Interest van Holland, ofte gronden van Hollands-Welvaren

Cap. XIX.
Datmen de Hand-werken niet min onvoorzichtiglik benaawt.

WEgens de vryheid der consumtien⁺ en hand-werken, is waarachtig dat wy daar door hier ook oneindelik vele menschen hebben getrokken: want meest in alle Steden genoegzame vryheid is geweest, maar men is echter! in vele Steden daar van afgeweken door de boosaardigheid der menschen, liever een eigen haastig profijt met een volgende gemene schade begerende, als een langzaam eigen voordeel met een gedurige aanwas der Republike. Want dit eigen voordeel is het voornaamste fondament, hoewel altijdt opgepronkt met het gemeen, van alle die restrictien en bezwaringen over het Bor-

+ De vryheid van Hand-werken bekommertmen meer en meer.

[p. 46]

gerschap; van alle die Gildens, nergens toe dienende als om de goede luiden buiten de steden te houden, en onderen-tusschen den Gilde-broeders gelegentheid te geven hare waren en handwerken den Ingezetenen en omleggende boeren dierder te konnen verkopen; en dienvolgende van den zelven een impost te trekken.

Hallen op te rechten, en door gestelde gemeene Gouverneurs te willen bepalen, ofte wel ook door placcaten van Staten, hoe de waren zullen moeten werden gemaakt die wy buiten 's lands verkopen moeten, is alzo schadelik als bespottelik; want het presupponeerd een zeer belachelike zaak, namentlik, dat de vremde kopers van ons zullen moeten kopen zodanige Manufacturen als het ons zal lusten te maken. Daar ter contrarie zeer waarachtig is, dat de makers het rechte doel hebben getroffen als zy den kopers met hare Manufacturen behagen konnende, het meeste profijt doen.