Van 't kerck-bouwen der dooperen opten waenscherm

[fol. 5v]

Of der Apostelen Kerck vervallen is ghevveest.

I.P.V. Molen Pag. 16.

1. WY segghen ghemeenlijck seer vrymoedich, d'eerste Kerck is ghecorrumpeert, ende die Apostolische gemeynte is vervallen, etc.

2. Dat segghen beneven al d'andere, oock u Hooft-leeraren selve (dat sal blijcken) alleen de Catholijcke seggen, dat sy een doorgaende successie hebben opwaert totter Apostolen Kercke toe.

3. Daer inne maeckt ghy u nu de Roomsche Kercke gelijck, voecht u metten uwen (duncket u goedt) daer by teghen al d'anderen onderhouwende: ende haer Kercken opten Af-val der Apostelen Kercken bouwende.

4. Maer dan wil u vander Molen, noch toestaen te bewijsen, dat der Vlaemsche Doopghezinde Kercke, een selve Kerck is mette Roomsche: of dat u Kercken, ende niet de Roomsche, tot nu toe alleen oprecht is staende ghebleven. Het eerste suldy niet belijden: ende het tweede moogdy niet bewijsen?

5. Tot bewijs, dat der Apostelen Kercke niet en soude vervallen zijn gheweest, brenghdy voort dese meyninghe (Pag. 10. 11.) te weten, dat van niemandt de Wet der Ceremonien voor den tijt mocht verandert worden, wie soude dan soo vermetel zijn in dese tijt, dat hy soude dorren veranderen ende wegh-nemen de H. gheboden Christi.

Antwoorde.

6. De Phariseen zijn soo vermetel gheweest, dat sy de gheboden Gods selve dorsten veranderen. Soudy Vermolen dorren segghen, dat de Pausen de gheboden Christi niet en hebben dorren veranderen (Mat. 16. 3.) ghy voert oock inne de woorden Pauli (1. Cor. 11.) van't onderhouden der insettingen Numero 5. dat is dusdanigh bewijs: al wat d'Apostel bevolen heeft, te onderhouden, dat is altijdt sonder ophouden tot nu toe onderhouden gheweest; d'Apostel heeft d'insettinghen bevolen te onderhouden: dus zijn die altijt sonder ophouden tot nu toe onderhouden gheweest. Dunckt u dat alleen wijs bewijs? dit wederspreeckt ghy selve. Leest hier.

I.P.V. Molen.

6. Des Heeren geboden, Leeringe ende insettinghe, worden niet alleen van die te niete ghedaen, die in stede van dien Menschen gheboden, Ceremonien ende instellinghen leeren ende onderhouden: maer oock van dien die verkeerdelijck uyt-legghen, des Heeren Ordinantie te verwerpen ende al het gebruyck verachten Nu. 4.

Coornhert.

7. Vraeght nu meer als van wat ongelooflijck of een Mensche soo vermetel soude zien die de H. gheboden Christi veranderen soude ende verbieden te ghebruycken. Onbedachte Mensch, weet ghy dat oock selve niet, dat ghy selve u bejaerde Doop hout voor een gebodt Christi, ende der Kinder-doop voor een Menschen gebodt.

8. Is u oock verborgen, dat de Keyserlijcke rechten al van outs, ende Keysere Kaerle, oock Coningh Phillips, nu op nieus de bejaerde Doop verboden ende de Kinder-doop gheboden hebben op straffe des doots? Of zijn die Princen geen menschen gheweest? Of hebben die soo vermetel niet gheweest? of sydy in sulck u schrijven qualijck bedacht geweest? was dan onder al u Ghemeynte geen onzichtigher Defensor dan gy zijt te bekomen?

I.P.V. Molen.

9. Nochtans houden sommige vast hier over, dat de Apostelsche Kercke is vervallen. Num. 8.

Coornhert.

10. Alsoo ende onder dese sommige, syn wel de aldervoornaemste de twee Zuylen uwer Kercken, namentlijck Menno Symons, met Dirck Phillipsz hebt ghy boven ia teghen dese beyde, alre gheloof by u volck? Menno schrijft in syn Fundament boeck (Fol. 95.) dese woorden.

11. Siet lieve Heeren ende broederen, hier hebdy nu de principaelste stucken ende Hooft Articulen eens Christelijcken gronts ofte Fondaments, met klare aenwijzinghe ende verklaringe der Antichristichser grouwelen ende Babylonischer handelen, daer mede dit Apostolisch Fondament midts lanckheyt der tijden te niete ghedaen ende te gronde ghestoten is.

11. Daer hebdy vander Molen Mennos oordeel, plat teghen u waen, ziet nu oock Dirck Philipsz in syn Gheestelijcke Restitution Folio 140.

13. Ende alsoo is dat heerlijcke Rijck des Geestelijcken Salomons, die schoone Ghemeente Iesu Christi, des inder Apostelen tijdt, ende daer na op Aerden is geweest, ende so jammerlijck verstoort, ende de Heylighe Stadt is den Heydenen? den Antechrist in syn macht tot een vertredinghe ghegeven, sulcks mooghdy meer lesen ter voorsz plaetsen oock in syn Schrift van Godes Ghemeynte.

14. Soo't u van der Molen, met uwe hulpers nu vry staet, der Doops-gezinde werre-sprake van Babylonien, noch hooger dan sy is, tot dieper Val op te steygeren, om te helpen onder-stutten dese nieuwe opinie, van't niet vervallen der Apostelen Kercke: tot stijvingh vande Roomsche Kercke, ende om-stootinghe van uwe Kercke, oock tot minderinge van Mennos ende Dirck Philipsz aenzien? so moogdy bestaen dese uwe waen voor te staen.

15. Want dan sal moeten vallen Mennos roep, die syn Leere heeft derren noemen: Het onvervalschte Evangelium, dat de Heere Christus met syne monde gheleert heeft, aen d'Overheydt Folio 99. ende dan sal met schanden verwelcken uwe eyghen roembloemken, van Dirck Philipsz in u Brief aen my, dat ghy u van hooghe dinghen, (het roerde de sendinghe) niet en wist te

[fol. 6r]

beroemen om yet beter (dan hy) te doen etc. want soo ghy dese uwe opinie wilt bestaen waer te maken. Soo moet ghy voor al het voorsz oordeel, in dese van Menno ende Dirck Philipsz valsch ende onwaer doen blijcken, begint soot u lust met Cham uwer Vaderen Schamelheyt, uwen broederen aen te wijsen (Gen 9. 22.) ende behoudt den danck voor u alleen, van Sem allen.

I.P.V. Molen.

16. Nochtans houden sommighe vast hier over, dat de Apostelsche Kercke is vervallen, ende dat dit te vooren ghepropheteert is: ende steken ons inde handt, het tweede Capittel des tweeden Briefs Pauli aen de Thessalonicenses, als een sterck bewijs dat sy dan trecken tot hare meyninge, ende dien Afval, op den Afval der Apostelsche Ghemeynte duyden: recht of Paulus daer een woort af vermaendt hadde, wanneer hy seydt. Die Heere en komt niet, ten sy dat te vooren den Afval kome etc. Num. 8.

17. Ende daer beneven inde Lijst: Dit heeft Paulus gheschreven ten tijden als Claudius te Romen Keyser was: Daer uyt de verstandighe licht kan oordeelen, dat hy van gheen Afval der Ghemeynte in't gheheel yet ghemeynt heeft.

Coornhert.

18. Ick kan niet licht noch niet zwaerlijck sulcks oordeelen, dus en ben ick niet vande verstandighen, soo u oordeel hier verstandigh is. Vander Molen, dit moet ick bekennen.

19. Maer is u oordeel al verstandigh: dat ghy selfs u argument bouwet op onseker Historien, ende op u eyghen Prophetyen, Num. 9. oock op lichtveerdige ramingen, na u eyghen meyninge, daermen veel inne doolt, dat schijnt niet, want ghy berispt self u wedersaken, als of sy sulcks deden (Num. 9.) terstont daer aen, wie sulcx doet, ende wie ghy hier meent, en weet ick niet, maer sal't in u selfs recht mogen zijn te doen, dat ghy self in anderen berispt? Hoe voeghet u anderen te leeren, als ghy u selven niet en leert? (Rom. 2. 21.) sal d'een Dief, d'ander moghen schelden?

I.V. Molen.

20. So desen Afval soude verstaen worden, opt vervallen vande Apostelsche Gemeynte, ende dat evenwel die Gemeynte soude ghenoemt worden ende blijven een Tempel Godes, ende dat daer in soude zitten t'Kindt der verderffenisse, en kan niet accorderen met eenige Schriftueren. (Num. 8.)

Coornhert.

21. Laet ons dan zien, hoe ghy, die tgeen dat de Apostel uyt-druckelijck also schrijft, vrymoedelijck weder-spreeck, sult konnen bewijsen: dat Pauli woorden selfs niet en accorderen met de H. Schriftuere: ende dat u segghen d'Apostel weder-sprekende, accorderen sal met de Schriftuere, ende met den Apostel. V reden is dese, om dat u leelijck segghen te verschoonen.

I.P.V. Molen.

22. Want inde Gemeynte Iesu Christi den rechten Tempel Gods, daer en woont niemant in als Christus, Belial heeft daer geen plaetse, soo weynigh t'licht met de duysternisse ghemeynschap heeft: so weynigh accordeert de Tempel Godes met de Afgoden: want de Ghemeynte Godes is Godes Wooninghe. Daer inne woont ende wandelt Godt, ende niet het Kindt der verderffenisse. Hoe soude hy dan syn Zit-plaetse in d'Apostelsche Ghemeynte hebben? Num. 8.

Coornhert.

23. Niet bescheyden zijt ghy, Vermolen, kondy dan niet onderscheyden dat wy handelen van een zichtbare, ende niet van een onzichtbare Kercke Godes? in dese en woont niet Belial maer Godt ende Christus alleen (Ioan. 14. 23.)

24. Maer inde zichtbare is soo wel een Iudas als de goede Apostelen, want dat Net behelst teffens goede ende quade a Visschen: ende op dien Acker groeyt soo wel Kaf als schoone b Terwe (a Mat. 13. 47. 47. b. Mat 13. 29. 30.) Sonder derhalven de name te verliesen eens Tempels ofte eender Kercke Gods.

25. Of soudt ghy, vander Molen, wel derren ontkennen, dat de zichtbare Kercke der Ioden, ten tijde Christi, te recht een Gemeynte Godes genaemt mochte worden? daer inne souden u loghen straffen, Sacharias, Elisabeth, Simeon, Annam, Maria ons Heeren Moeder, ende meer andere Levende Steenen des onzichtbaren Tempel Godes, doe ter tijt inde zienlijcke Iootsche Ghemeynte wesende, ymmers oock Iesus Christus selve, die zich daer inne gheenzins en soude hebben laten besnijden, so dat niet en waer geweest.

26. Wie sat doe als vooght inde Kercke? Christus die de waerheydt is, oft Antechrist die de loghen is? niet Christus maer Antichrist, want die dede Christum met Christus zich selve dooden.

27. So bekent nu oock uwes ondancks, dat ghy d'Apostel Pauli t'onrecht weder spreeckt, dat ghy de Heylighe Schrift onwijslijck misbruyckt, ende dat Antichrist teffens wel magh zijn in de zichtbare Kercke, benevens de Kinderen Godes, ia oock dat noch meer is, dat Antichrist by wijlen heefschapt inde Kercke Gods, houdende des niet te min de selven name eender Kercken Godes, ten aenschouw als vooren, soo nu aen de Iootsche Kercke is ghebleken.

28. Daer hebdy kort een vast bewijs van u groote onbescheydenheyt, 'twelck niet en is ghebouwen, als u waen bewijs op onsekere Historien, of op eyghen Prophetyen (Num. 9.) maer opte sekere Historie des Evangeliums, op klare Schriftueren ende op bestendighe waerheyt.

29. Laet nu voort-komen u Prophetye opte voor-gemelde spreucke Pauli (totten 2. Thes. 2. 3. 4.) want die Afval en sal niet komen, ten sy dat eerst gheopenbaert werde die Mensch der sonde, de Sone des verlies, die teghen strijdet ende op-gheheven wort, boven al dat God ghenaemt werdt, oft voor God gheeert werdt: alsoo dat hy in den Tempel Godes zittet, vertoonende zich selve als of hy God ware.

[fol. 6v]

30. Leghdy, I. vander Molen, die Schriftuyre uyt die ghy duyster acht door een klaerder? neen. Wat dan? Ghy schrijft dat van dese Afval veele verscheyden raminghen ende uytlegginghen zijn gheschreven, ende datter vele nae gheslaghen hebben, so dat het seer te twijfelen is, ofte oock yemandt gheraden soude hebben (Num. 9.)

31. Daer haeldy oock weder den Keyser Nero twijfelijck voort, of die niet verstaen en soude moghen werden te zijn dit kint, of sone des verderfenisse: Ende segghende: het zijn al suspicien ende conjecturen. (Num. 9.) vaerdy voor't aldus.

I.P.V. Molen.

32. Wy mogen dan daer na slaen, maer geenzins perfeckt weten, dat Paulus niet opentlijck en schrijft. Ende noch. Maer nu ist voor ons een verborgen sake, daer ons oock t'meeste niet aen ghelegen en is. Want ist dat dese Prophetye ten tijden Neronis vervult is, oft oock langhe Iaren daer na: waer toe is ons die wetenschap seer nodich, ende waer toe dient de curieuse ondersoeckinge vande gheschiedenisse des voor-leden tijdts? (Num. 9.)

Coornhert.

33. Daer toe dient dese wetenschap, datmen seker magh zijn, of die Afval is gheschiet, want dan moet ghy bekennen dat Christi Kercke is vervallen: ende dat ghyluyden dan u macht ende bevel, om die weder op te rechten, met ware kennisse gesonden zijt te doen blijcken. Soude dan in so wichtighen stuck aen curieuse ondersoeckinghe moeten zijn? om dat; door dien ghys niet en vermooght; u van selfs loopen ende Menschen verleydinghe dan voor elck een sal mogen blijcken?

34. Maer nu ist; seghdy; een verborgen saecke voor ons, daer ons t'meeste niet aengheleghen en is. (Num. 9.) Lieve, ist voor u een verborghen saecke, hoe weet ghy wat ons daer aen is geleghen? weet ghy oock dat: hoe kant u verborghen zijn? soo wederspreeckt d'onwaerheydt altijdt haer selven.

35. Soude u luyden aen die Schriften des Bijbels, die ghy niet en verstaet, t'meeste niet aen zijn ghelegen, soo soude u moghelijck aen het meestendeel der Bijbelscher Schriften ymmers al dat uwe opinie teghen is, het meeste niet gelegen zijn, wat maeldy, Molen, hier voor seltsaem Kaf? Want uyt sulcks soude volghen al dit?

36. Al wat u vander Molen met mijne Vlaemsche Doops-gezinde inder Schriftueren niet en verstae, dat en mach niemant perfect weten, noch daer aen en is ons oock 'tmeeste niet ghelegen. Na dien ick dan met mijn volck dese woorden Pauli niet en verstae, soo en mach niemandt dit perfect verstaen, ende en is dan oock 'tmeeste daer aen niet ghelegen.

37. Op die wijse hadden de partijdighe ende vleeschelijcke Corinthers mede moghen segghen: wy en verstaen die Gheestelijcke saken, noch de wijsheyt, die Paulus spreeckt metten volmaeckten, niet perfect, daeromme is ons oock het meeste niet gheleghen aen die dinghen (1. Cor. 3. 1. 2. 3. 2. 6.) en soo moghen de A, B. Leerlinghen inder Schoolen segghen: wy en moghen niet perfeckt weten de lessen van het spelen en lesen, daeromme is ons oock het meeste aan't lesen niet gheleghen.

38. Laet sulck wel voeghen voor Kinderen inde Leer van saken haer te hooghe zijnde: maer hoe kan dat voeghen voor u, vander Molen, die een Leeraer oft een Vermaender zijt, ia met gedruckte Schriften, u selven uyt geeft voor een voorstander uwer Ghemeynten. Opinien?

39. Men moet oock in u prijsen u ronde bekentenisse, van dat ghy de spreucke Pauli voorschreven u teghengheworpen niet en verstaet: maer wie magh in u prijsen die vermetenheydt, dat ghy seght, datse niet en spreeckt vanden Apostelen Kercken Afval? verstadys niet na u eyghen bekentenisse? Hoe mooghdy weten, datse daer niet af en spreect: of ist dat ghy die spreucke recht verstaet, hoe mooghdy sonder lieghen segghen, dat ghyse niet perfect en verstaet.

40. Of ghy, vander Molen, oock alrede in soo groote achtinghe zijt by u Leerlinghen, dat sy u met hoogher wijsheydt begaeft houden te wesen, dan in Menno ende Dirck Philipsz is gheweest, en is my niet kondt, d'welck soo niet wesende, suldy u volck gheen aenghename dienst ghedaen hebben, met dese uwe nieuwe opinie, by u nu voortghebracht van t'niet vervallen der Apostolischer Kercken, want sy beyde, te weten, Menno ende Dirck Philipsz sulcks ghehouden hebben, soo ghezien is (11. ende 12. ende oock dese woorden Pauli(soo hier nu sal blijcken) die sy opten Afval beduydende verstaen hebben.

41. Maer dat is my niet alleen wel kont dat ghy in u brief aen my self bekent (siet voor 15.) dat ghy u niet en weet te beroemen yet beters te doen, dan Dirck Philipsz heeft ghedaen, dat beroerde oock de sedinghe. Nu en heeft hy zich derhalven niet weten te behelpen met dit u seggen, te weten, dat de Kercke der Apostelen noyt vervallen is gheweest: Toont dese u daer dan niet selve, dat ghy waent daer in wat beter te doen, dan Dirck Philipsz heeft konnen doen? soo seydt u Brief aen my onwaerheydt, of u werck in dit ghedructe Boecxken spreeckt tegen de waerheydt.

42. Hoe dat sy in allen gheval, is my mede ontwijfelijck wel kont, voor u geen kleyne vermetenheydt te wesen, dat ghy die selfs in druck bekent (Num. 9.) dat u de zinne des Apostels in dese syne woorden (2. Thessa. 2.3.4.) verborgen is: ende dat ghy u des niet te min niet en schaemt te wederspreecken den zinne die Menno ende Dirck Philipsz daer uyt verklaert hebben, want Menno schrijvende, vande nieuwe Creatuere, seydt alsoo van dese woorden Pauli.

43. Ia sy hebbent metter tijdt door hare Philosophische kloeckheydt ende eygen verkooren Heylicheyt so verde gedreven: dat de eeuwighe wijsheydt Godes Iesus Christus inder eeuwicheydt ghebenedijt,

[fol. 7r]

als een arm onverstandich Gexcken uyt dat Huys zijnder eeren (dwelck zijn Ghemeynte is) met syn H. Gheest, Woordt, Avontmael, Gods-dienst, af-sonderinge, ende onbestraffelijck voorbeelt, gebannen is, ende dat de mensch der sonden; het kint der verdervinghe (2. Thes. 2. inde kant staet: Antechristi dommeert in de plaetse Christi) met syn leelicke Leere, Afgodische Kinder-doop, ende Avontmael, met syn onreynicheydt, ende beloften, met syn Kercken, Kloosteren, Papen, Monicken, Missen, Metten, Vespers, Wywater, Beelden, Bevaerden, Vagevyer, Vigilien, Biecht, Absolutien. Ende wederomme, in syn Stoel geseten is. (Fol. 234. ende oock een weynich daer nae beduyden de selven woorden Pauli, (2. Thessal. 2.) mede als voor, schrijft hy:

43. Wy moghen wel uyt dieper Herten weenen ende klaghen, het Huys is ons woest ghelaten, want die te vooren Christi Kercke ende rijcke was, is nu (eylacen) Antechristus Kercke ende Rijck gheworden etc. Fol. 236.

44. Oock hebt ghy hier eensdeels dat Antichristische Nachtmael met zijne verschrickelijcke gruwelen, daer mede hy des Heeren Nachtmael verwoest heeft, syn eygen rijck bevesticht heeft ende in Gods Stoel ende stede gheklommen is, leest hem vande verwoestinghe des Nachtmael (Fol. 61.)

45. Leest noch wildy aenden verdorven Secten (Fol. 129. vers) so daer hy inde Lijst stelt dese woorde: Ick meyne, dat heet. wel te recht hem in Gods Tempel setten. (2. Thes. 2.) sulcks schrijft u luyder Evangelist (so noemt zich Menno Fol. 99.) aen d'Overheydt, die ghy vander Molen, hier weder spreeckt. Dien dat niet uyt onbedachticheydt ontvallen magh zijn, ghemerckt hy t'selve dickmael verhalende, schrijft tot noch meer ander plaetsen, als in't Gheloove van het Cananeesche Vrouken (Fol. 229. 230.) van de tegenspreucken Babels. (Fol. 94.) Vande verwoestinge. 59. etc. Leest nu oock wat op dese plaetse (2.Tes. 2.) schrijft uwen Dirck Phillipsz, die ymmers wat meer, dan u eyghen goet duncken hoort te gelden by u, I. vander Molen (15) na u selfs schrijven aen my opentlijck aldus.

46. In ghelijcker mate is oock de Geestelijcke Afval geschiet in dat afbreecken der Leere ende des gheloofs, door den Antichrist (1. Tim. 4.) (2. Thess. 2.) die den warachtighen Gods-dienst te Ierusalem inden Tempel verlaten, ende hem selven eenen valschen Gods-dienst opgherecht heeft, want al wat Christus heeft geleert ende bevolen, dat heeft hy in den schijne ende Huychelster wijsen na-ghespeelt met syne Priesters, Altaren, offerhanden, Kerck-dienst ende Pomperye, ende met die grouwelijcke verwoestinge der Sacrament Iesu Christi: Geestelijcke restitutien (Fol. 136) ende noch.

47. Want inden tijden der Apostelen is den afval al voorhanden gheweest, inde Lijst staet (2. Tes. 2) (1. Tim. 4.) (1. Ioan. 2.) doe zijnder al veel Antechristenen ende Af-vallighe op de bane gheweest, daer toe bruyckt Dirck Philipsz de naest voorgaende drie tuyghenissen, van welcke de voort-ganck heeft de spreucke totten (2. Thes. 2.) daer in ghy vander Molen hem nu doorgaens poogt een valsche Wtlegger te maken, sonder aen te zien uselfs bekentenisse, dat ghy die selve spreucke niet en verstaet.

48. Saeghdy een blinden yemandt wederspreken in syn segghen, dat Laecken heeft sulcken Verwe: soudy hem van sulcx syn blindt ende vermetel oordeel niet berispens waerdich achten? ick achte wel ja. Ghy bekent u blintheyt selfs in't verstant deser woorden Pauli (2. Tessa. 2.) Menno ende Dirck Philipsz uwe Meesters Evangelisten of zienders seggen, dat Paulus den Afval der Apostelen Kercke daer met heeft verstaen ende ghy blinde in desen, gheeft vermetelijck daer af een ander oordeel dan de voornoemde uwe twee Zienders.

I.P.V. Molen.

49. Merckt doch waer mede dese Lieden omme-gaen, ende wat onderscheydt sy maken tusschen de Stadt des Levendigen Gods, ende de Stadt Babylonien (Num. 12.)

Coornhert.

50. Lieve laet ons mercken u onderscheydt.

I.P.V. Molen.

51. Dat een Woninghe Gods is, maken sy tot een Wooninghe der onreynder Gheesten ende aller grouwelen, die de Schriftuere buyten de Stadt Ierusalems stelt, die stellen sy daer binnen, daer Christus zit met syn Iongheren opten Stoel, om te oordeelen die twaelf Gheslachten Israels Num. 12.

Coornhert.

52. Sal dat oordeel gheschieden binnen het zichtbare Ierusalem in Iudea? is dat u schoon onderscheydt? Waer leestmen dat? waer dan: In't Ierusalem dat inden Hemel onzichtbaer is. Niet daer af, maer van een zichtbare Kercke op Aerden handelen wy, daer inne zijn Hypocrijten ende Christenen soo ick hier voor hebbe bewesen te wesen (24. 25.) oock dat by wijlen daer inne d'Antichrist Heerschapt by 'tgetuygenisse der Heyliger Schrift, oock van Menno ende Dirck Philipsz. (25. 26. 27. 42. 43. 44. 45. 46. 47.) Merckt nu vander Molen (kondy) u onbescheyden onderscheydt, ende dat ghy selfs niet en merckt waer mede u blintheyt omgaet, waer af, noch wat ghy spreeckt.

I.P.V. Molen

53. Maer wy ghelooven vastelijck, dat de verlossinghe is gheschiet, ende dat de Heere daghelijcks syn volck verlost tot Ierusalem, brenght etc. Num 12.

Coornhert.

54. Op wat plaetse staet dit Ierusalem ende wat Stadt ist?

I.P.V. Molen.

55. De Stadt des Levendighen Gods daer in God woont is de Gemeynte Iesu Christi die staet vast op haer Fondamenten: daer in regeert Christus Iesus Num. 12.

[fol. 7v]

Coornhert.

56. Is dese Stads Gods Christus, en syn Ghemeynte erghens op een plaetse zichtbaer, (van een zichtbare Kercke spreken wy) so wijst ons die, of wildy t'volck hier op Aerden in een Kercke leyden, die ghy self niemant en kont wijsen? Maer of ghy dan al seyde, Christus is in de wildernisse (Matth. 24. 26.) soo sullen sy u daer inne Ghelooven, die Christo niet en Ghelooven.

I.V. Molen.

57. Soude dan een Mensche teghen de H. Stadt macht ghegheven worden, om te verwoesten ende syne grouwelen te stellen, ende een zitstoel te hebben, oft maken in Ecclesia Dei? oft Gheestelijck inde herten der Menschen syne grouwelen ende valsche leeringhen planten? Num. 12.

Coornhert.

58. Nu spreeckt ghy al weder van een Geestelijcke Kercke, die alleen vande herte kenner (Gode) maer van ghenen menschen, die niet en weten wat in eens anders herte is. (1. Cor. 2. 11.) gezien mach worden. Dese Geestelijcke Kerck bestaet in Gheloovighe ende herboorene. Die eerste moghen door't aennemen Christi kinderen Gods worden (Ioan. 1. 12.) maer dese zijnt nu al.

59.

Soudy nu wel derren segghen, dat inde herten van sulcke onherboorne Gheloovige (die oock veel inde zichtbare Kercke moghen zijn) de Antichrist zijn zitstoel niet en magh maken of hebben? of warent gheen Gheloovighe ende Iongeren Christi die hem verlieten (Ioan. 6. 66.) of liegt hy die schreef, datter vele in de laetste tijden af wijcken sullen vanden Gheloove? (1. Tim. 4. 1.) of soudy wel wanende te weten, t'gunt ghy niet en weet (1. Cor. 5. 1.) spreken boven u verstant?

I.V. Molen.

Hoe kan die een Lidt der Ghemeynte Christi zijn, die zijn hert met grouwelen ende valsche leere heeft laten vullen: ende alsoo van Christo gheweken zijnde, een Litmaet der Hoeren geworden is Nu. 12.

Coornhert.

61. Nu spreeckt ghy weder, zwermende van't een op't ander, van een zichtbare Kercke: Was Iudsas niet een zichtbare Lidt vande Kercke Christi, voer hem de Duyvel niet in't herte? (Ioan. 13. 27.)

62. Het is waer, dat hy niet en mach zijn een waerachtigh Lidt der Gemeynte Christi, diens herte nu al met grouwelen is vervult, maer eer dat daer mede vervult is, mach hy't Gheloovigh zijnde gheweest zijn, hoe mach oock yemandt van Christo wijcken, ten sy dan dat hy eerst daer by is? Siedy oock selfs wel wat ghy seght I. vander Molen? Soo bestady u eyghen dolingen, die ghy niet en kent, te beschermen teghen de bekende waerheyt.

63. Soo langhe als T.V.D. en C.P.B. u niet tegen en spraken in uwe onchristelijcke Echtscheydinghe (daer af noch in Haerlem van dese Iaer een jammerlijcke vrucht is ghezien) waren zy in uwe zienlijcke Gemeynte, ende by u voor ware Gheloovighen ghehouden, maer soo haest sy sulck u vermetel Bannen weder-spraken worden sy ghebannen.

64. Ick houde haer beyde voor Godvreesende ende Eersame Mannen, of sy schoon met my niet eens ghezint en zijn. Maer waren sy niet Geloovigh, als sy in uwe Ghemeynte aenghenomen worden? Hoe mooghdy seggen, dat ghy de Gheloovighen kendt, ende de Kercke Godes in Gheloovigen bestaende zien mooght met uwen ooghen ende metter handt wijsen?

65. Waren sy dan oock eerst in der waerheydt Gheloovighen: hoe mooghdy seggen: dat een Geloovige (dats ymmers een Lidt aende Ghemeynte Christi) zijn herte niet en mach laten vervullen met valsche Leere ende van Christo niet en mach af-wijcken?

I.P.V. Molen.

65. Maer die volstandigh blijft in de Leeringhe Christi, etc. Num. 12.

Coornhert.

66. Dat ende meer seghdy daer tot bewijs, datter zijn sullen altijt, die Godes geboden onderhouden: dat ontkennen anderen, maer ick niet, oock niet dat Christus ten eynde toe sal wesen by den synen. Maer wat doet dit tot bewijs, dat de zichtbare Kercke der Apostelen niet en is vervallen: datter geen scheurende Wolven de kudde niet sparende in de Kercke soude komen (Act. 20. 25.) datter een afval eerst komen, ende dat zich 'tKint der verderffenisse inde Kercke Godes setelen ende zich voor God uytgeven soude? (2. Tess. 2. 3. 4.)

67. Als Paulus dese ende meer derghelijcke dinghen sprack ende schreef: wist hy doe niet soo wel als I. vander Molen, dat Christus by syne onzienlijcke Litmaten ten eynde toe wesen soude? ia hy voorwaer. Maer hoe dat? zichtbaerlick? Wijst ons t'Hooft, Christus; in u zichtbare Kercke hebdys macht, mooghdy dat niet, wat helpet u zichtbare leden (daer af men niet seker en is) of een zichtbaer lijf uwer Vlaemscher Ghemeynte te toonen sonder Hooft? wien sal mogen lusten zich te vinden aen sulcken zichtbaren leefloosen romp, sonder Gheest en leven Christi d'onzichtbare leden der welcker mede eenighe onder u volck moghen zijn, en wil ick hier mede niet verstaen hebben.

I.P.V. Molen.

68. Dat Gods Ghemeynte niet vervallen, maer blijven sal, ghetuyghen de Propheten Esaias ende Micheas beyde: ende dit Propheteren sy van den laetsten tijdt Esaie 2. Mich. 4. Num. 13.6.

Coornhert.

69. Of ghy vander Molen liever de H. Schriftuyre misbruyckten, tot verschooningh van u opinie, dan dat ghy de waerheydt belijden soudet, tot verschooningh der mis-leyde zielen, is u niet my bekent: maer dat is my wel bekent, dat die Propheten beyde daer Propheteren, niet van dese laetste tijden, daer Paulus al na Christi toe-komst af spreeckt, maer van des Wets laetste tijden, namentlijck, van Christi eerste toe-komst in den vleesche, ende van d'oprechtinge, niet Moyzische, maer syne Christi Kercke.

[fol. 8r]

70. Soo weynigh als ghy oock verstaet wat ghy hier selve seght: Soo weynich onthoudy oock wat ghy gheseydt hebt. Weet ghy dan niet Vermolen, wat volck meest noodigh is te hebben een goede memorie.

71. Ghy hier voor in u Schrift benaut wesende met Pauli woorden, nopende den Afval, segt, om u daer uyt te redderen, als volght.

I.P.V. Molen.

72. Daer ons gheen dingh min van noode is, dan om die tijden te rekenen (Num. 11). Ende noch: Want ten behoort ons niet toe, de tijden ende stonden te weten. (Act. 1. Num. 11.)

Coornhert.

73. Ghy Vermolen, had hier vergeten dat ghy't te vooren niet noodich, ia onbehoorlijck hout te wesen: nu doet ghy't hier selve. Is u dat geoorloft? (Rom. 2. 22.) rekendy hier de tijden niet? ende dat noch gansch onwijslijck. Lochent, kondy, dat die Propheten beyde daer Propheteren van den Berge des Heeren, namentlijck, van Christo, tot wien de Heydenen sullen versamen, ende van hem tot Ierusalem, daer uyt Sion de Wet sal voortkommen: syne weghen sullen Leeren (Esaie 2. 2. etc.) (Mich. 4. 1.)

74. Ontkent (segghe ick noch) dat sulckx ghepropheteert is vande oprechtinghe der zienlijcker Kercken Christi, van Ioden ende Heydenen. Ende loochent met een dan oock: Dat Iesus is Christus ende het gantsche Evangelium: Ist dat ghy metten Ioden liever hebt een ander Messiam te verwachten: dan u grof onverstant ende u duystere partijdicheyt te bekennen.

75. Want na dese uwe schoone rekeninghe der tijden ende stonden, en is sulcks over 1550. Iaren in Christo niet geschiet, soo d'Evangelisten eendrachtelijck ghetuyghen, maer dat sal noch eerst gheschieden in dese onse laetste tijden na u seggen, hier inne wel over een stemmende metten Christ versakende Ioden, die Messiam noch eerst verwachten.

76. Onbedachte Mensche, hebdy dan niet konnen mercken dat de Propheten daer spreken vande laetste tijden des Rijcx Moysi, die wesen soude voor den toekomst Christi, inde welcke Christi Rijck soude opgherecht worden, dat syn Kercke is? Wast u oock te subtijl om te rekenen, dat Paulus (2. Thes. 2. 3.) na Christi tijden als sijn Kercke nu al was opgherecht, sprack vanden Afval, niet van Moysi, maer van Christi Rijck of Kercke?

77. Behalven al dat so en ziedy niet, dat ghy om u noot te ontsluypen, de woorden ons Heeren (Act. 1. 7. misbruyckende onnoodich ende onbehoorlijck hebt derven achten, t'geen by Gode ende Christus selve niet alleen gheoorloft, maer oock noodich gheweten is geweest. (Esa. 1. 3. Iere. 8. 7. Mat. 16. 2. 3.) die dese blintheydt in u sullen komen te zien, sullen sy, al waer't oock u volck selve, u voorts meer, als een Leydts-man willen nae volghen.

78. Ende uyt dese uwe eyghen Prophetye ende blinde raminge, besluyt ghy, als volght, niet anders dan of ghy t'Proces metten kosten al haddet ghewonnen. Wt varende met dese uwe woorden.

I.V. Molen.

79. Dits dan een ander ghetuyghenis vande Kercke des nieuwen Testaments als deser tijden ghetuygenis, die segghen dat ghepropheteert soude zijn, datse vervallen soude, ende dat die Afval noch duert. Wie salmen nu hooren te Gelooven: Die uyt de Mont des Heeren Sebaoth ghesproken hebben, datse inde laetste tijden boven alle Heuvelen sal verheven zijn: of die aldus uyt haer eyghen fantazien van de verwoestingh ende t'vervallen der Kercke Christi spreken: de Propheten getuyghen dat de Heere Coningh sal zijn opten Bergh van nu af tot inden eewicheyt: ende dese segghen dat Antichrist ende het Kint der verderfenisse inden Tempel Gods zit etc. Num. 13.

Coornhert.

80. Men sal Ghelooven den Propheten, die dat ghepropheteert hebben van Christo ende d'oprechtinghe synre Kercken, ende oock dat sulcks in ende door Christum is gheschiedt tot Ierusalem nu al over vijfthien hondert Iaren: ende gheenzins I. vander Molens fantazien metter Ioden ongeloovicheydt over een stemmende, dat sulcks doe ter tijt niet geschiet soude zijn, maer noch eerst inden laetsten tijt gheschieden sal.

81. Men sal oock ghelooven d'Apostels woorden, dat die Afval niet en sal komen ten sy dat eerst etc. (2. Tessa. 2. 3. 4.) want Christi Kercke moste door Christum opgherecht zijn eer daer den Afval af mochte gheschieden. Ende men sal niet gelooven I. Vermolens woorden, die opentlijck strijden teghen der voorsz twee Propheten woorden, oock tegen aller Evangelisten woorden, met alle welcke d'Apostels woorden gantschelijck over een komen: ende men sal oock niet ghelooven I. vander Molens fantazien, opentlick strijdende teghen Pauli d'Apostels woorden door ingeven van den Heylighen Gheest geschreven, ende by desen Vermolen niet verstaen zijnde. Na syn eyghen bekentenisse Num. 9.

82. Behalven alle dat, soo zietmen dat Menno ende Dirck Philipsz uwe twee Propheten spreken vanden Afval der Kercken, die ghy hier wederspreeckt, daer mede meynen de zienlijcke Kercke Christi, daer af handelt ghy hier mede doorgaens.

83. So u (vander Molen) nu dunckt, dat die de Propheten Esaias ende Micheas niet heure woorden by u uyt haer inghevoert verstaen hebben: dat die uyterlijcke ofte zichtbare Kercke Christi van doe af tot inder eeuwicheydt soude ghedueren: soo wijst ons aen, hebdys macht, waer die hooghste verheven Heuvelen is; waer de Bergh Sion staet, ende waermen de Coningh; Christum; wiens rijck niet en is van dese Werelt, ende soo plaetselijck niet van buyten ghesocht en wil werden (Ioan. 18. 36. Mat. 24. 23) nu in dese laetste tijden sal moghen zienlijck, in dat syn zienlijcke rijck vinden?

[fol. 8v]

84. Verdoolde Man, wie bekent niet geerne, dat d'onzienlijcke Kercke Christi eeuwelijck sal ghedueren? Soude daer uyt volghen , dat de zienlijcke Kercke Christi niet en mach vervallen, ende dat d'Apostel Paulus aende Thessalonicensen onwaerheydt heeft gheschreven.

85. Der ware Propheten ghetuyghenisse, uyt onverstandicheydt, niet uyt onpartijdicheyt misbruycken, soliciteerdy op u waen: dits dan een ander getuygenisse etc. Van dese lieden etc. Ende noch: wie salmen nu hooren te Gelooven etc. Welcke zijn de lieden die daer seggen Ghepropheteert te zijn datse vervallen soude, ende uyt haer eygen fantazien vande verwoestinghe, ende t'vervallen der b Christi a Kercken spreken?

86. Zijnt u wedersaken? wie meer dan Menno ende Dirck Philipsz uwe Evangelisten selve? hebben die so groffelijck gedoolt in't uyt-legghen van Pauli woorden, wat gheloove behooren sy in't uyt te legghen van alle ander Schriftelijcke spreucken te hebben? Geeft u volck haer luyden daer in dan oock gheloof: wat gheloof mooght ghy by u volck meer hebben; die hen luyden hier beschuldicht (al en noemdyse niet) van de H. Schrift na haer eyghen fantazien uyt te legghen?

I.V. Molen.

87. Och hoe goet waert, dat dese lieden eens haer lieder onsekere ghetuyghenis lieten varen ende haer vreemt uytleggen vanden Afval der Gemeynte Iesu Christi eens na dachten, ende bouden niet meer op soo onsekere conjecturen ende yder raminghe etc. Num. 13.

Coornhert.

88. Waert quaet dat dese quade Defensor, syn selfs Waen-wijse goetdunckentheydt te recht mistroude, ende eens onpartijdelijc leerde aenmercken, in dit mijn voorgaende gheschrifte, hem naecktelijck ende vastelijck bewesen te zijn, dat hy I. van der Molen,

Pooght syn dolingh te beschermen teghen de moghende waerheyt. 62.

Vrome luyden bant, die haer gebande Beddegenoot niet en willen verlaten. 63.

Te blindelijck schermt, dan dat hy een goet beschermer soude zijn van syn quade Leere. 6. 7. 8.

Zijn Leere bouwet op lichtvaerdighe raminghen. 18.

Selve doet t'gunt hy in een ander berispt. 19. 73.

Ontdeckt de schamelheyt synre Oude Vaderen Menno ende Dirck Philipsz. 15. 17.

Wt goetdunckenheydts waen wat te vermetel is. 36. 39. 40. 41. 47. 48. 59.

De H. Schrift onwijslijck misbruyckt 27. 69.

Sulcks schrijft, daer nootlijck uytvolgt datmen metten Ioden een ander Messiam soude behooren te verwachten. 74. 75. 81.

Selfs niet en ziet wat hy seyt. 52. 62. 70.

Een blinde Leydts-man verstreckt voor blinden. 77.

Anderen bestaet te leyden ter plaetsen hem self onbekent. 56.

Niet Memorijs ghenoech en heeft, om met onwaerheyt soo mee te gaen zich selven wederspreeckt 5. 6. 34. 40.

De H. Schrift wederspreeckt. 81.

d'Apostel Paulum wederspreeckt. 21. 81.

Zijn onbescheydenheydt toont. 46. 7. 8. 23. 52.

Stoutelijck oordeel, uyt syns selfs blinde onwetenheyt. 81. 34. 39.

Ende dat oock, van der Molen, self moet bekennen dat na de Leere van Dirc Philipsz ende Menno Symons (die zijn Leere het Evangelium noemt) d'Apostelsche Kercke is vervallen. 11. 13. 42. 43. 44. 45. 46.

Dese met noch veel meer andere syne grove ghebreken diemen hier voor heeft moghen zien, en heeft I. vander Molen voort uyt gheven van syn Defensio, niet ghezien. Die nu de waerheydt meer dan Menschen achten moghen haer volghen, der Menschen dolinghen verachten ende zich daer voor wachten, hy selve magh oock niet versoecken Leeren dat veyliger is, wijslijck te zwijgen dan onwijslijk te spreken: ende dat met d'een onwaerheydt d'ander te willen beschermen, Madianiseren is, ende blindelijck te schermen.