Robert de Vries. Historisch tafereel uit de XIe eeuw

V.

Het was de 20 van sprokkelmaend 1071. Robert, die alles op den bestingerigten voet gesteld had, zag reeds de fransche vaendelen in de verte zwaeyen. Hy beschouwde naeuwkeurig welke bewegingen het groote leger maekte en bemerkte dat het dorp Bavinchove, naby den Casselberg, tot standplaets gekozen werd.

Toen steeg hy te paerd en plaetste zich op het hoogste eens heuvels, van waer hy het best door zyn volk kon verstaen worden. - Zyne oogen waren vlammend en zyne gelaetstrekken helder. - Tweemael maekte hy een gebiedend teeken met zynen zwaren degen en de stilte der wapenbroeders was zoo groot, dat men zoude geloofd hebben, ieder met eene om zegeprael smeekende bede aen het Opperwezen bezig te zyn geweest. ô, Een Robert alléén, wiens hart geheel voor Vlaenderen klopte, wiens leven geheel voor dit gewest ten beste gesteld werd, wanneer hy den vyanden er eene nadeelige afbreuk mede kon doen; zulk een man was genoeg om elken vlaming te doen gevoelen dat hy vlaming was, en hem by vreesachtige gedachten moed in te boezemen. Zulk een bevelhebber alléén kon eene ongeoefende bende geregeld tot den vyand leiden en met den gelukkigsten uitslag in het gevecht gebruiken.

‘Brave en dappere ridders! en gy allen myne vrienden en krygsgezellen!’ sprak Robert, ‘thans betrouw ik my op de belofte, welke gy my gedaen hebt. Gy weet voor welke zaek wy te stryden hebben, voor

[p. 19]

welke zaek wy zullen overwinnen of overwonnen worden! Laet u door de sterkte van het leger, dat wy gaen bevechten, geene vrees aenjagen, want, hoewel zyn getal het onze overtreft, zoo zie ik van hier reeds de bewyzen van de grootste onkunde in zynen optogt; zy loopen ongeregld te zamen, en geven my reeds de gegrondste redenen om de zegeprael te verhopen. Ja zy zal de onze zyn! - Onze vyanden zyn door de reis, welke zy hebben afgelegd, reeds afgemat; zy hebben reeds met hunne eigene vermoeide leden te worstelen. - Vallen wy hen zonder uitstel aen, en wanneer zy zullen ontwaren, hoe weinig wy ons in de grootte van hun getal ontstellen, zult gy zien hoe weinig Philips en Richilde op zulke soldaten mogen hopen! - Luistert steeds naer de bevelen uwer kapiteinen! want een door beleid aengevangen gevecht doet meer dan de hoeveelheid der bylen. - Dappere bevelhebbers! tracht zoo veel door uwe wel beleide aenvallen de vyanden in hunne posten te verwarren, als om het gevecht te doen aenhouden, want eens verwarring in hunne gelederen gekomen zynde, blyft hun slechts de vlugt meer overig. - Geeft nooit den moed op, myne braven! hoe hardnekkig het gevecht worde of niet; maer denkt steeds aen de geheiligde zaek waervoor wy stryden. Denkt dat van den uitslag dezes oorlogs de vryheid onzer vrouwen en kinderen en die van geheel uw vaderland afhangt. - Onwaerdig is de krygsman, die vlugtend sterft; maer wel hem, die lot het uiterste zynen tegenstrevers het hoofd biedt.’

Deze woorden werden door het geroep van ‘leve Robert, leve de Vlamingen!’ gevolgd.

Robert stelde zyne mannen in slagorde; hy plaetste de ruiters aen eiken der beide

[p. 20]

vleugelen, terwyl de minst gewapende met de schutters in het midden gesloten bleven. Hy zelfs reed aen den regter vleugel; beschouwde nog eens naeuwkeurig de gesteldheid der gelederen, en toen hy zag dat alles geregeld geplaetst was, draeide hy driemael zyn zwaerd zwierig om het hoofd en beval den optogt: ‘Voorwaerts, myne vrienden!’ en als door eenen engel geboden, rukten de Vlamingen voort, en rammelden aldra met hunne bylen op de schilden der vyanden. Deze, verschrikt van de buitengewoone stoutmoedigheid eener zoo kleine bende tegen hunne verbazende magt, bevonden zich nog geheel tot het gevecht onbereid, en wisten naeuwlyks langs welke zyde zich wenden om de pylen en slagen die hun langs alle kanten op het lyf vielen, te ontwyken. De zwaerden kletterden hevig op elkander en de schichten der schutters suisden verschrikkelyk. Links en regts waren de soldaten van Philips aengevallen en aen geene zyde kon onderstand toegebragt worden, mits elke krygsman met een vyand op het zelfde oogenblik handgemeen was. - Robert vloog tusschen de franschen als een woedende leeuw, en gaf de uitmuntendste bewyzen van heldenmoed en onversaegdheid. - De ruiters rolden onder zyne verpletterende slagen als of zy met eene zeis werden afgemaeid. Het gehuil en gekerm deed zich schrikverwekkend hooren; overal verspreidde zich de wanorde, en waer zich iemand van Richildes volk ook wendde, steeds hing het gewette zwaerd van eenen nieuwen vyand hem over het hoofd. Arnoud gaf in dit gevecht de proeven van eene heldhaftige kloekmoedigheid; reeds waren twee paerden onder hem weggerukt; maer tegen den welbelegden aenval der vlamingen magte-

[p. 21]

loos, bleef hy eindelyk onder derzelver slagen dood. - In weinig tyds lagen de lyken der vyanden zoo dik op elkander gestapeld, dat derzelver rompen en die der zieltogenden eene bergketen geleek. Alles wat eenige uitvlugt zag, vlood weg, doch werd met volhardenden moed nagevolgd. Philips was reeds naer S.^t Omer geweken, alwaer hem het meestendeel van zyn leger volgde en Robert, door heldhaftigheid overdreven, en te verre zyne mannen vooruit gesteken zynde, viel in de handen van Eustachius van Buenen, door wien hy krygsgevangen gehouden en naer S.^t Omer geleid werd.

De nog vechtende soldaten van Arnoud, hun opperhoofd gesneuveld ziende, volgden ook aldra de vlugtenden op en werden zoo kort door de vlamingen, die reeds der gevangneming van Robert kennis hadden, achterhaeld, dat zy gezamelyk met de vyanden de stad binnen traden; Robert uit de handen zyner bewaerders verlosten en Eustachius zelf krygsgevangen maekten.

Buiten graef Arnoud, bleven Richildes echtgenoot, de heer van Couchy en twee en veertig duizend franschen op het slagveld; hetwelk Philips ziende, vlood hy in allerhaest naer Frankryk, en Richilde, van alle hulp ontbloot, was gelukkig in Henegouwen eene schuilplaets te vinden.

Des anderendaegs deed Robert een algemeen overzigt zyner troepen, onder de welke hy er ook een aenzienelyk getal, doch geene zyner voornaemste mannen, miste. Hy betreurde zynen dooden neef bitterlyk; deed zyn ligchaem met dat van Willem van Obserne in het klooster van S.^t Bertin begraven, en trok vervolgens in Vlaenderen, alwaer hy door al het volk als graef aengenomen en uitgeroepen werd.

[p. 22]

En dan gevoelden de Vlamingen het ware zoet hunner vryheid; want het is eerst na uitgestane rampen, dat het ware genoegen zich op het levendigst laet gevoelen.

J.B.C.