Vlaemsche poëzy
(1856)–Johanna Desideria Courtmans-Berchmans–
Auteursrechtvrij
[pagina 3]
| |
Uitboezeming
| |
[pagina 5]
| |
I.De volkszee was bedaerd; de vryheidsvlagge zweefde
Weer zegepralend grootsch naest de oude ryksbanier;
De vaderlandsche leeuw, die op zyn voeten beefde,
Verhief den trotschen kop, heldhaftig, stout en fier;
Terwyl de vredevlag, die op den toren wiegelt,
Haer blanken vleugel in de kalme Noordzee spiegelt,
En 't oord, weleer met bloed bemorst,
Door Frankryks overmagt en dwinglandy van Spanje;
Had, nauw uit de armen van Oranje,
Een eigen rykstroon en een vorst.
| |
[pagina 6]
| |
Verbeelding, leid my naer die tyden
Terug, langs 't afgelegde spoor;
Herspiegel my het volksverblyden,
By Belgies eersten uchtendgloor;
En toon my aen Westvlaendrens stranden,
Waer Leopold eerst aen mogt landen,
Vlaemsch Belgie met ontdekte kruin,
Dat, ver op de opgewuifde waetren,
's Lands eersten welkomgroet den Vorst doet tegen schaetren,
Van stroom, en veld, en dal, en duin.
God dank! daer ryst hy voor myne oogen
De nieuwgebouwde vorstentroon:
'k Zie Belgie smeekend neêrgebogen,
Met scepter en met koningskroon
Voor hem, wiens volksmin op der Grieken troon wou steigren,
Maer grooter werd, als Vorst, door 't roemenswaerdig weigren,
By 't tanen van het vredelicht;
'k Zie Leopold ten troon geklommen
De volkswet in de hand, die leer der vorstendommen,
Waerop Europa 't oog met eerbied houdt gerigt.
Stil, vaderlanders, stil, en luistert;
Zwygt, stroom en woud; de koning spreekt:
Geen zucht, geen woord, hoe zacht gefluisterd,
Geen adem die de stilte breekt.
God! hoe welsprekend is de tale
Der wysheid, zonder woordenprale;
Die tael is 't, die de volken leert.
Stil Belgen, laet geen zucht ontglippen;
Vangt ieder woord van 's konings lippen:
Stil, stil, 't is Leopold, die Belgies grondwet zweert.
| |
[pagina 7]
| |
Waer schuilt gy, wondre kunstpenseelen
Van Belgies grooten schilderheer?...
Kom, Rubens, mael ons die tafreelen,
Met ziel en leven als weleer.
Neen, wyk terug: de glans, die om uw werk zou stralen,
Zou nooit ons zielevreugde malen;
Den naneef, die 't gewrocht bespiedt,
Zoudt gy verrukken en verwondren;
Zyn geestdrift zou u tegendondren;
Maer ons begrypen, kan hy niet.
Wat waert gy paersch en doodsch, o beeldtenis der vryheid,
By 't glansen van het koningdom!
Doch schoon zyt gy als bruid. De blyheid
Bezielt u, want een vorst hebt gy ten bruidegom:
Met de onafhanklykheid moogt ge in de rykszael troonen,
Uw bruidegom de grondwet toonen,
Terwyl gy op zyn boezem rust,
En, zacht omstrengeld door zyn liefde,
Het leed vergeet, dat Belgie griefde,
De smart, die hy heeft uitgebluscht.
| |
II.'t Is feest in Vlaendrens vruchtbre velden;
't Is feest langs Maes- en Scheldevloed;
Een vorstelyke huwlyksstoet,
Verzeld door edelen en helden,
Weèrspiegelt in der Senne vloed.
| |
[pagina 8]
| |
Ziet gy die koninklyke schoone,
Wie geene maget evenaert;
Die, als een lelie in den gaerd,
Getooid is met der deugden kroone?
Juicht, Belgie, 't is uw koningin;
Juicht, 't is uw bruid, geliefde koning!
Het is een engel, die uw wooning
Zal heiligen door huwlyksmin.
's Volks profecy heeft niet gelogen:
Er is op Belgies troon, in vrouwelyk gewaed,
Een engel neêrgedaeld, die, over ons gebogen,
Ons leed en vreugde gadeslaet.
Ja, Belgies eerste koninginne
Is 't evenbeeld der moederminne;
De Belg, die Leopold eert om zyn majesteit,
Bemint de koningin om haer zachtmoedigheid.
De Vorst doet Belgies hart met heldenfierheid kloppen;
Louisa sproeit den grond met liefde- en deernisdroppen.
Hy is de wysheid, waer het vaderland op boogt;
Zy is de moeder, die der armen tranen droogt.
En zie dat drietal kleine Belgen,
Daer, op de treden van den troon;
Zy spelen met een bloemenkroon:
Dat zyn de vorstelyke telgen;
De diamanten van de kroon,
Wier glans voor 't nageslacht zal blinken,
Tot dat de laelste troon der aerde zal verzinken
In 't eindelooze Niet,
En 't ongeschapen licht alleen nog stralen schiet.
| |
[pagina 9]
| |
III.‘Van hier, gy woedende tempeesten,
Die ginds in 't Zuiden openbarst;
Van hier, verwaende omwentlingsgeesten,
Hoe zeer gy op de tanden knarst:
Uw dolheid doet geen helden bukken;
Op Belgie bonst gy 't hoofd aen stukken,
Waer deugd en wysheid saêm regeert;
Daer kunnen stormen noch orkanen
Het licht der eendragtszon doen tanen:
Van hier, verblinden, die noch Vorst noch Godheid eert.’
Zoo sprak de Belg, wen Belgie beefde
Voor naderenden staetsorkaen,
Die in Europa's boezem leefde,
En roem en welvaert deed vergaen.
Met majesteit, als by zyn krooning,
Trotseert de wysheid van den koning
Den schrikgeest van het staetsbewind;
Zyn liefde heerscht, zyn blikken spreken;
't Gedrocht wykt verre van onz' streken;
En Leopoldus troont als 's volks beschermend vrind.
Rampzalige, die spot by heil- en rustverdelgen,
Met d'eerbied van het volk voor Vorst en Monarchy:
Gy noemt de vorstenmin der Belgen
Een ridderkruisen-jagt en slaefsche huichlary:
Kom, sla uw oog op 't graf van Belgies koninginne,
En tel de tranen, die der Belgen kinderminne
| |
[pagina 10]
| |
Er stort, in rouwgezucht tot God.
Beproef of gy, by 't huiswaertskeeren,
Geen vorstelyke deugd zult eeren,
Of uw verdierlykt hart ook op die grafsteê spot.
Doch neen, verwyder u, ontaerde;
Uw blik ontheiligt ligt dit dierbaer graf. Vaerwel.
Helaes! waerom verliet ik Belgies bloemengaerde,
Om 't oog te wagen in uw hel?...
Verdwynt, omwentlings-bliksemschichten;
Wy blyven 't oog tot Gode rigten,
En buigen voor de majesteit,
Die om des Konings voorhoofd blikkert,
En 't gansche vaderland omflikkert,
Gelyk de gloriezon der onafhanklykheid.
| |
IV.Fier boogt de Belg op vroeger tyden,
En baedt zich in 't genot van 's lands geschiednisblaên.
Hy ziet de vaderen 't Romeinsche juk bestryden,
En roept met geestdrift uit: ik ook, ik ben Germaen!
En wen hy 't wonderboek erkentelyk doorbladert,
Ziet zyn ontvlamde geest een zegepralend heir,
Met glorielauweren om kruisbanier en speer,
Dat Belgies vryen erfgrond nadert.
Bly, ziet hy 't voorgeslacht door heldengrootheid blinken;
Maer plots weêr in den nacht der slaverny verzinken.
Hy ziet den vlaemschen zoon, in worstling met den dood,
Den vyand uit den lande dryven;
Zelf wetten aen den vreemde schryven;
En roept met geestdrift uit: Onze oudren waren groot!
Doch als een tooverglans, verdwynt der vadren grootheid,
Als hy in later eeuw 't geschiednisblad weer bloot leit;
| |
[pagina 11]
| |
En innig aengedaen,
Stort hy een bittren traen;
En 't is of hem, uit 't graf, de woudzang der Druïden
Prophetisch tegensuist:
‘Als een Germaensche zoon aen Belgie zal gebieden,
En 't vaderlandsch gevoel van vrye snaren ruischt,
Dan eerst zal dwinglandy der vaedren erf ontvlieden.’
En in de beeldtnis die 't orakel hem ontrolt,
Erkent hy 't evenbeeld van koning Leopold.
Ondankbre, roept hy uit, waer is hy die durft morren?
De Belg verloochent hem: hy is zyn broeder niet;
Hy zou den vredekrans om Belgies kruin doen dorren,
En schande laden op het vaderlandsch gebied.
Heeft hy de tyden dan vergeten,
Die godsdienst, troon en regt in d'eigen afgrond smeten;
Dien tyd waerin de Belg met bloedge tranen kloeg,
En neêrgebogen voor den geesel van den lande,
Zich zelf, en 't nageslacht ter schande,
Vereeniging met Frankryk vroeg?
Verdwyn, herinnering! die tyden zyn gewroken:
En 't jonge vaderland is grootscher dan weleer;
Op 't puin der vryheid, is de vryheid weêr ontloken,
Geen enkle schandvlek kleeft op Belgies mantel meer.
En zie het bruidskleed van den koning,
Dat golvend van den rykstroon zwiert,
Is nog met d'eigen krans van leliën gesierd,
Die geurden by zyn eerste trooning.
Geen vyandlyke marteldrop,
Geen broederbloedvlek kleeft er op.
Ja, laet den vreemde vry op volksveroovring bogen.
Op lauweren gedoopt in 't bloed:
| |
[pagina 12]
| |
De Belg staert op dien glans met treurig mededoogen.
De vreê, de vrede alleen is voor de Belgen zoet.
Wel is het schoon, een stoet van helden,
Met ridderbanden opgetooid,
Trotsch te zien draven door de velden,
Met zegelooveren bestrooid;
Maer grievend is 't, wanneer een moeder,
By 't naedren van het schittrend heir,
Ten gronde zinkt, en snikt: ik heb geen zoon, geen broeder,
Geen gade meer.
En weenend weidt het oog op kwynende landouwen,
Op korenakkers, door den ruiterstoet vernield,
En op de braven, die hun lanse heeft ontzield;
En 't harte breekt by 't zegepalm aenschouwen,
Door heldenmoed behaeld;
Maer duer met tranen en met broederbloed betaeld.
Ja, laet den vreemde vry op volksveroovring bogen,
Op lauweren gedoopt in 't bloed,
De Belg staert op dien glans met treurig mededoogen,
De vreê, de vrede alleen is voor de Belgen zoet.
Hy mint de weelde van zyn velden;
Hy mint de nyverheid, de kunst;
Hy mint zyn Koning en zyn helden,
En vraegt den hemel slechts de gunst
Van 't land, dat 't wereldrond met eerbied aen moet staren,
Voor troonverwoesting en voor slaverny te sparen.
Neen mort niet langer, vlaemsche telgen;
Al ligt uw moederspraek nog half in boei gekneld;
De vlaemsche Genius der Belgen
Pronkt met den glans der hoop in 't geest- en letterveld.
| |
[pagina 13]
| |
Haest zal het stoflyke ook voor zynen invloed buigen,
En als de bie, die op de zoetste bloesems aest,
Zal 't land eens honig uit de vlaemsche geestkracht zuigen,
En roemen op het volk, dat volken heeft verbaesd.
Reeds ligt het vlaemsche veld, als met een bloemenregen,
Met kunstgewrochten en met lauwren overspreid;
Na d'arbeid lacht eens de oogst den wakkren veldling tegen,
Slechts ware grootheid is 't, die tot de grootheid leidt.
Reeds dringt uw tael, gelyk de zachte dauw der lente,
In 't eens verdord gemoed van 't achtloos vaderland;
Thans lokt het ryksgebied u in de glorietente,
En morgen houdt het regt der vlaemsche Belgen stand.
| |
V.Wees welkom, wees gegroet, volzaelge morgenstond,
Doorstraeld met volksgeluk en blydschap van den lande,
Wees driewerf wellekom, aen Belgies horizont,
Dag, waer de hemelvorst een jubelkrans om spande!
Wees welkom, wees gegroet, o Koning, op den troon,
Die 's lands erkentlykheid, als jubelaer, u stichtte,
Aen u, zyn wyzen Vorst.... Dat Belgies jubelkroon,
Gelyk een zegestar, het aerderyk verlichte!
Daer schittert hy door eigen daden,
Door vreedzaemheid en liefdegloed;
Zyn troon is opgetooid met frissche olyvenbladen,
En, als een bloemengaerd, ligt Belgie aen zyn voet.
| |
[pagina 14]
| |
Ja, de adem van den vreê, die over de akkers waeide,
Schonk bloemen aen de plant, en bloesem aen de vrucht;
En 't koren dat de veldling maeide,
Dronk ryke korrels uit de reine vryheidslucht;
De vlaemsche veldling, lang voor 't morgenkrieken wakker,
Drinkt aen de vredebron geen dwazen krygslust in;
De vlaemsche jongling ploegt den vaderlyken akker,
En is de schutgeest van het ouderlyk gezin.
Daegt op, stoomt aen uit vreemde streken,
Stoomt aen uit Oost, en Zuid, en Noord;
Beschouwt den jubelkrans, die om den Koning gloort,
Gelyk een hemelzegeteeken;
Vereert het dankgevoel, dat Belgenland bezielt.
Ziet hoe de kunstnaer, dien de Koning heeft veredeld,
En de arme, die in Vlaendren heeft gebedeld,
Erkentlyk aen zyn voelen knielt.
De stemme van het volk is ja de stem van God:
Het volk riep Leopold; God heeft den Vorst gezegend;
't Volk smeekte om bystand in zyn weifelende lot;
En 's hemels liefdedrop heeft Belgenland beregend.
Juich, Belgie, juich, aenschouw het vorstelyk geslacht,
Aen 't erflyk koningdom, door Leopold geschonken;
Zie hoe Louisa's deugd, Maria Tresa's kracht,
U, met verjongden gloed, als heillicht tegenvonken.
Ja, geef uw boezem lucht by 't huidig hooggety.
O Belgie, laet den stroom van al uw liefde bruisen,
Laet d'echo van uw hart om 's konings zetel ruischen;
Groet 't vorstelyk gezin eerbiedig, aen de zy
Zyns vaders, wen de blik, dien ge op den troon laet slralen,
Als weêrlicht van uw ziel, den koning gaet herhalen:
‘Wat Belgie 't meest bemint, o Leopold, zyt Gy.’
| |
[pagina 15]
| |
Zie hoe de feestvlag zwaeit, en hoe de wimpels zwieren;
Zie hoe de Belgen 't feest van hunnen Koning vieren.
De glans van 't voorgeslacht, dat eeuw op eeuwe dekt,
Wordt op den jubeldag ontsluijerd. En gewekt,
Door 't vaderlandsch gevoel van stede- en veldelingen,
Ruischt de oude vlaemsche zang u toe, als uit de kringen
Van 't zalig geestendom; met forschen feesttoonval,
Klinkt Belgies jongste stem en Maerlants luitgeschal.
Gy hoort, gy ziet, o Vorst, de stoflyke bewyzen
Van eerbied en van dankbaerheid,
Als liefdewondren, om uw jubeltroone ryzen,
En aêmt den geur in dien de jubelkrans verspreidt;
Maer hoe de vreugde ook strael, door pracht u voorgetooverd,
Haer glans wordt door den gloed der dankbre ziel veroverd,
Die neêrgebogen voor het kruis,
In burgerwoon en werkmanskluis,
Den Vorst der wereldvorsten afsmeekt,
Dat hy den liefdeband van Vorst en volk nooit afbreekt,
En hemelwellust storte op Belgies koningshuis.
Wat zyt ge, o harmony der ongewyde zangen,
Wat is het volksgejuich, de geestdrift van het land,
Wat is een troon met goud en bloemfestoen omhangen,
By 't innig dankgevoel dat in de ziel ontbrandt?
't Zyn wierookwalmen die, pas opgegaen, verdwynen;
't Is kunstvuer-slingring dat zyn goochellicht verspreidt,
En luchlpaleizen voor het stoflyk oog doet schynen:
't Onstoflyk leeft alleen, en glanst in eeuwigheid.
| |
[pagina 16]
| |
Beschermende Almagt, bron van liefde, en licht, en leven,
Gy, die d'olyfboom schiept, en die de troonen zaeit,
Die vredepalmen door de vorstendommen zwaeit,
En Belgenland een Koning hebt gegeven,
Zie neêr, van d'onbegonnen troon,
Op hem, dien Gy versiert met vrede- en jubelkroon;
Dien Gy in d'uchtend van zyn grysheid,
Tooit met den diadeem van vorstelyke wysheid;
Schenk onzen Koning rust, gezondheid, duerzaem heil,
En houd der Belgen land gestaêg op vredespeil.
Geef magt aen Leopold, by 't straffen en 't gebieden,
Verjongt zyn levenskracht, wanneer zy dreigt te vlieden;
Bewaer hem op den troon, gezegend door uw hand,
En op uw arm geleund, ten steun van 't vaderland.
Zie opwaerts, Belgenland, juich, zie den hemel open:
Uw bede kloof de neevlen door;
De Alvader hoorde u aen, zag u betrouwend hopen;
En 't stroomend hemellicht doorstraelt uw feestdaggloor.
O neen, zoo hebt gy nooit geblonken,
Myn oud en roemryk vaderland;
De vorst, waerop de Belg mag pronken,
Prykt reeds onsterflyk in Europa's vorstenband.
De tolk der grondwet, door het vrye volk gekozen,
Heeft 't vreemde staetsvernuft verwonderd en doen blozen;
Door 't vorstelyk genie des Konings voorgegaen,
Streeft Belgie 't spoor vooruit der glorierykste volken.
De Alwysheid juicht het toe, en, boven stof en wolken,
Schryft zy in 't eeuwig boek der Belgen grootheid aen.
|
|