Ongebundeld werk

[p. 674]

Couperus zegt dank

Ik zoû op dit oogenblik duizend handen willen hebben om ze overal te kunnen uitstrekken naar zoo vele vrienden, die mij 9 en 10 Juni l.l. tot een onvergetelijken dag hebben gemaakt. Ik kan echter slechts enkele woorden zeggen, maar zij wellen uit een geroerd hart op. Vooreerst zoû ik willen zeggen, dat ik pogen zal iedereen, die op welke wijze ook, door bijdragen van welken aard ook, heeft medegewerkt om mij deze beide dagen tot een feest van vreugde te maken, persoonlijk en afzonderlijk te bedanken, maar dat alle gegevens mij nog ontbreken. De pers meende, dat ik reeds een album ontving met de namen der donateurs, die mij mijn huisje in De Steeg schonken, maar daar ik dit album nog niet ontving, is het mij nog niet mogelijk den beminnelijken schenkers mijn dank te betuigen.

Wel is het mij reeds mogelijk mijn dank, mijn ontroerden dank te zeggen aan Hunne Excellenties, minister De Visser en onze gezanten te Parijs en te Londen, voor het leenen harer ge-eerde namen aan het Huldigings-Comité. Terwijl ik tevens erkentelijk ben aan Burgemeester Patijn en alle de andere heeren, die zich eveneens hiertoe bereid verklaarden. Mevrouw Tholen-De Ranitz breng ik tevens de verzekering mijner aparte en zeer innige erkentelijkheid voor alles wat zij voor mij deed. De heer en mevrouw Kleykamp gaven hun kunstpaleis voor de receptie; zij weten, die lieve menschen, hoezeer ik dit waardeer. De Meester en Coenen, zij kwamen mij halen en brachten mij op als een onwillig slachtoffer maar die toen spoedig, in zooveel warme sympathie, die om mij heen straalde, ontdooide uit zijn eerst wat

[p. 675]

koude beslotenheid. In De Meester heb ik gevoeld een zeer hartelijke en oprechte waardeering voor den collega, vol warmte, vol gloed uitgezegd. Toen Van Deyssel mij toesprak, ben ik in mijn innerste zeer bewogen geweest. Hij zeide mij gevoelens, die ik niet wist, dat zoo innig bestonden in de harten der Voormannen van '80 voor hun mede-broeder, die zich misschien steeds wat te ver van hen heeft afgehouden, om geen andere reden, dan dat hij eigenlijk, trots alle zijne reputaties, een stil mensch is, die geen strijder is van natuur als zij waren en die alleen wenschte onafhankelijk te arbeiden zooals hij verkoos. Ik herhaal, deze houding is misschien een fout geweest; innerlijk was ik toch van dezelfde mentaliteit als die daar in Amsterdam. Maar - het is vreemd - het scheen, dat Amsterdam in die dagen vèr van Den Haag lag, en ik beken het eerlijk, dat is misschien jammer geweest.

Toch hebben wij elkander gevonden. Van Deyssel heeft mij werkelijk gelukkig gemaakt, door te verklaren, dat hij zelve, mij toesprekende, dien dag gelukkig was. En deze verbroedering gevoel ik als een wonderlijk innig oogenblik in de geschiedenis onzer moderne letteren. Wat zullen wij er nu eenmaal aan doen: het is niet anders, wij behooren aan de geschiedenis, hoe bescheiden misschien ik in de ziel mijner ziel eigenlijk een geheel ander leven had willen leiden dan dat waartoe de onafweerbare machten mij dwongen: een leven van droomen, peinzing, stilte en bezonken liefde, zònder te schrijven, zonder roem en mondaniteit en zonder zoo heel veel, dat onvermijdbaar is in een leven, aan publiciteit en overbekendheid gewijd. Want eigenlijk, lieve vrienden, ben ik zoo weinig als ik mij voordoe en kent ge mij niet, trots alle mijne auto-indiscreties.

Maar kom, dit zijn de verteederingen, die het beter is te verzwijgen. De auteur van zoo vele boeken - zal ik u maar ronduit bekennen, dat de groote serie der Boeken van de Kleine Zielen, het groote succes in Engeland en Amerika, zoo breed werd geconcipieerd om...geldnood? - doet beter terug te keeren tot de

[p. 676]

schitterende herinnering zijner receptie van laatstleden. Minister De Visser deelde mij mede hoe hooge onderscheiding Hare Majesteit de Koningin mij had waardig gekeurd en de heer Duparc, in een rustig oogenblik daarna, knoopte zelve het eervolle strikje mij in het knoopsgat. De Leeuw...vrienden ik had er - ik zweer het u - geen oogenblik aan gedacht. Ik heb wel geweten, dat gesamenwerktet om een dakje zonder zilveren pannen te bouwen boven mijn zestigjarigen kruin, maar van den Leeuw, heusch, wist ik niets.

Ik sta misschien van binnen-uit wat vreemd tegenover officieele onderscheidingen, hoewel ik zeer apprecieer de spontane sympathie, die van dien hoogen kant tot ons, arbeiders in den wijngaard der Nederlandsche Muze, komt. Maar dit gevoel was op het oogenblik, dat minister De Visser mij mededeelde, welke hooge eer mij te beurt viel, geheel verdrongen door een ander gevoel, namelijk door de groote vreugde, dat ons litteraire gilde - al was het dan ook in mijne persoon - ge-eerd werd van Hooger Hand. Lieve kunstbroeders, en -zusters, op dit oogenblik heb ik gedacht aan u allen. Op dit oogenblik heb ik dankbaar de zoo hooge onderscheiding aanvaard, maar niet anders dan als één van u allen. Wij allen te zamen, werken, door onze begaafdheden en talenten om Nederland groot te maken door zijne taal. Zonder taal, geen volk; wij allen, arbeiders van de Nederlandsche Taal, wij zijn, en ik zeg dit zonder eenige valsche nederigheid of dwazen hoogmoed, de onmisbare instandhouders onzer nationaliteit. En dat dit begrepen werd ter plaatse waar het wel eens werd voorbijgezien, meer uit achteloosheid dan uit onbegrip, heeft mij op dat oogenblik van officieele hulde vreugdevol getroffen. En daarom zeg ik u nu: lieve kunstbroeders en -zusters, ik draag het Ridderkruis in de Orde van den Nederlandschen Leeuw ter eere van ons geheele gilde, ter eere van onze, door ons allen zoo hartstochtelijk beminde en ge-eerde Woordkunst, ter eere van onze schitterend schoone Nederlandsche Taal, die wij allen beminnen als onze tweede Moeder, zonder welke wij niet zouden bestaan.

[p. 677]

Ten slotte wil ik den heer L. Simons hierbij allerhartelijkst bedanken voor de woorden, waarmede hij de gave van het Willem-Kloos-fonds mij ter hand stelde, in sierlijken vorm gehuld, welke vorm - ik meen de Iersche portefeuille - eene blijvende plaats in mijn zak zal innemen. En herdenk ik, dat de heer Simons de eerste was, die tien jaren geleden eene eerste campagne ondernam, om mij eere te doen.

Als ik nu een blik door mijn kamer sla, zie ik boeken en kunstwerken, die schrijvers en schilders mij vereerden, medegevoerde bloemstukken, die in hunne gedempte nafeesttinten nog herinneren aan den schitterenden middag, een berg van telegrammen, een berg van brieven en vraag ik mij af: zal ik wel iedereen, die mij gedacht, den dank kunnen brengen, waar hij recht op heeft? Want ik heb geen duizend handen; ik heb slechts mijn eenen enkelen armen, een beetje moeden kop, lieve vrienden en, mocht ik een uwer vergeten, wijt dit dan nooit aan gemis aan waardeering en vergeef een jubilaris, die in zijn Steegsche stulp, nog leeft in den naroes zijner heerlijke huldiging, door u allen hem bereid en zich bijna niet bij machte voelt, te voldoen aan de plichten der dankbaarheid: een nieuw boek schrijven ware hem bijna gemakkelijker!

Ja werkelijk, ik wist wel, dat ik iemand en iets vergat! Wien vergat ik, wat vergat ik, terwijl ik bedacht en bedacht wien en wat ik vergat? Nu weet ik het op eens: in een bliksemschicht weet ik nu wien en wat ik vergat te bedanken: ik vergat...de Haagsche Post en Van Oss!...

Noot van de Redactie. Wij schrappen niet gaarne iets uit de artikelen van Louis Couperus. Maar onze bekende bescheidenheid noopte ons dat, wat hier volgde, liever voor ons zelf te houden.