Vijftigh lustighe historien oft nieuwigheden Joannis Boccatij

De Tafel van dese vijftigh lustige Historien Joannes Bocatij.

ANdre van Perouse tot Nagels gecomen zijnde om Peerden te koopen, werdt op eender nacht van drie wonderlijcke avontueren overvallen, alle de welcke hy noch ontginck met eenen Robijn ende quam wederom in zijn huys.

De eerste Historie. Fol. 2.

Vrou Britolle Carrachola wert met twee Geytkens in een Eylant ghevonden, nae dat sy haer twee sonen verloren hadde ende na Lunigiana waert ginck: daer een vande twee sonen voor knecht quam dienen by den selven Heere daer sy by was, ende werdt namaels bevonden slaepende by des selfden Heeren Dochter, die hem daerom in 't ghevanc-

[p. 2L2v]

kenisse dede stellen. Maer namaels, als het landt van Sicilien op stont teghens den Coninc Caerle wert desen voorseyden sone ghekent van sijn Moeder, dies hy zijns Heeren dochter troude. Oock wert sijnen Broeder weder ghevonden, ende keerde al ghelijckelijck in grooten state ende gheloove wederomme t'huyswaert. De tweede Historie. Fol. 8.

De Marcgravinne van Montferrat betemt de onbehoorlijcke liefde eens Coninckx van Vranckrijck door een Bancket van Hoenderen, ende door eenrehande bevallijcke woorden. De iij Hist. Fol. 11.

Gulfart maeckte Coopmanschappe met Gasparijns huysvrouwe van by haer te slapen, om een somme ghelts die sy eerst handelen wilde, de welcke hy ontleende van haeren man selve, ende gaf die daer nae de vrouwe, recht of hy haer betaelde 't ghene haer man hem geleent hadde, totten welcken nae sijne wederkomste van Genua hy in 't byzijn van de voorschreven vrouwe seyde, dat hy haer de voorschreven somme weder aengetelt hadde om haren man te leveren, 't welck sy waer te zijn bekende.

De vierde Historie. Fol. 12.

Van Guillaume Boursier dewelcke bedectelicken Messire Ermino Grimaldy met so heussche woorden strafte dat hy zijn giericheyt verliet. De v. Hist. Fol. 13.

De Coninc van Cypers was ten been toe gesteken met woorden van een Edele Joffrou uyt Gasconge, sulckx dat hy van een ghebrekich Prince in een vrome veranderde. De vj. Historie. Fol. 14.

Drie jonghe mannen heur haven sottelijck verdaen hebbende, komen tot armoede, der welcker neve, waer mede sy verselschapt waren, als vertwijffelt wederom t'huyswaert trect met een Abt die hy des Conincx dochter van Engelandt bevint te zijn, dewelcke hem te man neemt daer door hy naemaels alle de schaden zijnder Oomen verwint, ende stelt die wederom in goeden state. De vij. Hist. Fol. 14.

Landolfe Ruffolo verarmt zijnde wert een Zeerover. Genevoysen vingen hem, ende lijt met henlieden schipbrekinge, daer af hy op een kleyn kasse vol dierbare juwelen te lande komt aen 'teylant van Gurse, ende keert namaels wederom rijc sijnde tot sijnen huyse. De viij Historie. Fol. 17.

Den Soudaen van Babylonien seynde sijn dochter om die te houwelijcken aenden Coninc van Garbe: de welcke by avontueren vier jaren lanck tot verscheyden plaetsen swervende in handen quam van negen mannen: ende wert ten laetsten haren vader weder ghelevert, van daer sy doen noch voor maecht geraeckte by den Coninc van Garben alsoo sy daer te voren voor wijf ginck. De ix. Hist. Fol. 19.

De Grave van Angiers valschelijck beschuldight zijnde wert uyt Vrancrijck gebannen, so dat hy twee van sijn kinderen achter liet op verscheyden plaetsen in Engelant: maer namaels onbekent uyt Schotlandt wederomme keerende vint hy die in grooten state, ende gaet in ghedaente eens dienaers in 't Heyr van den Coninc van Vrancrijc, daer hy onschuldigh bekent ende weder in sijnen eersten staet gestelt wert. De x. Hist. Fol. 28.

Bernaert van Genuen verloor doort bedroch van eenen ghenaemt Ambroys sijn have: beval uyt mistroost sijn huysvrouwe, die dies onschuldigh was, te dooden, de welcke de doot ontgaende in mans klederen in des Soudaens dienste gheraeckte: daer de bedriegher namaels bevonden wert. Doen ontboot sy haren man in Alexandrien: alwaer de bedrieger ghestraft wert: sy nam weder vrouwen gewade aen, ende reysde rijck zijnde met haren Man weder t'huyswaert na Genuen. De xj. Historie. Fol. 33.

Gilette genas de Coninc van Vrancrijck van een Fistule, waer af sy voor loon begeerde den Grave Bertrant van Roussillion tot eenen Man: de welcke haer sijns ondanckx ghetrout hebbende, van spijte getrocken is tot Florencen, daer hy amoureurs wert van een jonge Dochter, in wiens plaetse Gilette haer selven

[p. 2L3r]

by hem leyde, ende hem twee sonen daer af voort bracht, waerom hy haer na die tijt voort beminde ende voor zijn huysvrouwe hielt. De xij. Historie. Fol. 38.

De Prince van Salerne Tancredy genaemt, dede zijns dochters lief dooden, ende sant haer diens herte in eenen gouden kop: de welcke daer gefenijnt water by dede, dat sy dranc, ende storf. De xiij. Hist. Fol. 41.

Drie jonge mannen beminnende drie ghesusters, zijn gevlucht in Candien, alwaer de oudtste van haer drien haer lief doode uyt jalousien, de welcke door de tweede suster int leven behouden werdt, overmits liefde die sy den Hertoghe van Candien betoonde. Daer nae werdt dese tweede suster gedoot van haer eygen boel oft lief, ende is mette outste suster ontvloden, met welcke moordt de derde suster met haer lief belast wert: de welcke ghevangen zijnde, alsulcx beleden. Maer beduchtende voor 't sterven, becochten sy heur hoeders met ghelt, ende zijn gevlucht tot Rodes, daer sy in armoeden storven.

De xiiij. Historie. Fol. 45.

Guerbijn overvalt boven het gegeven gheleyde zijns Groot-Vaders Coninck Willem, een schip des Conincx van Thunis om des selfdens dochter te nemen, de welcke ghedoodt wert vanden genen die binnen den schepe waren, daerom hy die oock altsamen daer nae versloech, waeromme hem namaels 't hooft af wert geslagen. De xv. Historie. Fol. 47.

Een jonge dochter genaemt Andrea, beminde een jongelinc wiens name was Gabriel. Sy vertelt hem eenen droom die sy hadde ghehadt: van gelijcken seydt hy haer de zijne. Hy blijft haestelijcken doot tusschen haer armen, dies sy met haer maerte hem buytens huys brenghende, ghevangen werden door de dienaers vander Seigneurien. Sy vertelt hoe de sake gheschiet was. Maer als haer de Rechter met krachte wilde nemen, en wilde sy sulcx niet gedogen. Dies haer vader dese mare vernomen hebbende, haer onschult doet blijcken, ende doetse vry uyt gaen. Daer na en wilde sy niet meer in de werelt leven, ende ginck in een Klooster. De xvj. Historie. Fol. 49.

Symonne beminnende eenen geheeten Pasquijn, sy was met hem in eenen Boomgaert, daert gheviel dat Pasquijn zijn tanden wreef met een Savien bladt, soo dat hy daar af sterf, dies Symonne vande Justitie gevangen wert, daer sy van gelijcken met eender selfden Savien blat haer tanden wreef, ende daer oock also het leven af verloor. De xvij. Historie Fol. 51.

Hieronimus beminnende een jonghe dochter ghenaemt Silvestra, reysde gedronghen zijnde door zijns moeders begeerten, tot Parijs, ende vant in zijn wederkomste dat zijn lief ghehouwet was, in wiens huys hy heymelijcken ghekomen ende aen haer sijde op 't bedde gestorven is: dies sy oock daer na als hy om begraven te werden ter kercken gebracht was, van ghelijcken op hem daer doodt ghebleven is. De xviij. Historie. Fol. 53.

Door verlieft te zijn werdt Symon verstandigh, ende wan met macht zijn lief Ephigene opter Zee, dies hy tot Rodes geworpen wert inde gevangenisse, daer hy uyt verlost wert van eenen ghenaemt Lisimache, metten welcken hy wederomme Ephigene ende Cassandra midts uyt haer bruyloften ontschaeckte, daer mede sy in Candien vluchtende, sulcks dat sy wederom (nae dat hy die ghetrout hadde) in heur wooninghen ontboden waren. De xix. Historie. Fol. 55

Constance hadde lief Martuccio Gomito, die doot wert gheseydt, dies sy van vertwijfeltheyt alleen ginc in een barke, daer mede sy vande wint gedreven wert tot Suse in Barbarien, van waer sy voorts quam tot Thunis, daer sy haer lief noch levendig vant, ende hem haer selven te kennen gaf. Daeromme hy van groote achtbaerheyt in 's Conincx secreten raet zijnde, dese selfde Constance troude, ende keerde wederom met haer rijc zijnde int Eylant van Lipare. De xx. Hist. Fol. 39.

Peter Boccamasse vluchtende met een

[p. 2L3v]

dochter die hy beminde, genaemt Angeline, komt op den wegh int gemoete van een deel Roovers, van waer Angeline door een bosschagie vloot ende wert geleyt op een Casteel. Peter wert vanden roovers gevangen, welcker handen hy noch ontquam, ende gheraeckte daer na noch by gheval op 't selfde Casteel daer Angeline was, die hy aldaer tot eenen wijve troude, ende keerden daer nae t'samen wederom te Romen. De xxj. Historie. Fol. 65.

Richart Menard wert slapende bevonden by sijn lief van haer Vader Litio de Valbonne, dies hyse troude, ende leefden naemaels in goeder vreden ende vrientschappen met haer vader. de xxij. Hist. f. 64.

Guy van Cremone sterft, ende laet sijn dochter in hoede van eenen zijnen vrient genoemt Jaquemijn van Pavien, welcke dochter soo bemint wert van Jannot de Severijn ende van Minquijn de Mingole dat sy daer malkanderen om sloegen: maer bevonden zijnde dat Jannot haer broeder was, werdt sy Minquijn te wijve gegeven. De xxiij. Historie. Fol. 5.

Johan van Procide bevonden zijnde by een jonghe dochter die hy beminde, ende die den Coninck Frederick van Sicilien ghegheven was, wert aen een stake ghestelt om verbrandt te zijn, daer hy van Rogier Doria Admirael van Sicilien ghekent wert, dies hy de doot ontgaende die selfde dochter te wijve nam.

De xxiiij. Historie. Fol. 67.

Theodore verlieft zijnde op Violante dochter van Messire Emery zijnen Heere, heeftse swanger gemaeckt, ende wert daeromme veroordeelt ghehangen ende geworght te werden, maer alsmen hem al gheesselende ter galghenwaert brachte, werdt hy van zijnen Vader bekent, dies hy de doodt ontginck ende zijn alderliefste troude. De xxv. Historie. Fol. 69.

Frederick van Alberigni amoureus zijnde op eene vrouwe die hem niet en beminde, verdede alle sijne goeden in hoveringhen ende heuscheden, ende bederf hem selven so geheelijcken, dat hem niet over en bleef dan eenen valck: dies hy op een maeltijt als hem sijn lief quam vergasten niet met allen anders hebbende om haer aen te dienen, de valck dede braden, daerom zy dese heuscheyt vernemende, heur voornemen veranderde, hem tot eenen Man troude ende rijck maeckte. De xxvj. Historie. Fol. 72.

De Backer Ciste geeft Messire Gerispine met een beleefde antwoort, d'onbeleefde vraghe van sijnen dienaer te kennen. De xxvij. Historie. Fol. 74.

Quiquibio koc van Messire Coenraet Jean Filiassi, veranderde door een onvoorsiene antwoorde zijns Heeren toorn in lacchinge, ende ontginck de straffinge daer mede hy van Messire Coenraet gedreygt was. De xxviij. Historie. Fol. 75.

Michael Escaler tegen sommige jongelingen een wetspel ghedaen hebbende betoonde 't gheslachte der Baronchiers het edelste der wereldt te wesen, ende wan daer mede een gelach. De xxix. Hist. fol. 76.

Fresco riet zijn Nichte indient haer verdrietigh viele (so sy seyde) de gene die onlustigh waeren om te aenschouwen dat sy haer nimmermeer spieghelen en soude. De xxx. Historie. Fol. 76.

Messire Guido Cavalcant berispte bedecktelijck sommighe Florentijnsche Ridderen die hem verrascht hadden. De xxxj. Historie. Fol. 77.

Tofan sloot op eenen nacht zijn wijf buytens huys: de welcke siende dat sy door gheenderley smeeckingen binnen en mochte komen, haer veynsde in eenen put te springhen, daer sy eenen grooten steen in liet vallen: dies Tofan als hy dat hoorde, uyt zijnen huyse derwaerts liep: soo dat sy daerentusschen binnen 't huys geraeckte, haren man daer buyten sloot ende hem duysenderley schelt-woorden toeriep. De xxxij. Historie. Fol. 78.

Calandrijn, Bruyn ende Buffelmacho ginghen in een plaetse ghenaemt Mugnon eenen kostelijcken Steen soecken ghenaemt Eliotropie: den welcken Calandrijn meynende gevonden te heb-

[p. 2L4r]

ben, met keselkens geladen zijnde thuyswaerts keerde, daer hy zijn wijf, om dat sy kijven wilde, grammelijck sloegh, ende verteldet daer na sijn ghesellen (diet beter dan hy wisten) hoe dattet gevaren was. De xxxiij. Historie. Fol. 79.

Bruyn ende Buffelmacho ontstalen Calandrijn een vercken, om twelcke weder te moghen vinden sy eenen raet versochten van Maelvesey ende van Gingbers Pillen: in welckx plaetse sy luyden Calandrijn ander pillen gaven, die van Hontsdreck ende Aloes gheconfijt waren: Ende maecten hem vroet dat hy sijn eygen Vercken gestolen hadde: het welcke sy hem noch weder dede koopen, uyt vreesen dat sy dat sijn Wijf segghen souden. De xxiv. Historie. Fol. 82.

Een weduwe die van een scholier bemint was, ende selfs eenen anderen man beminde, dede den klerck eenen geheelen winterschen nacht lanck inden sneeu te vergheefs nae haer wachten: dewelcke daer namaels door sijn schalckheydt eenen gheheelen dagh lanck inde Maendt Julius op eenen Toorn gantsch naeckt dede staen inde Sonne voor de vlieghen ende wespen. De xxxv Historie. Fol. 84.

De Medecijnmeester Symon meynende op eenen avont van Bruyn ende Buffelmacho ruyten ghebracht te werden, werdt van hunluyden in een kuyle gheworpen, daermen privaten inne verliet.

De xxxvj. Historie. Fol. 92.

Een Siciliaens vrouken gekreeg met groote listigheyt alle 't ghelt eens Coopmans van Palermen: dewelcke namaels hem gelatende met meerder Coopmanschappe dan te voren gekomen te wesen, gelt geleent heeft van dat selfde vrouken: ende haer niet dan vaten vol waters ende balen met werck ende vlocken ghevult, liet behouden. De xxxviij. Hist. Fol. 97.

Vrou Franchoise bemindt zijnde van twee jonghe Mannen, d'een ghenaemt Rynuce ende d'ander Alexander, sonder dat sy een van dees twee beminde, heeft haer van beyden met allen kloeclijck ontslagen, doende den eenen hem selfs in schijn eens dooden in een graf neder liggen, ende den selfden door den anderen uythalen, sulcx dat d'een noch d'ander tot sijn voornemen quam. De xxxviij. Hist. Fol. 101.

Francoys Fortarigne verspeelde tot Bonconvent alle dat hy ter werelt hadde, oock mede 't gelt van sijnen meester Francoys Anjollier: den welcken hy daer na in 't hemde naloopende ende roepende dat hy van hem berooft was, van de boeren dede vangen: sulcx dat hy desselfs kleederen aen dede, op sijn Peerdt schreet, ende sijnen voorseyden Meester te voete in 't hemde latende, nae Sienen gereden is. De xxxix. Historie. Fol. 104.

Calandrijn wert op een Meysken verlieft, Bruyn maect hem een briefken, seggende dat het meysken hem na soude moeten volgen, so haest hy haer daer mede geraken soude, het meysken ginc met hem, daer werdt hy bevonden van sijn Wijf, die maeckt een bijster groot rumoer binnens huys. De xi. Historie. Fol. 105.

Talan van Mole droomde dat een Wolf zijns Wijfs aensicht ende kele in stucken scheurde, dies hy haer daer voor waerschoude, dat sy op haer hoede soude zijn, t'welck sy niet en dede ende het gheschiede haer. De xlj. Historie. Fol. 108.

Blondel dede Ciacco met een hongermael een boeverije, die hem van Ciacco met een lichaem vol slagen schalckelijk vergolden wert. De xlij. Hist. Fol. 108.

Twee jonge mannen gingen tot Salomon om raet, d'een hoe hy bemint soude moghen werden, d'ander hoe hy zijn kijfachtighe wijf castijen soude: waer af d'een tot antwoorde kreegh dat hy beminnen, ende d'ander dat hy opter gansen brugge gaen soude. De xliij. Hist. 109.

Guinot van Tacco beklaegde den Abt van Clingi: ghenas hem van een quade mage, ende liet hem daer na los, dewelcke daer nae int hof van Romen ghekomen zijnde, Guinot metten Paus versoende, die hem Prior maeckte van 't Hospitael.

De xliiij. Historie. Fol. 111.

[p. 2L4v]

Mitridanes benijdende Nathans miltheydt, ginck hem soecken om te dooden, metten welcken hy (sonder hem te kennen) gesproken heeft, ende van hem selfs onderwesen zijnde hoe hy dat bestaen soude, heeft hy Nathan daer na in een bosschageken gevonden, soo hy hem te voren geseyt hadde, dies hy hem kende: hem selven schaemde ende Nathans vrient wert.

De xlv. Historie. Fol. 112.

Messire Gentil van Carissendi ghekomen zijnde van Modena, haelt een vrouwe die van hem bemint ende voor doot begraven was, uytten grave: de welcke tot haer selven gecomen ende van eenen jongen sone verlost wesende, vanden selven Messire Gentil met haer soonken wederomme gelevert wert in handen van haren man genaemt Nicolaes Chassennemy. De xlvj. Historie. Fol. 115.

Vrou Dianora begeerde van Messire Ansaldo te hebben eenen Boomgaert in Januario soo lustigh als inden Meye. Messire Ansaldo hem selfs verbindende aen een swert Constenaer, leverde haer sulcx. De man liet Dianora toe Messire Ansaldos believen te doen. De welcke aenmerckende des mans mildigheyt, de Vrouwe haers belooftens quiteerde, dies de Nigromancien Messire Ansaldo mede ontsloegh sonder yet van 't zijne te begheeren.

De xlvij. Historie. Fol. 118.

Sophronia meynende te wesen de huysvrouwe van Gisippo, is de huysvrouwe van Tito Quinto Fulvio, metten welcken zy nae Roomen treckt. Daer komt oock Gisippus, maer in armen state: ende beduchtende van Tito versmaet te werden, bekendt hy daer (om aender doot te gheraecken) eenen Man vermoort te hebben. Titus werdt hem kennende, ende seyt dat hy de moort bedreven heeft op dat hy Gisippum vander doot soude verlossen. De rechte dootslagher dit siende openbaert hem selven ende sijne daet: daer deur zy alle drie van den Keyser Octaviano vry gelaten werden. Titus gheeft Gisippo zijn Suster te Wyve, ende maeckt hem alle zijn have ghemeen.

De xlviij. Historie. Fol. 119.

Saladijn in coopmans gewade wert van Messire Thorel eere ende vrientschappe bewesen. Daer geschiet een cruysvaert over't Meyr. Messire Thorel daer oock treckende, steldt zijn huysvrouwe eenen sekeren tijt om een ander Man te moghen trouwen. Hy wert vanden Sarasijnen ghevanghen, daer hy als Valckenaer gebracht wert voor den Soudaen, de welcke hem werdt kennende, dies hy hem daer oock liet kennen, soo dat hem daer groote eere aen gedaen wert. Messire Thorel werdt sieck, ende door Nigromancien in eender nacht wederomme binnen Pavien gebracht: daer hy quam in zijnder Huysvrouwen Bruylofte, die hem werdt kennende ende met hem wederomme tot zijnen huyse keerde.

De xlix. Historie. Fol. 125.

De Marckgrave van Salucen door sijnder ondersaten Bede ghedronghen zijnde om te houwen, troudt een Huysvrouwe nae sijnen sinne, ende was eens Boermans Dochter: waer by hy twee Kinderkens wan, die hy hem gheliet te doen dooden. Daer nae veynsde hy hem haerder sadt oft moede te zijn ende een ander Wijf ghetrouwet te hebben, doende zijns selfs dochter weder t'huys halen, in allen schijne oft dat zijn Bruyt ware geweest. Maer nae dat hyse in 't hemde van hem verstooten ende in als verduldigh gevonden hadde, heeft hy haer met meerder liefde dan oyt te voren, weder in sijn hof doen comen, haer hare kinderen, nu al groot zijnde, ghetoont ende haer gheeert ende doen eeren als een Marcgravinne.

De L. Historie. Fol. 131

Hier eyndet de Tafel vande 50 Historien Johannis Bocatij.