Talen in beweging
(2012)–Leonie Cornips–
Auteursrechtelijk beschermdGevolgen van globaliseringLimburg, Nederland en gebieden elders in de wereld zijn de laatste twee decennia ingrijpend en zichtbaar veranderd door het proces van globalisering. Globalisering is natuurlijk niet nieuw, dat blijkt bijvoorbeeld wel uit de geschiedenis van de voormalige Oostelijke Mijnstreek maar nieuw is wel de intensiteit, schaal, grootte en onvoorspelbaarheid van culturele en talige ontmoetingen die nu overal plaatsvinden met grote gevolgen voor processen van identiteitsvorming.Ga naar voetnoot49 In een tijd waarin een moderne samenleving mobiliteit impliceert,Ga naar voetnoot50 is taal geen geïsoleerd fenomeen.Ga naar voetnoot51 In de dominante nationale context wordt Limburg gezien en beleefd als de periferie van Nederland en Limburg is dan ook een goede casus voor een regio als zovele in Europa waarin de laatste decennia minderheidstalen van belang zijn in het steeds meer nadrukkelijk vormgeven van regionale identiteiten zoals het Bretons in Frankrijk, het Welsh in Groot-Brittannië, het Corsicaans in Frankrijk of het Catalaans in Spanje.Ga naar voetnoot52 | |
[pagina 12]
| |
De hernieuwde aandacht voor het regionale hoeft geen nostalgisch of wanhopig antwoord te zijn op de geografische mobiliteit, de toegenomen heterogeniteit van de lokale demografie en economische wijzingen die globalisatie met zich meebrengt. De aandacht voor het regionale is het onvermijdelijke resultaat van het proces van globalisatie.Ga naar voetnoot53 In dit proces gaan dialecten steeds meer op elkaar en meer op de overkoepelende standaardtaal lijken.Ga naar voetnoot54 Er ontstaat een taalcontinuüm waarin dialecten en het Nederlands elkaar ingrijpend beïnvloeden.Ga naar voetnoot55 Maar, in dit talig naar elkaar toegroeien, vindt ook het tegengestelde plaats. Sprekers vergroten talige kenmerken uit die zij als eigen voor hun 'plek' beschouwen en cultiveren deze. Van dit laatste zou een zin als 'Hij wast zich de handen' in het Nederlands van Heerlen een voorbeeld kunnen zijn.  Illustratie 2: Heerlens NederlandsGa naar voetnoot58
Globalisering is een algemeen proces dat de condities aanreikt die zowel tot dialectvervlakking leidt als tot een verhoogd bewustzijn van dialectverschillen die overblijven. Mensen spreken en schrijven meer over lokale verschillen dan voorheen en in dat praten en schrijven over lokale verschillen construeren groepen zich weer.Ga naar voetnoot56 De laatste decennia is het dialect in Limburg als elders in Europa steeds meer zichtbaar bijvoorbeeld in de comodificatie ervan zodat dialecten deel gaan uitmaken van de wijze waarop een locatie zich aan zijn inwoners en anderen als 'authentiek', 'echt' en 'uniek' presenteert.Ga naar voetnoot57 Dialectstereotyperingen helpen vaak om een bepaalde locatie symbolisch rijk te maken voor het 'doen van lokale of regionale identiteit'. |
|