| Geneeskundige, M. en V. |
| Geneeslijk, geneselijk, b.n. |
| Genegen, b.n., v.d. van Nijgen. Genegenheid, V. Nijging, V. |
| Geneigd, b.n., v.d. van Neigen. Geneigdheid, V. Neiging, V. |
| Generaal, M., generaals. |
| Generaal-majoor, M., generaalmajoors. |
| Generen (zich), terugw. w. Onderhouden, den kost winnen. Ik geneer mij, geneerde mij, heb mij geneerd. |
| Genet, O., genetten. Eene soort van vlugge, kleine Spaansche paarden. In de dichtkunst Paard. |
| Geneugte, genugte, V. Geneuglijk, d.i. genoeglijk, vermakelijk. |
| Genezen, b. en o.w. Ik genees, genas, heb en ben genezen. |
| Genie, V. Een wapen in 't leger. |
| Genie, O., genieën. Vernuft. Vernuftig persoon. |
| Geniep. In 't geniep, bijw. uitdr. In 't verborgen. |
| Genius, M., genieën. Goede of kwade geest. |
| Genieten, b.w. Ik geniet, genoot, heb genoten. |
| Genoegen, O. Genoeglijk. |
| Genoot, M. Genoote, V. |
| Genootschap, O. |
| Genot, O., genietingen. |
| Gent, M. Mannetjesgans. |
| Genugte. Zie Geneugte. |
| Geograaf, M., geografen. Aardrijkskundige. |
| Geographie, V. Aardrijkskunde. |
| Gepeïns, O. |
| Gepoch, O. Het pochen. |
| Geraamte, O. |
| Gerak, O. Dienst: Iemand gerak en gemak doen. |
| Gerecht, O. Tafelspijs. |
| Gerecht, gericht, O. Rechtbank, rechterlijke macht. Gerechtsdienaar. Gerechtszaak. |
| Gerecht, b.n. en bijw., gerechter, gerechtst. Gerechtelijk. |
| Gerechtigheid, V. |
| Gereed, b.n. en bijw., gereeder, gereedst. Gereedelijk, bijw. |
| Gereedleggen, gereedliggen, gereedmaken, gereedzetten, enz. als samenstellingen in één woord te schrijven. |
| Gereedschap, O. |
| Gereformeerde, M. en V. |
| Gerei, O. Gereedschap, hetzelfde als Gereide, O. |
| Gerfkamer, V. Consistoriekamer; (eertijds) Kleedkamer der geestelijken. - Gerwen, Hoogd. gerben, beteekende oorspronkelijk bereiden, toebereiden, vanwaar later de beteekenis uitrusten, uitdossen. |
| Gerfschaaf, V., gerfschaven. |
| Gergel, girgel, M. Keep in de duigen, waarin de bodem van het vat sluit. |
| Geribd, b.n. |
| Gerief, O. Geriefelijk. |
| Gerieven, b.w. Ik gerief, geriefde, heb geriefd. |
| Gerij, O. Het rijden. |
| Geringachten, b.w. Ik acht gering, aehtte gering, heb geringgeacht. |
| Geritsel, O. |
| |
| |
| Geronnen, v.d. van het verouderde w. Gerinnen, samenvloeien. 't Komt nog voor in Geronnen bloed, d.i. samengevloeid, gestold bloed. Verder in het bekende: Zoo gewonnen, zoo geronnen. - Zie Rennen. |
| Gerridon, M. Een stuk huisraad, waarin het komfoor wordt geplaatst, waarop het theewater enz. wordt warm gehouden. |
| Gerst, garst, V. Gerstebier, - brij, -brood, -drank, -meel, -nat, -pap, -water. |
| Gerucht, O. |
| Geruisch, O. |
| Gerust, b.n. en bijw., geruster, meest gerust. Gerustelijk. |
| Geruststellen, b.w. Ik stel gerust, stelde gerust, heb gerustgesteld. |
| Geruststellend, b.n. |
| Gerw, V. Zekere plant, ook Duizendblad geheeten. |
| Geschacher, O. |
| Geschenk, O. |
| Geschicht, geschichte, V. Dichterlijk voor Geschiedenis. Men vindt ook Het geschicht. 't Woord komt meest in het meerv. en zelden in proza voor. Het verdient geene aanbeveling. - Treurgeschichte. Wie kent niet heel uw treurgeschichte, Den omvang van uw naamloos leed? |
| Geschieden, onpers. w. Het geschiedt, geschiedde, is geschied. Geschiedenis, V. |
| Geschil, O. |
| Geschubd, b.n. Van schubben voorzien. |
| Geschut, O. |
| Geslacht, O. Familie, stam, kunne, soort. Geslachtsboom en geslachtboom. Geslachtsnaam en geslachtnaam. Geslachtswapen en geslachtwapen. |
| Geslacht, O. Geslacht vee. De accijns op het geslacht is afgeschaft. |
| Gesmijde, O. Allerlei sieraden van metaal, paarlen en edelgesteenten. |
| Gesmijdig, smijdig, b.n. Wat licht gesmeed kan worden. Lenig, buigzaam. |
| Gesp, M. Gespenfabriek. |
| Gespeel, O. Het spelen. |
| Gespelen, M. en V. meerv. Makkers, speelgenooten. |
| Gespen, b.w. Ik gesp, gespte, heb gegespt. |
| Gespens, O. Spooksel. Het woord is verouderd. |
| Gesprek, O., gesprekken. |
| Gespuis, O. Het gemeen. |
| Gest, gist, V. Gesting, gisting, V. |
| Gestadig, gestaag, b.n. en bijw. |
| Gestalte, gestaltenis, V. |
| Gestand, b.n. Hij bleef zijn woord gestand. |
| Gestel, O., gestellen. Gestelletje. |
| Gesteldheid, V. Zie Bangigheid. |
| Gesteltenis, V. Zie Beduidenis. |
| Gesternte, gestarnte, O. |
| Gesticht, O. |
| Gestoelte, O. |
| Gestreng, b.n., gestrenger, gestrengst. Gestrengelijk, bijw. |
Getal, O., getallen, getalen. Het eerste meerv. wordt gebruikt in de beteekenis van bepaalde hoeveelheden en in samenstellingen: Spreek die getallen eens uit. Grondgetallen, hoofdgetallen. Het tweede meerv. wijst eene onbepaalde hoeveelheid, eene menigte aan: Gods wagens boven 't luchtig zwerk Zijn tien- en tienmaal duizend sterk. Verdubbeld in getalen.
Ps. 68, vers 9. |
| Getij, tij, O., getijen, tijen. Eb en vloed. |
| Getijde, getij, O. Jaargetijde, jaargetij. |
| |
| |
| Getimmerte, O. |
| Getogen, v.d. van het verouderde w. Tiegen. - Getrokken. |
| Getrouw, b.n. en bijw. |
| Getuige, M. en V. Getuigenverhoor, O. |
| Getuigenis, V. alleen in deftigen stijl; anders O. - Gewoonlijk stelt men, dat getuigenis V. is in den zin van de daad van getuigen, het afleggen van eene verklaring door een getuige, en O. in de beteekenis van het getuigde, de afgelegde verklaring: Ik vorderde van hem de getuigenis (d.i. dat hij getuigen zoude), dat ik onschuldig was. Zij zochten valsche getuigenis tegen Hem, opdat zij hem dooden mochten. Het getuigenis kwam niet met de waarheid overeen. Ook is er in uwe wet geschreven, dat het getuigenis van twee menschen waarachtig is. |
| Geul, V. |
| Geur, M. |
| Geus, M., geuzen. (Scheldnaam). |
| Geus, V., geuzen. Eene soort van wimpelvlag. |
| Gevaar, O. zoowel in de bet. van Aanhoudend varen als in die van Hachelijke kans. - Gevaarlijk. Gevaarvol. |
| Gevaarte, O. |
| Gevader, M. |
| Geval, O. Gevalletje. |
| Gevangene, M. en V. |
| Gevangenis, V. |
| Gevangennemen, b.w. Ik neem gevangen, nam gevangen, heb gevangengenomen. |
| Gevankelijk, b.n. |
| Gevecht, O. |
| Geveinsd, b.n. en bijw. |
| Gevel, M. |
| Geven, b.w. Ik geef, gaf, heb gegeven. Gevensgezind. |
| Gevest, O. |
| Gevleesd, b.n. Komt af van Vleesch. |
| Gevlei, O. |
| Gevoeg, O. |
| Gevoeglijk, b.n. Gevoeglijkheid, V. |
| Gevoel, O., gevoelens. Gevoelszin, M. Gevoelszenuw, V. |
| Gevoelen, O. |
| Gevogelte, O. |
| Gevolg, O. Gevolgelijk. |
| Gevolmachtigde, M. |
| Gevrij, O. |
| Gewaad, O., gewaden. |
| Gewaarworden, b.w. Ik word gewaar, werd gewaar, ben gewaargeworden. |
| Gewag, O. |
| Gewagen, o.w. Ik gewaag, gewaagde, heb gewaagd. |
| Gewapenderhand, bijw. |
| Gewas, O., gewassen. Planten. |
| Gewasch, O. Het voortdurend wasschen. |
| Gewauwel, O. |
| Geweer, O., geweren. |
| Gewei, geweide, O. Ingewand. |
| Geweld, O. Gewelddadig. |
| Geweldenaar, M. Geweldenaarster, Geweldenares, V. |
| Gewelf, O., gewelven. Soms Gewulf. |
| Gewest, O. Gewestelijk, b.n. |
| Geweten, O. Gewetenszaak, V. |
| Gewezen, v.d. van het w. wezen, als b.n. in: De gewezen Burgemeester, enz. |
| Gewicht, O. Gewichtig. |
| Gewijsde, O. Vonnis. |
| Gewild, b.n. gewilder, gewildst. Dat artikel is zeer gewild. |
| Gewin, O. |
| Gewis, b.n., gewisser, meest gewis. |
| Gewisse, O. Geweten. |
| Gewoon, b.n. en bijw., gewoner, meest gewoon. Gewoonlijk. |
| Gewoonte, V. |
| Gewormte, O. |
| Gewricht, O. |
| |
| |
| Gewrocht, O. |
| Gezag, O. |
| Gezamenderhand, bijw. |
| Gezamenlijk, bijw. |
| Gezang, O. |
| Gezant, M. |
| Gezantschap, O. Gezantschapssecretaris. Gezantschapsschrijver. |
| Gezeet, gezete, O. Kleeding, gewaad. |
| Gezeglijk, b.n. Gezeglijkheid. |
| Gezel, M. Gezellin, V. Gezellinnetje, O. |
| Gezelschap, O. Gezelschapsspel. |
| Gezeten, b.n. |
| Gezicht, O. Gezichtspunt. |
| Gezichteinder, M. |
| Gezin, O. |
| Gezindheid, V. Geneigdheid. |
| Gezindte, V. Al deze lieden behooren tot dezelfde gezindte. 't Zijn allen Doopsgezinden. |
| Gezondheid, V. Gezondheidsleer. Gezondheidsmaatregel. |
| Gezusters, gezusteren, V. meerv. |
| Gezwagers, M. meerv. |
| Gezwind, b.n. en bijw. |
| Gids, M. en V. |
| Giegagen, o.w. Schreeuwen als een ezel. Ik giegaag, giegaagde, heb gegiegaagd. |
| Giegelen, o.w. Lachen. In sommige streken ook gijbelen en gijchelen. Ik giegel, giegelde, heb gegiegeld. |
| Gier, M, gieren. Zoowel voor Zwaai als voor den Roofvogel. |
| Gierig, b.n. Van 't veroud. gieren = begeeren. |
| Gierigaard, M., gierigaards. |
| Gierst, V. |
| Gieteling, M. Een vogel. |
| Gieten, b.w. Ik giet, goot, heb gegoten. |
| Gietlogen, M. en V. Iemand, die in het liegen uitgeleerd is. |
| Gif, gift, O., giften. Vergif. |
| Gift, V. Geschenk. |
| Gij, pers. voorn. w. enkelv. en meerv. - In de spreektaal gebruikt men zelden Gij. Wanneer men beleefd wil spreken zegt men U. In gewesten, waar de ij als i wordt uitgesproken, hoort men in plaats van Gij, Gi, of ji, dat in Holland jij luidt. Dit jij wordt tot je, evenals wij tot we. |
| Gijbelen, Gijchelen. Zie Giegelen. |
| Gijk, giek, V. Scheepsterm: Spriet. |
| Gijl, O. Brouwerswoord voor Chijl. Gijlbier. Gijlkuip. |
| Gijlen, o.w. Het werken van het bier in de gijlkuip. Het gijlt, gijlde, heeft gegijld. |
| Gijlieden, pers. voorn. w. 2e pers. meerv. In den tweeden naamval heeft het ulieder. In gemeenzame spraak hoort men alleen juili [jullie, julder, gilder], dat door verzachting der uitspraak uit gijlui ontstaan is. |
| Gijn, O. Zeker touw. |
| Gijp, V. Scheepswoord. |
Gijpen, o.w. Naar lucht haken. Ik gijp, gijpte, heb gegijpt. De snorker lag, zoo lang hij was, Te gijpen in een modderplas.
Tollens. |
| Gijzelaar, M., gijzelaars, gijzelaren. Gijzelkamer. |
| Gijzelen, b.w. In hechtenis zetten. Ik gijzel, gijzelde, heb gegijzeld. |
| Gil, M. Gilletje. |
| Gilde, gild, O. Gildepenning. |
| Gildos, M. Groote, vette os. |
| Ginds, ginder, bijw. |
| Gindsch, b.n. |
| Gingang, O. Katoenen stof, welke men uit Oost-Indië trekt. De namaak van deze stof. De eigenlijke beteekenis van 't woord Gingang is Gestreept. |
| Ginnegahben, ginnegappen, o.w. Ik ginnegab, ginnegap;
|
| |
| |
| ginnegabde, ginnegapte; heb geginnegabd, heb geginnegapt. Dartel en luid lachen. Ginnegabber, ginnegapper. Ginnegabster, ginnegapster. |
| Ginniken, grinniken, o.w. Ik ginnik, ginnikte, heb geginnikt. |
| Gips, O. Gipsen, stoff. b.n. |
| Gipsen, b.w. Met gips bepleisteren. Ik gips, gipste, heb gegipst. |
| Giraffe, V., giraffen en giraffes. Een tweehoevig of herkauwend zoogdier, dat in Midden-Afrika gevonden wordt en soms eene hoogte van zeven ellen bereikt. |
| Girgel. Zie Gergel. |
| Gis, V. |
| Gisp, V. Dunne roede, smalle riem (zeker strafwerktuig). |
| Gispen, b.w. Berispen. Eigenlijk Met eene gisp slaan. Ik gisp, gispte, heb gegispt. |
| Gist. Zie Gest. |
| Gisteren, bijw. |
| Gisteravond, -middag, -morgen, -nacht, -ochtend, bijw. |
| Git, O. Zwarte of bruine agaat-of koraalsoort; V. voor de dunne, langwerpige koralen en dan wel gitte uitgesproken. Een snoer bruine of zwarte gitten. Gitten, stoff. b.n. |
| Gitaar, V., gitaren. |
| Gittegom of, en beter, Guttegom, V. Eene geelroode sapverf, uit een Oostindischen boom verkregen. |
| Glad, b.n., gladder, gladst. |
| Gladborstelen, gladmaken, gladschaven, gladschuren enz. als samenstellingen in één woord te schrijven. |
| Glans, M., glansen. Glanzig. |
| Glanzen, b. en o.w. Ik glans, glansde, heb geglansd. |
| Glas, O., glazen. Glaasje. Glazen, stoff. b.n. Glazig. Glaenmaker. Glazenspuit. |
| Glasblazerij, V. |
| Glazenkast, V. |
| Glazuur, O. Glasachtig bekleedsel van aardewerk of van de tanden: Verglaassel. |
| Gleisen, b.w. Verglazen. Ik gleis, gleiste, heb gegleist. Gleiswerk: Verglaasd pottenbakkerswerk. In sommige streken Gleierwerk. Geleierwerk en soms ook geleiergoed. |
| Gleisen, o.w. Schijnen, blinken. Het gleist enz. |
| Glidkruid, O. Duizendblad. |
| Glijden, glijen, o.w. Ik glijd, gleed, heb en ben gegleden. Glijbaan, V. |
| Glimlach, M. Liefelijke lach. |
| Glimplach, M. Geveinsde lach. |
| Glimlachen, o.w. Ik glimlach, glimlachte, heb geglimlacht. |
| Glimmen, o.w. Ik glim, glom, heb geglommen. |
| Glimp, M. |
| Glinster, M. Eene glimmende vonk. |
| Glinting, V. Latwerk, waaraan men de takken der leiboomen vastmaakt. Glintinkje. |
| Glip, M De spleet in eene pen. |
| Glippen, b.w. Een glip in eene pen maken. Ik glip, glipte, heb geglipt. |
| Glippen, o.w. Ontglippen, door het gladde ontsnappen (aan de hand). Ik glip, glipte, ben geglipt. |
| Gloed, M. |
| Gloeien, o. en b.w. Ik gloei, gloeide, heb gegloeid. Gloeiing, V. |
| Gloeiendheet, b.n. |
| Gloor, M. |
| Glop, O. Een smal straatje. |
| Gloren, o.w. Ik gloor, gloorde, heb gegloord. |
| Glorie, V. |
| Glos, glosse, V., glosses. Randteekening. |
| Gluipen, o.w. Ik gluip, gluipte, heb gegluipt. Gluiper. Gluiperd. |
| |
| |
| Gluips, bijw. Gluipsch, b.n. |
| Gniffelen, o.w. In sommige streken: In zijn vuistje lachen. Ik gniffel, gniffelde, heb gegniffeld. |
| God, M. In den 3en n. Gode. Geef Gode de eer. |
| God, M., goden. De goden des Heidendoms. Godje, godjes. |
| Goddank, tusschenw. Oorspronkelijk: Gode zij dank. |
| Godes, V. Eene vrouwelijke godheid. |
| Godin, V. De vrouw van een god. |
| Godist, M. Iemand die aan het bestaan van een Opperwezen, maar niet aan eene openbaring gelooft. |
| Godlof, tusschenw. Eigenlijk: Gode zij lof. |
| Godsdienst, M. |
| Godspenning, Goodspenning, M. Handgeld als teeken eener aangegane verbintenis. |
| Godsvrucht, V. - In het Middelnederlandsch beteekent vruchten, dat door letterwisseling uit vurchten ontstaan is, vreezen, eerbiedigen, en vrucht, vrees. Godsvrucht staat dus voor Godsvurcht, d.i. Godsvrees, godvreezendheid. |
| Godvruchtig, b.n. en bijw. |
| Goed, b.n. en bijw., beter, best. |
| Goed, O., goederen. Goedje. |
| Goederenkantoor, O. Goederenwagen, M. |
| Goeddunken, O. |
| Goedendag, M., goedendags. Een wapen, dat oudtijds de Vlamingen goed wisten te hanteeren: 't waren knotsen of knuppels aan het dikke einde wèl voorzien van ijzeren prikkels. Ze werden ook kolven geheeten, waarom de lieden van den minderen stand, de dorpers, die er zich vooral mee wapenden, ook wel kolfkerels geheeten werden. Ook droegen naar deze kolf de vroegere gerechtsdienaars den naam van kolfdragers. Men wil, dat het wapen zijn naam droeg naar het Goeden dag, dat de Vlaming, onder het toeslaan, zijn vijand spottend toeriep. |
| Goedendagzeggen, b.w. Ik zeg goedendag, zeide goedendag, heb goedendaggezegd (-gezeid). |
Goeder, vergr. trap van Goed. Dit woord komt enkele malen bij onzen volksdichter Tollens voor:
‘Daar is geen liever, of geen goeder,
Dan ik begeer.
Ik wil tot schoonzoon,’ sprak de Moeder,
‘Een edel heer.’
Het gebruik van goeder verdient geene aanbeveling. |
| Goedgeefsch, b.n. Mild, geefzaam. Goedgeefschheid, V. |
| Goedkeuring, V. |
| Goedkoop, b.n. en bijw., goedkooper, goedkoopst. - Beterkoop en bestkoop zijn de vergrootende en de overtreffende trap van de bijwoordelijke uitdrukking: goe' koop, goede koop. |
| Goedleven. Pater goedleven, M. Iemand die gaarne zijn gemak houdt. |
| Goedmaking, V. |
| Goedschiks, bijw. |
| Goedsmoeds, bijw. |
| Goedvinden, O. |
| Goelijk, b.n., goelijker, goelijkst. |
| Golf, V., golven. |
| Gom, V., gommen. |
| Gomlastiek, gom-elastiek, O. |
| Gomlastieken, stoff. b.n. |
| Gondel, V. Zeker vaartuig, dat vooral te Venetië thuis behoort. Zie Aak. |
| Gons, M. Een dof geluid. |
| Gonst, V. In sommige streken de in den akker overgeblevene kracht van den mest. |
| |
| |
| Gonzen, o.w. Ik gons, gonsde, heb gegonsd. |
| Goochelen, o. en b.w. Ik goochel, goochelde, heb gegoocheld. Goochelaar. Goochelaarster. Goochelarij, V. Goocheltasch, V. |
| Goo, in Oostergoo, Westergoo. Hetzelfde als Gouw. |
| Goodspenning. Zie Godspenning. |
| Gooi, V. Worp. |
| Gooi, O. Gooiland. Naam eener landstreek in Noord-Holland. |
| Goor, gore, b.n., goorder, goorst. Gore, d.i. zure, melk. |
| Goren, o.w. Zuur worden. Het goort, goorde, is gegoord. |
| Goot, V., goten. |
| Gord, gorde, V. Band, riem: gordel. Scheepswoord. |
| Gordel, M., gordels. |
| Gorden, b.w. Ik gord, gordde, heb gegord. |
| Gordijn, V. en O. |
| Gording, V., gordingen en gordings. Scheepswoord: Gijtouw. In den vestingbouw het dwarshout, dat de palissaden of stormpalen verbindt. |
| Gorgel, M. |
| Gors, V., gorsen. Zekere vogel. |
| Gors, V., gorzen. Aangeslibd land. Gorzen en slikken. |
| Gort, V. Gortepap, V. Gortebrij, V. |
| Goteling, M. Klein geschut. |
| Goud, O. Gouden, stoff. b.n. |
| Goudenregen, M. Een boom, die algemeen als sierplant gekweekt wordt. |
| Goudlakensch, b.n. Goudlakensche fazant, de fraaiste fazant, met goudgele veeren op den rug. |
| Gouvernante, V., gouvernantes. |
| Gouverneur, M., gouverneuren en gouverneurs. |
| Gouverneur-generaal, M., gouverneuren-generaal en gouverneurs-generaal. |
| Gouw, V. Landstreek. Nederland werd in vroeger eeuw verdeeld in gouwen. - Henegouwen, O. Eigenlijk: gouw der Haine [Fr. Hainaut]. |
| Gouw, gouwe, V. Goudwortel, Schelkruid. Het sap der stinkende gouw is zeer geschikt tot het verdrijven der wratten. |
| Graad, M. Een deel eener afmeting. |
| Graaf, V. Werktuig om te graven: schop. |
| Graaf, M., graven. Gravin. Graaflijk, grafelijk, b.n. |
| Graafschap, O. Gebied van een graaf. De Graafschap zegt men van het vroegere graafschap Zutfen. |
| Graag, b.n. en bijw., grager, graagst. |
| Graan, O., granen. |
| Graat, V., graten. Vischbeen. |
| Grabbel, V. |
| Gracht, V. |
| Graf, O., graven. |
| Grafelijk, graaflijk, b.n. |
| Grafelijkheid, graaflijkheid, V. |
| Gram, O., grammen. Wichtje, een duizendste gedeelte van een kilogram of Ned. pond. |
| Gram, b.n. |
| Granaat, M. voor een boom, V. voor de vrucht. |
| Granaat, M. voor den steen, O. voor de stof. |
| Granaat, V. Bom. Handgranaat. |
| Graniet, O. |
| Grap, V. Grappenmaker. |
| Gras, O., grassen en grazen. Grazig. |
| Grasduinen, V. meerv. Met gras begroeide duinen, hoog grasland. In grasduinen gaan beteekent: Veel en lekker eten, met verheuging des harten. |
| Grasvellig, b.n. Dat voor schulden verkocht moet worden. |
| Gratie, V. Bevalligheid. Genade. |
| Gratie, V., gratiën. De drie gratiën, de drie gezellinnen van Venus. |
| |
| |
| Grauw, M. Snauw. |
| Grauw, O. Gemeen volk. |
| Grauw, b.n. |
| Graveel, O. Graveelig. |
| Graveeren, b.w. Ik graveer, graveerde, heb gegraveerd. |
| Graven, b.w. Ik graaf, groef, heb gegraven. |
| Gravure, V., gravures. |
| Grazen, o.w. Ik graas, graasde, heb gegraasd. |
| Greb, grebbe, V. Greppel. |
| Greel, gareel, O., greelen. |
| Greep, M., grepen. Het grijpen. |
| Greep, V., grepen. Handvol. Handvatsel. Mestvork. |
| Grein, O. Korrel. Gewicht. Geweven stof. - Greinen, stoff. b.n. |
| Greling, M. Zeker kabeltouw. |
| Grenadier, M. Grenadiersmuts. |
| Grendel, M., grendels, grendelen. |
| Grenenhout, O. In sommige streken hoort men Greinenhout. |
| Grenen, stoff. b.n. In sommige streken: Greinen. |
| Greniken. Zie Grinniken. |
| Grens, V., grenzen. Grenzenloos. |
| Greppel (grippel, gruppel), V. |
| Gretig, b.n. en bijw. |
| Grief, grieve, V. |
| Griel, V. In de griel, d.i. te grabbel werpen. |
| Griend, V. Een wilgenwaard. |
| Griep, V. |
| Gries, O. Gruis. Griesmeel. |
| Griet, V. Zekere visch. |
| Grietenij, V. |
| Griezelen, o.w. Eene huivering gevoelen. Ik griezel, griezelde, heb gegriezeld. |
| Griezeltje. O. Kruimeltje, ziertje. Van het verouderde Griezel. |
| Grif, b.n., griffer, grifst. |
| Grif, bijw. |
| Griffel, grift, griffie, V. |
| Griffie, V., griffiën, griffies. |
| Griffier, M. Griffiersplaats. |
| Griffioen, griffoen, M. Een dier uit de fabelleer, half leeuw, half arend. Grijpvogel. |
| Grift, V. Eene beek. |
| Grijn, M., grijnen. Knorrepot. |
| Grijnen, o.w. Ik grijn, grijnde of green, heb gegrijnd of gegrenen. |
| Grijns, V., grijnzen. Eene mom. |
| Grijnzaard, M. - Grijnzaard en veinzaard zijn de eenige zelfst. naamw. op aard, die van werkw. afgeleid zijn. De overige zijn samenstellingen met het oude aard, oorspronkelijk hard. |
| Grijnzen, o.w. Ik grijns, grijnsde, heb gegrijnsd. - Grijnzen luidt in sommige streken grenzen, grinzen. |
| Grijp, M. Grijpvogel. |
| Grijpen, b.w. Ik grijp, greep, heb gegrepen. |
| Grijs, b.n. en bijw., grijzer, grijst. Grijsaard. Grijsheid. Grijzigheid. |
| Grijsblauw, b.n. |
| Grijzelen. Zie Griezelen. |
| Grijzen, o.w. Ik grijs, grijsde, ben gegrijsd. |
| Gril, V. |
| Grim, V. |
| Grimas, V, grimassen. Grimassenmaker. |
| Grimlach, M. Kwaadaardige lach. |
| Grimlachen, o.w. Ik grimlach, grimlachte, heb gegrimlacht. |
| Grind, V. Kiezelgruis. - Ook het tweede meel van de boekweit. - Grindweg. |
| Grinniken, o.w. Ik grinnik, grinnikte, heb gegrinnikt. |
| Grissen, b.w. Steelswijze bijeenrapen en wegnemen. |
| Groef, groeve, V., groeven. |
| Groei, M. |
| Groen, M. Nieuweling onder de studenten. |
| Groen, O. Groene kleur. |
| Groente, V., groenten. |
| |
| |
| Groep, V. |
| Groet, M. in deftigen stijl. Groete, V. Groetenis, V. |
| Groeze, V. Jeugdig groen, groene zode. |
| Grof, b.n. en bijw., grover, grofst. Grofte, V. Grofheid, V. |
| Grog, M. Grogje. |
| Grol, V. |
| Grom (groom), O. Ingew and van dieren. |
| Grommen, b.w. Ingewand uithalen. Visch grommen. Vischgrommer, M. - 't Wordt vervoegd als Grommen, o.w. Knorren. Ik grom, gromde, heb gegromd. |
| Grompot, M. en V. |
| Grond, M. |
| Grondel, grondeling, M. Zekere riviervisch, ook grundje geheeten, die zich op den bodem van het water ophoudt en veel overeenkomst heeft met den barbeel. |
| Grondeloos, b.n. |
| Grondvest, V. Grondslag. |
| Groot, b.n. en bijw., grooter, grootst. Grootachtbaar. Grootedelachtbaar. |
| Groot, M. Muntstuk. |
| Groot, O. In het groot. |
| Grootbrengen, b.w. Ik breng groot, bracht groot, heb grootgebracht. Zijne kinderen grootbrengen, opkweeken, opvoeden. |
| Grootelijks, bijw. |
| Grootmaken, b.w. Ik maak groot, maakte groot, heb grootgemaakt. Iemand grootmaken, iemand tot groot aanzien verheffen. Verheerlijken: Komt, maakt God met mij groot. |
| Grootsch, b.n., grootscher, meest grootsch. |
| Grootschrift, O. |
| Grootspraak, V. |
| Grootte, V. |
| Groot-zegelbewaarder, M. Ambtenaar, die het zegel van den Staat bewaart. |
| Grop, V. Grup, greppel, groef. |
| Gros, O., grossen. Twaalf dozijn. |
| Grossier, M., grossiers. Grossierskantoor, O. |
| Grossierderij, V. |
| Grot, V. |
| Grovelijk, bijw. |
| Gruis, O. Gruizig. Gruizelementen, O. meerv. |
| Gruit, V. Heffe, droesem. |
| Grut, V. Gort. Gruttenbrij. Gruttenmeel. Grutter. |
| Gruwel (Grouwel), M., gruwelen. |
| Guano, V. |
| Guf, b.n. en bijw., guffer, gufst. Mild, verkwistend. |
| Guichelen, o.w. Goochelen. Ik guichel, guichelde, heb geguicheld. Guichelspel. |
| Guichelheil, O Akkerbasterdmuur: zekere wilde plant. |
| Guig, V. Bespotting. Spotternij. Scherts. Het verkleinwoord Guigje komt voor in Babbelguigje, dat in verschillende streken verschillende beteekenissen heeft, als die van: Kwinkslagen van een grappenmaker, grappen, potsen; tegenspraak; gesnap, gebabbel. |
| Guil, M. Een oud slecht paard. |
| Guit, M. Guitenstreek. |
| Gul, V. Kleine kabeljauw. |
| Gul, b.n. en bijw., guller, gulst. |
| Guldeling, M. Gouden pippeling: zekere appel. |
| Gulden, M. Zie Achtentwintig. |
| Gulden, stoff. b.n. Gouden. - De gulden middelmaat. De gulden eeuw. |
| Gulp, V. Groote teug enz. In sommige streken Golp en Galp. |
| Gulzig, b.n. en bijw. Gulzigaard. |
| Gunst, V. Gunsteling, M. en V. Gunstelinge, V. |
| Gust, b.n. en bijw. Niet drachtig. |
| |
| |
| Guts, V. Een steekbeitel met hollen bek. |
| Guttegom, V. Zie Gittegom. |
| Guur. b.n. en. bijw., guurder, guurst. |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd