Werken

[p. 557]

Ghezelschap der goden vergaert op de ghewenste bruyloft van Apollo,

Vader en voeder van Consten en Constenaren, Met De eenighe en eerste Nederduytsche academie. Verzaemt op den eersten dach der Oegst-maent, in 't eerste Jaer der stichtinghe.

Apollo. Academie.

Wist ghy, Hollantsche Volck, hoe veel geleertheyt dede
Tot vormeling van goede' en menscheliicke zeden;
Alle bemoeyinghen zout ghy u voort ontslaen
En vaerden maer die Goddeliicke neering aen.
Andre' oeffeninghen doen niet achten goede zeden,
En zetten u maer op een dvvael-vvech vande reden,
Die hier den mensch alleen van and're dieren scheyt:
Daer deez' des menschen redelijck verstant bereyt
Alzo, dat hy gheleert in alle val hem draghen
Zy vvijsselijck, in voorspoet niet te groot behaghen
Te nemen, en de tijdt van VVerelts ongheluck,
Dat die hem niet des ziels gherusticheyt ontruck.
Gheleerde VVetenschap, nummer ghenoch gheprezen,
Doet dan den mensch gherust van ziel en zin te vvezen.
Dees 's levens leunstock, vvaer op 's menschen leven steunt,
Doet dat het noch van ramp noch ongheval en dreunt,
Of vall' tot leet- zijn droef en eyndelijck bederve:
Deez' maect dat hier de mensch in eeuvvicheyt niet sterve.

[p. 558]

Gheleertheyt brengt zo veel te vveghe by den mensch
Dat hy zijn ongheluck zelfs reeckent voor zijn vvensch
Of vvenschelijck gheval, licht-zettend' 't druckich lyden.
Behalven dit, zy komt den mensch in alle tyden
En plaetsen vvel te pas. Zy voet de groene jeugt:
Vermaect den ouderdom: Verciert met schoone deugt
Voorspoedelijcke tijt: In tijt van zvvaricheden,
Troost zy den mensch, vvanneer hy acht heeft op de reden.
Een haven is zy dan van VVereltz' ongheneugt.
z' Is buytens huys zo vvel als binnens tot gheneugt.
VVaer dat ghy gaet zy vvil of kan u niet verlaten.
Zy reyst en rotst met u langs berghen, vveghen, straten:
Door Vuyr en Vyand, door 't ghekrack van helm en svvaert;
Door blinckent oorlochs-volck en drommelen te paert.
Gheen 's Vyands groote macht en doet haer van u vvijcken:
Geen beeck van bloet verstort en doet haer moet bezvvijcken.
Ghevalt het dat u dvvingt schenziecker Vyands hand
In droeve ballingschap te doolen achter land,
Deez' trouvve ghezellin zal u alsins gheleyden,
Gheen vvederspoet, hoe zvvaer, en doet haer van u scheyden,
Gheen moorder, oock hoe graech, u deze schat ontnemt;
Deez' is het die 't met u in schipbreucks noot ontzvvemt.
Om gelt en goet leyt vvel de moorder looze laghen;
Maer deze schat en zal gheen boosvvicht u ontjaghen,
Hoe kloeck ter daet. VVat stelt ghy dan uvv zinlijckheen
Noch meer, ô aertsche mensch, op aertsche costelheen?
't Gheen van de Goden maer verdocht is tot der menschen
Quelladien, is het gheen, daer zy het meest nae wenschen.
O zeldzaem onverstant! ô menschelijck beraet,
Dat op 't verganck'lijck, jae vergancklijckheyt bestaet!
Dien zotten Koning, die in tyden lang voorleden
't Gout voor het hoogste goet (ô redelooze reden!)
VVt roockelooze lust verkoor, zijt ghy ghelijck.
't Gout is vvat nu men 't acht: Maer inder daet is slijck
Niet alzo goet als gout? Men gaet de dinghen achten
Om zelzaemheyt en niet om deugdelijcke krachten
Diemen in haer bespeurt. Hoevvel ick niet mispriiz'
't Bezit van 't gout voor die, die dat by maet en vviiz'

[p. 559]

Ten goede vveten te ghebruycken en besteden.
Maer yemant vvyz' my eens zulck een bezitter heden.
Ghy lieden bruyct niet, maer misbruyct in giericheyt
V goet en haev', of vveer in overdadicheyt,
Albey misprysens vvaert. Van deugt is het besteden,
Van ondeugt 'tquisten vveer in overdadicheden,
Of niet nauhertich te ghenieten durven, 't gunt
Den Hemel en 'tgheluck u mild'lijck heeft ghegunt.
Ondeugt is giericheyt, en nutteloos verteeren,
Besteden deugt: en dit zal u gheleertheyt leeren.
Vervvelkomt en ontfangt, Hollantsche Volck, ontfangt
De middel vvaer aen dat uvvs levens vvelvaert hangt.
Van dat ick eerst den bodem van dit lant betreden
Hebb', en ghy mijn onfingt in u ghenadicheden,
Gast vrye Maegt, hebb' ick in alle vlijt ghezocht
Dit Volck te leeren hoe men 't voech'lijckst' leven mocht.
VVaer toe bedochten Konst en VVetenschap de Goden,
Die my den aertschen mensch te leeren die gheboden.
Daer toe u minnelijck en vriendelijck ontfaen
Van jonsten vol, en heeft gheen kleyne hulp ghedaen,
Beleefste die de Zon hier emmer heeft bescheenen.
Acad. Beleeftheyt noemtmen recht u nederich verkleenen.
Beleefder is mijn Heer, die met meevvaerdicheyt
In God'lijck vvezen, en met al zijn God'lijckheyt,
De zalen komt van ons bederff'liicke bezoecken.
Onheusheyt is 't van my dat ick my derf verkloecken
V jonst te vaerden an, die zo veel is te groot
Als ick niet zeggen kan: die my zo vaeck verdroot,
Als 'k hopeloos bedocht, dat ick die kon verschulden
In gheener vvijz' of tijt. Apol. V vrundeliicke hulde
Is my meer anghenaem, alderbeleefste Maegt,
Als 't alderschoonst' en braefst' dat yevvers t'aertriick draegt,
Gheen kost'ler ding zoud' ick op aerden kunnen vvenschen.
Aca. Ick smelt! een God verzaemt met sterffeliicke menschen.
Apol. Recht of dat niet vvel eer en meermaels vvaer gheschiet.
Aca. Maer van zo ongheliicken paer en weet ick niet.
Apol. Hebt dit voor loon, me-Vrouvv', voor uvve jonsticheden.
Aca. Belooning al te groot, grooter meevvaerdicheden.

[p. 560]

Apol. Meevvaerdicheyt is deugt by menschen en de Goon.
Aca. Maer hoeft daerom doch niet zoo kleynen aengeboon.
Apol. Men kan ziin jonst ghenoch ziin minder niet aenbieden,
Hoevvel ick acht u boven alle aertsche lieden.
Aca. Godliick en sterffeliick, het is te groot verscheel.
Apol. V Min die is my lief. Aca. Voorvvaer het is te veel.
Apol. 'k Zal miin onsterff'liickheyt u mee deelachtich maken,
Door ons verzaem, voor dat ghy onder deze daken,
Beleefde Vrouvv, miin hebt zo minneliick ontfaen.
Aca. Ayme! miin Heer, ick zouvv zoo hooch niet garen staen
By 't vvanckelbaer gheluck. Ick vreez' voor schieliick vallen.
Apol. Hoe zo? Aca. Daer'tsteyl is valtmen lichtliick. Apol. niet metallen.
Ghy zult deelachtich zijn van myne Godliickheyt;
Dat leert u zelfs 't geluck te toomen met bescheyt.
Vvat vvout ghy meer? Aca. Vvat meer? Ick zou vvel minder kiezen.
Apol. VVel, dien te veel geschiet kan altiit niet verliezen.
Aca. Verliez' ick niet genoech, vvanneer dat ick verliez'
De kennis mijns vvaerdijs? Apol. En als ick u verkiez'.
Aca. 't Is vvaer. Apol. Miin hoogste vvensch is met u te vereenen.
Aca. Is 't mooch'liick dat zich kan u Godheyt zo verkleenen
Op d'alderlaegste datmen, nae vvaerdye van
V grootheyt groot te rekenen, bedencken kan?
Apol. VVaer toe zo vele reen onnutteliick versleten?
Miin Vrouvv, vveet dat ick heb de Goden laten vveten,
Door haren vluggen bood', hoe heden is de dach
Van dat ick over Iaer eerst uvve schoonheyt zach;
Die my alzoo ghetreft heeft 't binnenst' miinder zielen,
Dat ick voor die bestont van stonden aen te knielen.
Ick heb ghepoogt van die tijdt af aen met ghebeen
Te dienen u, me-Vrouvv, tot nut van al u leen;
Tot dat ick 't gheen, vvaer naer ick had het meest verlanghen,
(Dat is u min) van u heb minneliick ontfanghen.
Ghy jonden my u jonst. O goedichliicke daet!
Die miin verdiensten, jae vvaerdy, te boven gaet.
Nu zullen vvy eens t'zaem van ziel en zin vereenen.
Acad. Nu 't u belieft heeft u zo ned'rich te verkleenen
Op mijn vvel lage Maegt. Apol. V deugt is vveer zo hooch,
Dat ghy my vvaerdich ziit; uvv deugt, die'ck alsins booch

[p. 561]

En roem, en die my deed' miin min u aen te bieden.
Aca. 't Gheen uvv Godheyt op my belieft, dat moet gheschieden;
Maer niet te min ick vveet dat ick 't onvvaerdich zy,
Het gheen ghy my bevviist. Apol. Hoe dick verheugd' ick my
VVanneer ick stont aldaer in 't statichst' van miin brallen,
En zach u schoonheyt aen, vvaer in ick miin ghevallen
En vvelghenoegon had. 'k Heb dickvvils daer ghestaen,
En mercten alle daech u groote vvasdom aen,
Die my zo vvel ghevil (dat zal u hoocheyt vveten)
Dat ick my dickvvils daer heb achteloos vergheten.
Het is (ô vvonderheyt!) noch nauvv een Iaer gheleen,
Dat u het helder licht des Hemels eerst bescheen.
O vvasdom zelzaem! ô! zo flux te ziin gherezen!
O! binnens jaers een Kindt en rype Bruydt te vvezen!
VVat vvachtmen in een Iaer een vrucht dan op u schoot?
O vverck, vvaer aen den Hemel toont ziin krachten groot!
Nu ziin vvy eenmael t'zaem met zulcken bandt ghebonden
Die niet verbreeck'liick is, of die ten gheenen stonden
Ontbonden vveer kan ziin. Ick treed' van ziel en zin
Een onverscheydeliick ghezelschap met u in.
Niemant zo kracktich die ons vveder zal verscheyden.
Ick heb de Nymphen van deez' berghen doen bereyden
Een heerliick middach-mael, vvaer op ick heb doen noon
Miin naeste Vrunden van d'onsterffeliicke Goon,
Om onze Bruyloft met haer aenzien te vereeren.
d'Onkuyssche Venus denck ick zout ghy niet begheeren,
Derhalven heb ick die ghelaten achter; vvant
Van zinnen eens te ziin, eyscht noodich deze bant.
De vlugghe Bood' en zal van ons niet verde vvezen.
Ziet op, daer daelt hy, beezich met ziin roll' te lesen,
Die ick hem mede gaf. Komt laet ons tot hem gaen,
En hooren vvat hy zeyt. Acad. Hy vvenct wy zullen staen.

Eerste Vergrooting.

Mer. Heyl in deez' staet vvenscht u de schare die de zalen
Der Hemelen betreet, vvaer van ick af kom dalen,
Gheliick ghy ziet, alhier op d'aerd van boven af
V brenghen 'tantvvoort dat my 't hooft der Goden gaf.

[p. 562]

Iupiin onz' Vader heeft my vveer tot u ghesonden
Met dit bericht, te vveten, om u te verkonden
Ziin goede vvil tot dit ghevvenschte huvveliick.
Hy komt af met ziin Vrouvv en Dochter te gheliick,
Hier opter aerden om u Bruyloft te vereeren.
Ick acht den bloet-God Mars die zult ghy vvel ontbeeren.
Die komt niet, zeyt hy, vvant hy is hier uyt dit lant
En vryicheyt noch voor een vvyle tiidts ghebant.
Oock zeyt hy kan hem u gheselschap niet vermaken,
Zeer zelden zal hy met u in een herberch raken;
VVant, vvaer u vvetenschap en konsten gaen in svvang,
Daer vvort hem stracx de plaets en 't lantschap veel te bang.
En Venus had vvel graech een vveynichje ghekeven,
Ick zacht, en voort ben ick niet lang by haer ghebleven.
Ceres en Bachus, om d'oegst hier op der aerd',
Ziin onghetvvyfelt by de Iacht-Godin vergaert.
Die zalmen lichteliick op d'ackers kunnen vinnen.
Acad. VVie had ghedocht zo veel jonsts by de Goon te vvinnen?
Ick docht Iupiin die zouvv miin voor ziin Snaer gevvraect
Licht hebben. Mer. Neen, hoort daer den grooten Hemel kraect,
Ziet daer de slinxe blixems, 's donders vvisse boden:
Ziet daer de schare der onsterffeliicker Goden,
Die komen herrevvaerts u toebereyde feest
Vereereliicken met haer Goddeliicke Gheest.

Tvveede Vergrooting.

R.V.H. Ronde VVolcken vventelt neder

Na der aerden, daer het teder

En het Goddelick gheslacht

Is uyt Grieckenland vervaren,

Om dat daer de Konsten vvaren

Min als vvel voorheen gheacht.

2

Aertsche mensch, ziet hier de Goden,

By u op een Feest ontboden,

Komen met meevvaerdicheyt

Hervvaerts tot u nederdalen

[p. 563]

VVt haer vvel vernoegde zalen,

Op de Bruyloft toe-bereyt.

3

Komt de groote Goden groeten,

En met zoet ghezang ontmoeten.

VVufte' en vvack're Nymphen komt

Met eerbiedeliick verneeren,

En bevviist den Goden eere;

Komt en haer vervvellekomt.

4

Lieve paer, ziet hier, de Goden

Komen zelfs tot u ghevloden,

Om u met eerbiedicheyt

In dit vvesen te begroeten,

Alle heyl moet u ontmoeten.

Dat gunne u haer mogentheyt.

Ivpiter.

Miin Zoon, van al de Goon en is my niemant nader

Of liever als ghy (lief en steurt u niet) u Vader
Ben ick, ghy kent u Vaders zinliickheyt en zeen;
Hoe zelden dat ick kom (of schoon daer toe ghebeen)
Hier op der aerden; maer u Bruyloft te vereeren,
Om hier met meerder vreugt u vreugden te vermeeren,
Ben ick ghekomen af. Miin Schencker heeft miin VViin
By hem, ick vvil van daech eens met u vroliick ziin.
Ghevvenste paer, ick vvensch, ick gunn', ick geev' n lieden
Zo veel ghelucx als oyt mocht God of mensch gheschieden.
Dat ghy voorspoedich naer u vvil en vvenschen leeft,
Zo lang den Hemel vvoest rontom de VVereldt svveeft.
Apol. Luchtige Rey draegt op de toe-bereyde spyzen.
Ivpi. Miin mondt-VViin zal u dan miin Ganymedes vvyzen.
Van Nectar heeft hy ons zorchvuldich vvel verzien.
Schenct in bevallich Kindt, om yder aen te bien
De beeckers vol gelaen met smakeliicke VVynen,
Die maer alleenich by de Goden ziin te vynen.

[p. 564]

Gan. Doen op 't Idaesch' gebercht u Godheyt, met een ooch
Vol van genegentheyt, verkoor my tot zo hooch
En al te heerliick ampt; dat nemmer en bediende
Als een van Godliick zaet, en van u naeste vrienden,
Te vveten de Godin, die door de kracht van Kruyt
Alleen ontfangen, borst ten blyden Moeder uyt;
Van die tiidt af dat ghy my voor u naeste maghen
Verkoort (seg ick) heb ick miin in miin dienst ghedraghen
Alzo, dat uvve Godliickheyt daer in ghehadt
Een vvel-ghenoegen heeft; en ziit verzekert, dat
Ick my te dezer stondt en steed' oock zo zal quyten,
Dat ick zal vry ziin van bestraffen en vervvyten.
Die Ganymedes die den Goden Nectar schenct,
Ziet vvat u die tot vreugts vermeeren mede brengt.
Ivpyn. Minn'licke jongen, vvel hebb' ick u dienst verkoren.
Maer luystert eens! vvat ruyster zo door 't Vvout? laet hooren.
Apol. 't Is Ceres, Heer, die brengt in vruchtbaerheyt vol op
Haer vruchten. Ivp. Vvel, vervvell'komt haer met deze kop
Tot ande rant toe vol met Gode-vviin gheladen.
Apol. En Bacchus isser by gekleedt met Vviingaerts bladen.

Derde Vergrooting.

Ivpit. Hoe aenghenaem is ons u teghenvvoordicheyt,
Godliick geslacht. Ziet hier de maeltiit toe-bereyt,
Die ghy met vruchten noch komt riickeliick vermeeren.
Hebt danck voor dat ghy komt zo minneliick vermeeren
De vyerdach van 't verzaam dat ons zo vvel vernoecht,
Al hadden vvy daer over lange tiidt ghevoecht.

Vierde Vergrooting.

Ziet daer de lieve Rey der zoeter zang Godinnen.
VVie zouvv haer doch om haer bevallicheyt niet minnen?
Komt, schaer, die altiidt even vro ziit, hier by my:
Komt hier miin lief geslacht, komt hier en voegt u by.
Zegt, hoe gevalt het u toch onder deze daken?
Kunt ghy ons (als ghy pleegt) nu noch vvel vroliick maken?

[p. 565]

Vyfde Vergrooting.

Ziet de Godin die 't billick recht de menschen leert.
Beziet miin zoon vvat voor geslacht dat nu vereert
Vvvs huvv'liicx vyerdach met haer teghenvvoordicheden.
Hey lustich! alle zorch laet varen, vvel te vreden
Ziit altezaem met my. 't Is nu de beste man
Die ons het aldermeest en 't zoetst' vermaken kan.
Ivno. Hier ben ick, die daer voegt de vvenschte huvveliicken:
Hier hebt ghy de Godin der grootser Coningriicken.
Lief paer, ick vvensche dy zo veel gheluck en heyl
Als by den Goon is voor deugd'liicke vvandel veyl.
Neemt toe, vermeert, en vvast van eeuvv tot eeuvvicheden:
Groeyt aen van dach tot dach hier in voorspoedicheden.
'k VVensch u ghezegent paer geluck in deze staet;
Denct dat u Iunoos jonst tot geener tiidt verlaet.
Hollantsche Volck de schatten, die ick toeghedragen
V heb, uyt louter gonst en nae miin vvelbehagen,
Dit lieffeliick paer u vvel te ghebruycken leert
Voor dat ghy in u stadt haer herreberch vereert.
Mer. Begeert ghy voorspoet (Volck) in uvve Coopmanschappen,
Aenvaert voor alle ding de nutte vvetenschappen
En goede Konsten van miin Broeder, die u recht
Te rechten leeren die. Ziet hier 't gevvenschte echt
Den Hemel aengenaem, dit zal u hier toe leyden:
Maer vvilt voor al de Konst niet van u handel scheyden.
Ick leer u handel; maer Gheleertheyt is het zout
VVaer mee ghy lange tiidt u voorspoet onderhout
In frisse vveeldicheyt: VVaerom my oock de Goden
Dees beyde leeringen te zaem gevoecht, gheboden
Den mensch te leeren. Ziet, dit kunt ghy nu by haer
En my bekomen. Heyl zy u gezegent paer.
Pall. Ick vvensch in deze staet, gezegent paer, u beyden
Zo veel gelucx als oyt yemant de goon toeleyden.
Neerlantsche Volck, begeert ghy VViisheyt, niet in schiin
Of valsche vvaen, maer inder vvaerheyt, komt by miin,
VVarachte VViisheyt breng ick uyt des Hemels zalen,
Vol van volmaectheyt (vvaer van dat ick af kom dalen

[p. 566]

Met deze schare der onsterffeliicker Goon)
V lieden meed', en denck hier zo lang metter vvoon
Te blyven by u, als daer ziin vviisgier'ghe menschen,
Die daer zo dickvvils om de vvare VViisheyt vvenschen.
Een schrick is VViisheyt voor d'onvvetende' als ghy ziet;
't VVelck dit Medusas hooft op 't schilt vermaelt bediet.
Den helm der VViisheyt en miin borst gehart, bevvaren
Den mensch in alle noot. Ziet dit is het verklaren
Miins vvezens, vvaer uyt dat ghy licht kunt meten af
VVat voor een gaev' dat u door my den Hemel gaf.
Indien ghy danckbaer ziit, ick zal niet van u scheyden,
Maer u tot voorspoet en tot tegenspoet bereyden.
Hyme. Ghy vast-geknochte paer, ziet hier den Bruylofts Godt,
Die om u Bruylofts Volck vvat te vermaken, tot
Hier op der aerden, naer u lustich Hof komt dryven,
En vvil met al ziin vreugt, de Bruyloft over blyven
In u gheselschap. Ganymedes schenct my VViin.
Ziet hier, dit zal de bandt van onse vruntschap ziin.
Hier mee vvensch ick u, dat u konsten by de menschen
Zo zeer vermeeren, als ghy zelfs zout kunnen vvenschen.
Hier boven vvensch ick u zo veel geluckicheyt
Als yemant oyt gehadt heeft. Doet my nu bescheyt.
Bacc. Hier is de Godt, die Godt, die tvveemael is gheboren,
En van de Goon de Godt des Vroliickheyts verkoren,
Die ick den menschen schenck in smakeliicke VViin,
En leer hoe datze moet met maet ghenutticht ziin.
Valsch leytmen my te last de schendige misbruycken.
Ick breng de Riinsche VViin in Syberigsche kruycken,
Zo my de Boeren van den Rhiin die droeghen op,
Voor dat ick haer gevvas met vruchtbaerheyt vol op
Ghezegent had nu in den Oegst tiidtlaest voorleden.
Deez' kom ick minneliick tot vroliickheyt besteden.
Ziet hier (ghezegent paer) met deze volle kroes
VVensch ick u alles goets, zouf eens met my gaer oes.
De Bauren zauffen Vveyn aus disse steynen backen.
Ivpit. By Rijnsche vviin leert uvv mijn zoon oock Riinsch te snacken.
Cere. Ziet hier is Ceres, die den Boeren 't Boer vverck leert,
En by haer op der aerd zo minnelijck verkeert,

[p. 567]

Tot voordeel van 't gheslacht der sterff'lijcker menschen.
Hier mede kom ick u, ghy tvvee vereende, vvenschen
In deze staet zoo veel voorspoets als yemant heeft
Van al 'tgheslacht dat langhs den schoonen Hemel svveeft:
En dat uvv konsten by dit volck zo zeer vermeeren
Tot uvver vreuchden, als ghy zelver kunt begheeren.
De Boeren brochten my dit smaeckelijck ghevvas,
Voor dat ick in haer doent haer dickmaels jonstich vvas.
Dit schencke' ick, vvilt het nae gheneghentheyt aenvaerden,
Niet na vvaerdy, van my de Moeder vander Aerde.

Seste Vergrootinghe.

Diana. Dat VVilt-braet, dat daer ginder aen dien eycken stam
Hangt, deed' dat ick niet eer in u gheselschap quam.
Indien ick boet verbeurt heb 'k vvilse graech betaelen:
Ontemm'lijck is mijn lust om 't Vvilt te achterhaelen,
Dat ick door 't opdoen van mijn Bracken in 't ghesicht
Ghekreghen heb. Ghezegent paer, aen u mijn plicht
Moet ick voor eerst voldoen, om met eerbiedichede
V toe te vvenschen zo veel geluckzalicheden
Als ghy liens zelfs begheert. VVie meent ghy dat ghy ziet?
Het is de Iacht-Goddin, die u de kuysheydt biet.
Hollantsche Volck; zo ghy onkuysheyt denckt te schouvven,
Zoo vaert den arrebeydt aen, deez' zal u behouvven
In uvve reynheyt. Dus kunt ghy mins pijl ontvlien:
Hier mooght ghy 's onbesmetten reynheyts spieghel zien.
Een zelzaem vvilt verstrickt in mijn ghespannen netten,
Kom ick u lieden voor, voor myne boete zetten.
Ivpit. Maer zeght, mijn zoon, vvie komt in dit vermaecklijck slot
Ons daer versteuren?

Sevende Vergrootingh.

Nept. Ick, de groote VVater-Godt:
Kent ghy Neptunus niet? vvel hoo Iupijn? u Broeder?
Vvy kennen immers t'zaem een Vader en een Moeder,
En kent ghy myn niet? vvel dat gheeft my zeecker vreemt.
Ivpit. Ick bidd' u dat ghy 't my niet qualijck af en neemt,
Mijn Broeder (schenckt) och vvist ghy mijn gheneghentheden!

[p. 568]

Ghy zoudt op dese Feest zoo veel gheneuchts besteden,
Als oyt uvv Godd'lijckheyt heeft aenden dach ghebracht.
Nept. Dat vvil ick, alle strijdt laet varen, eens ghelacht:
Ziet hier de Tritons die de vvoeste zee door razen,
En met haer Hoorens voor mijn Godd'liick aenschiin blazen.
Deez' heb ick tot vermaeck alhier met my ghebracht.
Ivpit. Maer zeght, miin Broeder; vvat is dit voor een gheslacht?
Nept. 't Ziin bey de Vlieten. Dit 's de Godtheyt vande stroomen,
Des Amstels blanck van veruvv, vvaer lancx dat af-ghekomen
De blyde Bacchus is ter Bruyloften verbeyt;
Ick vvist van 't zelschap niet, deez' heeft het my ghezeyt.
Ivpit. En deez'? Nept. Dit is de God der groener vvater-baren
Van d'ander vliet het Y, vvaer door dat komt ghevaren
Zo menich schip, gelaen met uytheemsch goet en gout.
Zo dat deez' Stadt alleen op deez' tvvee vlieten bout.
Deez' denck ick dat miin Broeder noch van outs vvel kende.
Ivpit. O jae. 't VVil immers meed' een ziin van onze bende.
Nept. In 't VVesten heeft hy tot nu toe ziin vvoonst' ghehadt
Diep onder d'aerde, tot dat ick hem in deez' Stadt
Op snelle kielen bracht, alvvaer hy vvel ontfanghen
Is vande Borgery, en meerder aenghehanghen
Als eer, of deugt, of vvetenschappen; en dit dacht
My ongeriimt te ziin, dies heb ick hem gebracht
In u vergaring, om daer over te beraden.
Verzietmer niet in, zo vervvachtmen groote schade
Aen onz' aenzienliickheyt. Ivp. VVel, vvaer toe is hy blint?
Flux datmen hem het deck van ziin ghezicht ontbint.
Ghy Maegden roct hem voort de lappen van ziin oogen.
Plvt. Nu 'k zie, nu zien ick dat ick schendich ben bedrogen.
VVien heb ick toch miin Gout en schatten toegebracht?
VVien gaf ick het? aen dit ondanckbare geslacht?
Heb ick om uvvent vvil gaen vroeten inde Mynen,
Verr' van het helder licht, om 'trosse Gout te vynen?
Om u? die 't quisten en ten goeden niet besteen,
Of meer verschim'len laten in vergetelheen.
Om u die van het Gout en Riickdom Goden maken?
En voor het Gout de deugt en vvetenschappen vvraken?
Die zo veel zorchs aen het verganck'liicke besteet,

[p. 569]

Dat ghy de deugt (die onverganckliick is) vergeet?
Zo moeyt my dapper mynes arbeyts onverdroten.
Hoe licht vielt dat ick om u schand'liick vviert verstoten
Van 't Goddeliick geslacht dat eeuvveliicken leeft?
Ick bid u dat ghy dit miin blintheyt toch vergeeft,
Dat ick miin schatten heb zo ong'liick toegesmeten
Dien, die om 't aertsche' het onverganck'liicke vergeten.
'k Bid dat ghy my voortaen laet uyt miin oogen sien,
'k En zalz' d'onvvaerdigen (ick love' het) niet meer bien.
Ivpt. VVel aen, ziet toe dat vvy geen klachten vveer en hooren,
Of ghy vervvacht op u der Goden straffe tooren.
Nu lieffeliicke Rey komt my wat naeder staen.
Vertelt my vvat dat ghy voor oeffening ghedaen,
Tot nut van deez' Ghemeent, hebt in het Iaer verleden,
Dan zalmen 't overschot van deze dach besteden
In alle vroliickheyt. Voldoet miin graech begeer
En lust. Apol. Vvel aen begint Euterpe van u leer.
Evte. Gheluck en voorspoet vvensch ick u in alle' u dingen.
Hollantsche Volck, hoe noecht u aen miin oeffeningen,
Die ick in 't vverck gestelt heb dit voorleden Iaer,
Door een die 'k in miin schoot ghekoestert had? die daer
Een onvvis tal u vvis en ree te kennen leerde,
Als ghy miin oeffen-plaets meevvaerdeliick vereerde
In zulcken menicht, dat ghy hier op eene tiit
Van zulcke tvveemael duyst en meer gherekent ziit,
Die d'oeffening altsaem van myne Konst betrachten
Met naersticheyt. Valsch zalmen dan deez' lieden achten
Voor Konsten-haters. Ghevalt u miin arrebeyt,
Gheliick als my ghenoegt aen uvve naersticheyt,
Zo zal ick meer als vvel, in 't Iaer dat nu verleden
Is, mynen arrebeyt tot uvver dienst besteden.
Vraegt yemant vvaerom dat miin oeff'ning vvord' gestaect?
Dat spel had ons de Nijt met haer vergift ghemaect.
Vra. Gheluck in deze staet, gezegent paer. Ghy Maegden
En Iongelingen fier, de Niit (vvaer van ghevvaegde
Miin lieve Suster) van afgunstich bloet en stam,
VVas d'oorzaeck oock dat 't aen miin oeff'ning niet en quam,
Die ick te leeren vvas verbonden met beloften

[p. 570]

Aen u. 'k en hielt, ick lydet gaeren; ick verkofte
Maer leugens, vveet ick datmen m'after rugge kriit.
Maer 'tis zo niet, ick vvacht maer na bequame tiit.
Ick leggh' al op mijn luym, en zal mijn kracht vervatten,
Om dan met meerder overvloet eens uyt te spatten
Ter gier'gher zielen in miin nutte vvetenschap,
Die u ten Hemel leydt een mackelijcke trap.
Vergheeft my dat ick mijn beloften dier van vvoorden
Niet naeghekomen heb zo ty als 't vvel behoorde.
De niit is inde schult, die heeft ons goedt opset
(O droeve tijdt!) alleen vyandelijck belet.
Terp. Ick vvensch uvv lieff'lyck paer zoo veel gheluckicheden
Als 's Hemels raet ghelieft aen yemant te besteden.
Gheleertheyt is een Gezellinne vande deught,
Iae Suster. Gheert ghy die, Hollantsche Volck, ghy meught
Die licht bekomen. Ick salse u rijck'liick mede deelen,
Ick weetz' uvv met deez Luyt ter zielen in te speelen.
Deez' zal u leeren Socratis gheduldicheyt,
En Aristotelis vvackere naersticheyt
In het gronderen van diepe verborgentheden,
En alle dinghen te verklaren met de reden.
VVat nut Pythagoras met zyne zvviich-konst dee,
En vvaer toe Crates 'tGout en Zilver inde Zee,
Als teghenstryders van de deugt heeft vvech-gesmeten.
Maer leert doch by u zelfs eerst niet met al te vveten.
Poly. In dit geluck vvil u den Hemel lang behouvven,
Ghezegent paer. De tiit-Registers te ontvouvven,
Had ick u, Hollantsch' Volck, belooft 't voorleden Iaer,
En daer en quam noch vverck, noch vvercx geliicken naer.
Dit leytmen my te last. Maer ey doch om vvat reden?
Heb ick niet alle tiit ghepoogt met vlytichede
Miin Konst te oeff'nen? Neen, geeft eer de Niit de schult
Die my versteurt heeft, en hebt voor een tiit ghedult:
Ick zal miin langzaemheyt met grooter nut vernieten.
Spiit die, die my afgunstich van miin opzet stieten.
Hollantsche Volck kleyn-acht maer niet miin nette konst,
En tvviiffelt nemmermeer aen Clios groote gonst.
Cali. Den Hemel laet u dus altiidt in liefde branden,

[p. 571]

Ghezegent paer, tot uvver vreugden, en tot schande
Van die u nydich en afgunstich ziin. De Min
Is dit (Hollantsche Volck) gheliick van ziel en zin
Te ziin: een Vyandin van alle' ontuchticheden,
Hoevvel ghy daer aen durft Mins vvaerde naem besteden.
't Is misbruyck. Leert van my de reyne vryery,
VVaer van dat ick de rechte Leer-meestersse zy.
Daer toe beroepen van d'onsterffeliicke Goden,
Die my den mensch de vryery te leeren boden.
Niet van ontuchticheyt. Hier toe heb ick ghespeelt
Op u Tooneel, vvat ramp onkuyssche Minne teelt
In 's Roomschen Dochters vvraeck. En vveer hoe dat ten goeden
Ghelucken 't trouvv bestaen der brandender gemoeden
Van tvvee goe-lieven, die (noch vuyle lust, noch goet
Achtende) zijn den een den anderen in 'tghemoedt
Met vvare liefd' ghetreen. Den anderen hier vvilt leeren,
Noch om ghevvin, noch om onkuysheydt te begeeren,
Maer ziels ghelijckheyt. Volght in als dit voor-beeldt naer,
En lieft malcander so als dit gheseghent paer.
Poly. Voor ongheval vvil u den Hemel steeds behoeden
Lieff'lijcke vveder-paer. Konst-gierighe ghemoeden,
Ziet hier is de Goddin vande bevallijckheyt,
Tot uvver diensten zy en al het haer bereyt.
VVist ghy maer (Neerlandts Volck) vvat dat bevallijckheden
Te vveghe brenghen, 'tzy in onderlinghe reden,
Of in een schou-spel, 'kvved ghy zout my dan vvel bet
Beminnen. Ziet ick leer u standen, die gezet
Nae zin en zeên, en re'ên d'aenschouvvers zeer bevveghen.
In gheen gheval laet ick u immermeer verleghen.
't Zy dat ghy vleyt, of snorckt, of boert, of klaecht, oft kijft,
Altijdt de leer van mijn Lier by en in u blijft.
Call. Des Hemels zeghen rijck zy by uvv vryeryen
Ghevvenschte paer. Ick bracht u mee de rymeryen
Op juyste maet ghestelt, die zeer vvel zijn ontfaen
In u gedachten, daer en tvviiffel ick niet aen.
Ick schryve' op maet de dapp're daden vande Helden,
Die haer en 't haere' in vaer voor 's Lants vvelvaren stelden.
Doorluchtich vvas de naem, doorluchtich vvas de stam,

[p. 572]

Van dien Heldt, die ons zelfs alhier bezoecken quam.
Doe zaeght ghy hoe dat ick op nette voeten stelde
Zijn stam en daeden groots en dapper; die vertelde
Ghy maetgevvijs, Vrouvv-Bruydt, vvanneer ghy, half verstomt
Door 'taenzien van zijn glans, hem hebt vervvellekomt.
Hollantsche Borghers, hout mijn vvetenschap in eeren,
Zy sal vvat Helden zijn en heldt te zijn u leeren.
Melp. Droeve Melpomene ontdeckt u voort en gaet
Dit paer gheluck en heyl te vvenschen in deez' staet.
Meught ghy uvv treuricheydt en treurighe ghevvaden
In deze vroliickheyt oock niet vvat van u laden
Bedroefde Maegt? zo is vvel droeffeliick u lot.
Siet hier ghezeghent paer, ziet hier, ick kome tot
Des vrundtschaps vuyr-boet, vvaer dat ick u lieden vvensche
Gonst by de Goon om hooch, en vreeze by de menschen.
Hollantsche Volck, ick maeck my vviis dat ghy voor heen
Gheen quaet ghenoeghen hadd' aen myne treuricheên.
Zo, zo, leert ongheval gheduldeliick te draghen,
Vyt 'sanders treuricheyt, en uyt vveemoedich klaghen.
Gh'en hebt het tiende deel noch nerghens na ghezien,
Van miin treur-dichten, die ick u denck voor te bien.
Thal. Veul ghelox Bruygoom Heer, met jou speldernuvve Bruyt.
Ia vvel, ja vvel, je komter vvel reyntjes uyt.
In deuze staet moetje rijck inne zalich vvorden.
Iae vvel maer vvat dunckje, volckje, van onse jorde,
Monsieur Lubbert mien ick, ô 'tis sulcken soeten vaer,
En evenvvel is hy 't met Miester Iaspers meysjen al klaer.
Daer sellevve een zundach al een kluytje van speulen:
Maer as icker om deynck, vvat isset oock een meulen?
Isser yemandt, vrienden, die dan nerghens veul verlooren het,
Die komt ons by, en helpt ons kijcken vvat Lubbert after sijn ooren let.
Them. Gheseghent paer ick vvensch u veel gheluckicheyt,
Ziet hier Hollanders, de Goddin der billickheydt.
's Volcx hooghste heyl dat is gheleghen inde vvetten,
En deez' zal ick u diep inde gemoeden setten.
Hollandtsche Volck ick zal u leeren onderscheyt
Tusschen het ongherechte' en de gherechticheyt.
Met goede kennisse van bey de deelen maken:

[p. 573]

Te kennen Goddelijck en menschelijcke saken,
In haer hoedanicheyt: VVat dunckt u van mijn leer?
Is zy niet Goddelijck? Ghy borghers, by zo veer
Dat myne vvetenschap uvv leer-lust kan vernoeghen
Zo moet ghy u eerst na dees drie gheboden voeghen:
Leeft eerliick, quetst geen mensch ooc met geen lachter-vvoort
En eyghent yeder toe het gheen hem eyghen hoort.
Ontschakelt nemmer vanden ander deze ketten
Kan vvorden. Ick zal u dan aller Landen vvetten
Vytlegghen t'uvver dienst. Hoe dat uyt Grieckenlant
De VVet-gheleertheyt, is te Romen voort-gheplant:
VVaer 'teyndeloose vverck met Keyserlijcke banden
By een ghebonden is door Keyserlijcke handen.
By deze Konst vvort uvv alle gheluckicheyt
Ghevvenscht vande Godin der rechter billickheyt.
AEscv. Eervvaerde Vader, 'kvvensch u met uvv nieuvv-ghehoude
Dat uvve liefde niet in eeuvvicheyt verkoude.
Ziet, Hollants volck, vvaer dat de zoon is vande zon;
Ick ben 't, van Godd'lijck zaet. De Vaer van Machaon,
En Podalirius, die 't Legher vande Griecken
Ghezuyvert hebben van haer ontelbare siecken
Door kracht van bloem, van kruyt, van vvortel en ghevvas,
In Troyas nauvv belegh, tot dat het over vvas.
Mijn konst is Godd'lijck, vlietze daerom niet te leeren:
't Is 't grootste dat de Goôn den aertschen mensch vereeren.
Aca. Mijn reden (doen ick de vvelsprekende gheslachten
Der ouder Konstenaers van Duytschlandt, ter ghedachten
VVeer voerden in) die docht my dat ter zelver ste
En stont in uvv ghemoeden gheen kleyn nut en de,
VVant ick veel herten tot Konst-giericheyt bevvoghen
Heb, en u van een Vverelts onvvech af-ghetoghen
Ter goeder pade in. Ey! dat voornemen goet
Toch nimmer vvederom uyt uvver harten doet.
Apol. Mijn lieve zusters, ziet, die stellen vast de snaren
Tot ons vermaecken. Ivp. Ey, hoort daer de Tritons baren.

[p. 574]

Naer het eyndighen van 'tsnaer-ghespel spreeckt Apollo.

Apol. Erato leest ons eens uvv zoete minnedicht,
Dat ghy ter eeren onze Bruyloft hebt ghesticht.

Erato leest het Bruylofts-ghedicht.

Ghezellicheyt is vvel een treffeliick bedencken
Des Hemels, om den droeven aertschen mensch te schencken.
Eenzaemheyt is van aert bedroeft. De moeyeliickheen
Des aertschen levens, den eenzamen torst alleen.
Ghezelschap leert u d'een des anders last te draghen.
Hier van ist dat ghy mee Heer Bruyd'gom hebt behaghen
Ghekregen inde Min en de Ghezellicheyt:
Niet vveer op Daphne: Maer ghy hebt zo lang gebeyt
Dat een van kints been af is voor u opghesproten.
Nu hebt ghy 't Lauvver-lof om d'Eg'lentier verstoten,
VVaer aen ghy met een bandt verknocht ziit, die daer mach
Niemant verbreken. Ziet (Heer Bruydegom) den dach
Die ghy zo lang gevvenscht hebt, leeft nu t'zaem in vrede
(Ghezegent paer) en in oprechter eenichede.
En laet geen tvveespalt noch verscheydenheyt van zin
Tot uvver zielen door acht'loosheyt sluypen in.
De Tvvist is oorzaeck van verdoemeliicke quaden.
VVilt liever d'een in d'anders liefde zich verzaden.
Denct om Erato als ghy u ghenoechjens speelt,
Dat ghy in korte vviil wat vruchts ter VVerelt teelt.

Eynde.

Ivpit. Erato dits u vverck? doet het? Op vvelcker vvyze
Zal ick genochzaem doch, miin lieve Dochters, prysen

[p. 575]

V brandende' Yver, en het oeff'nen van u leer?
Hey lustich eens ghedanst op dat de spiis verteer.

Rey-Liedt.

Den Hemel heeft noyt beter paer ghevoegt

Als dit. VVaer aen dat alle bey de

Goe-lieven, goe-lieven,

VVaer aen dat alle bey de goe-lieven ghenoegt.

Zouden dan de Goden niet vroliick ziin?

Hey! lustighe jonghen nu schenckter ons

De koele, de koele,

Hey! lustighe jonghen nu schenckter ons de koele VViin.

Ghy Nymphen, breyt dit paertje tot den dans

Van zoet en geurich Eg'lentier

Een Roosen, een Roosen,

Van zoet en geurich Eg'lentier een Roosen-krans.

Zoumen scheyden? Neen, neen, vvy vvillen niet

VVel luchtighe Nymphen nu zingter ons

Een vroliick, een vroliick,

VVel luchtighe Nymphen nu zingter ons een vroliick Liedt.

Eynde.

Ghelijck een lelie onder de doornen, So is mijn vriendinne onder de dochteren Cant. 2:2.
t' Amsterdam,
By Nicolaes Biestkens, inde Lelie onder de Doornen.
M. DC. XVIII.