Wereldvrede

[p. 5]

Voorrede

Naar waarschijnlijkheid zal in deze maand het Zevende Vrede-Congres gehouden worden te Scheveningen.¹

Het is een toevallig samentreffen, dat de Gids in deze zelfde maand met Wereldvrede een aanvang neemt.

Ik ben bijna overtuigd, dat de Vrienden van den Vrede, die - òm dit samentreffen - mijn roman ter hand nemen, eene teleurstelling zouden ondervinden. Zij zouden de toevalligheid niet in aanmerking nemen, en zij zouden allicht veronderstellen, dat Wereldvrede - verschijnende in de maand van het Nederlandsche Vrede-Congres - niets dan een hulde aan hunne Idee moest zijn.

Omdat ik een groote sympathie voor die Idee gevoel, wil ik hun deze teleurstelling besparen,

En wil ik hier verklaren, dat ik met Wereldvrede niets anders bedoeld heb, dan een roman, een werk van kunst, niets dan kunst alleen,

En geene propaganda voor de Idee van den Vrede.

***

In een werk van kunst moet een artistiek evenwicht zijn.

Dit artistiek evenwicht heeft geëischt, dat ik de Idee niet alleen in hare ideale, onbewolkte zuiverheid in beeld kon brengen,

Dat ik ook moest geven wat de menschen van haar maken,

Of zouden kunnen maken,

1 Het Congres had niet plaats te Scheveningen, zooals het tweede plan was, na het eerste, dat Luxemburg genoemd had; het Congres had, volgens eene derde beschikking, plaats te Brussel.

[p. 6]

En het weêrspel der gevolgen van dat alles...

Mogen de Vrienden van den Vrede dit principe erkennen, zoo zullen zij om sommige bladzijden, zinnen, woorden, geene ergernis ondervinden.

Want ik herhaal: ik heb hun die ergernis niet willen geven en ik gevoel, hoewel ik niet pretendeer met mijn roman éen stap nader tot den Vrede te komen, groote sympathie voor hunne Idee.

Die sympathie zal hun zeker het innigst blijken uit Othomar van Liparië.

En die sympathie wenscht hun, waar zij in Scheveningen samen komen, toe, dat zij - al zij het dan ook in eene toekomst - meer mogen bewerken dan Othomar deed,

En dat zij geven, zooals hij het noemde:

De Hoogste Weldaad aan de geheele Wereld,

Den Vrede aan de menschen,

Den hemel aan de aarde...

Den Haag, Aug. '95.

l.c.

***

De bovenstaande Voorrede ging de verschijning van Wereldvrede, dat geheel als vervolg op Majesteit¹ dient gelezen te worden, in de Gids van Augustus '95 vooraf.

Baarn, Aug. '95.

l.c.

1 Amsterdam, L.J. Veen, '93.