Van den boom des levens
(1630)–D.V. Coornhert–
Auteursrechtvrij
[Folio 399v]
| |
Van den boom des levens.Ghesprake tusschen Asaias (testis Domini) ende Achimoth (Frater mortuis.)
Adaias.
HOort toe, hoort toe, alle vrome luyden,
De Prins des Lichts zendt my uyten zuyden,
Des Levens Boom te verclaren huyden,
Elck vraegh dient lust. My lust recht beduyden.
Achimoth.
Vinde ick u hier! O vinden wenschelijck!
Wilt ghy nu wt Jonsten Menschelijck,
So ghy belooft, verclaren de waerheyt,
Op mijn vraghen, soo ruymt al mijn swaerheydt.
Adai.
Vraeght maer met ernst, om doen 'tbekende goedt,
Ick sal spreken naer eysch van u gemoedt.
Achi.
Sijt ghy de Man die den Boom can wysen,
Wiens vruchten ick onstercflijck hoor prysen?
Ick meyn een Boom so eel van Naturen
Dat haer eeter gheen doodt mach besuren,
Maer eeuwigh leeft door haer levende kracht.
Adai.
Ick weet dien boom.
Achi.
Of ghy my derwaerts bracht
Ick sal't u loonen. Och waer ick onsterflijck.
Adai.
Waer u dat goedt, of waer't u verderflijck?
Achi.
Wat vraeghdy nu. Mach dan d'onsterflijcheydt
Wel yemandt sijn tot een verderflijckheyt?
Adai.
Ja, den boosen, maer d'onnoselen niet,
So men claerlijck in d'eerste Mensche ziet,
Die in onschuldt haer Vrucht wel moght proeven,
Maer zondigh niet. Op dat hem 'tbedroeven
Van sijn boosheyt niet eeuwigh sou quellen,
Des ging Godt Wacht voor de poorte stellen.
Achi.
Ha, ick verstaet. D'onschulft meynt de weelde,
Dien hy had, eer misdaedt armoed' teelde,
Den weeldigen waer't Eeuwigh Leven, lust
D'ellendighen waer't een doodtlijcke onrust,
Hier in gheef ick u segghen groot ghelijck.
tWaer my dan goedt, ick ben weeldigh en rijck.
Adai.
'tIs den rijcken, so hy is, goedt of quaet.
Achi.
Dat mach niet sijn.
Adai.
spreeckt niet eer ghy verstaet.
'tEeuwigh Leven is droef of vreughdenrijck,
Oock is de Rijck van Ghelst of Deughden-rijck,
Altydt woont Vreught by de Heylighe Deught,
Maet niet altydts is by Rijckdomme Vreught,
Den Deughden-rijck ist Eeuwigh Leven soet,
Den Gheldt-rijck niet, want Rijckdom maeckt niet vroedt,
Noch altydt bly.
Achi.
Van des Deughts rijckdommen
Claptmen schoon. Ick prijs Rijckdommen van Sommen,
Diens nut voel ick. Die doet hier verblijden,
Maer d'Arme Deughdt voert in deerlijck Lijden.
| |
[Folio 400r]
| |
Adai.
U valsch oordeel mishaeght my met smerten,
Maer ick prijse u Naecktheydt van herten,
Want ghy spreeckt wt een onbeveynsde mondt,
'tGunt elck verberght in sijns herten grondt.
Dus is noch raedt, u voor't quaedt te veylighen,
Daermen wanhoopt aen allen Schijnheylighen.
Wel aen. Seght my. Hebdy't voor goedt ghedocht
Dat de Gheldt-rijcke hier Eeuwigh blijven mocht.
Achi.
Voor't hooghste goedt.
Adai.
Waer sijn Lijf vol pijnen,
Vol sucht, vol Gicht, soudt dan oock goedt schijnen?
Achi.
Neen.
Adai.
Werdt die ziel niet met zieckte ghequelt?
Achi.
Ja, als zy treurt, en droevigh is ontstelt.
Adai.
Ist leven rijck oock voor goedt te achten
Als de ziel queelt vol droeve ghedachten?
Als zy zieck is vol angstelijck duchten?
Door sorgh? Door Druck? Door't knaghende zuchten?
Achi.
hoe soudt 'tleven vol droefheydt of pijn
Eenighsins goedt of lustigh moghen sijn?
Adai.
Sodanigh is u Rijckemans Leven,
Met droefheyt, leedt, en verdriet doordreven:
Het derft blijdschap, heeft altijdt onghenoeght,
So't zonde is, want zonde pijnlijck wroeght,
Die Worm sterft niet, de Godtloos heeft geen Vree:
'tEeuwigh Leven is hem een eeuwigh Wee,
'tSondigh leven werdt recht voor quaedt mispresen,
Mach oock 'tquade goedt voor yemant wesen?
Achi.
Ick verstaet niet.
Adai.
Daer spreeckt ghy vroedelijck.
Maer seght my doch, naeckt en vrymoedelijck,
Wat saeck doet u 'tEeuwigh Leven wenschen?
Achi.
'tStadigh ghebruyck van't hooghste goedt der Menschen.
Adai.
Wie leeft niet gaern Eeuwigh inwellusten?
Dat's 'tParadijs, daer eerst in socht te rusten
Epicurus, met sijn af-komste swijnigh,
Aenclevers van 's Vleeschs Wellusten fenijnigh,
Nadien ghy nu't Eeuwigh Leven begeert,
Om wellusts wil, door een oordeel verkeert,
So meyn ick wel, indien ghy claerlijck ziet,
Dat die wellust ghequel is en verdriet,
Ghy sult die niet Eeuwighlijck begeeren,
Maer gaern 'tghequel en verdriet ontbeeren.
Achi.
Bleeck mijn lust pijn, ick wenschte om sterven,
Om voor't ghequel de rust te verwerven,
Maer dat bewijs is u onmogelijck.
Adai.
Ick segh waerheydt, die is betoghelijck,
Ghy houdt Rijckdom alleene sonder Deughde
Ghenoeghsaem tot die weeldighe vreughde,
Doedy niet Vrundt?
Achi.
Ja ick, ter goeden trouwen.
Adai.
Sonder Deught ist Leven vol rouwen,
Ydel van vreught, maer vol jammerlijcke boet,
want derftmen Deught, men derft Godt, en alle goedt,
Die Godt niet en heeft, het wesen alder dinghen,
Wat heeft hy doch? Wat mach hem vreught toe-bringhen?
Mach oock een Dop sonder Kern versaden?
Mach schau van Spijs den hogher ontladen?
Mach oock het niet yemandts hert vernoeghen?
Al hadt ghy dan al 't Landt datmen ziet ploeghen,
Al 't roode Goudt wt de swarte Aerd' ghedolven,
Al't Schat bedeckt mette sorghlijcke golven,
Ja alle dat de werelt wenschelijck biet,
Hebdy Godt niet, al hebbende hebdy niet,
Niet dan een waen, voor zoet, bitter van steert,
Die niet ghenoeght, maer altijdt meer begheert,
Quellende 'tVolck met treuren stadelijck
In onghenoeght, gantsch onversadelijck,
D'een begheerte moet d'andere baren,
D'een volght d'ander als aen 't strandt de baren.
De Rijcke dan sonder Deught, zondigh en boos,
Ontbeert Gode, is een recht Goddeloos,
En lieft schadu. Want dees verblinde Geck
Kiest niet voor al, lijdt in allen gebreck.
Dus blijckt nu dat de Rijckdom ondeughdelijck
Niet genoegh is totter weelden vreughdelijck,
Maer wel tot Druck en pijnlijck ghequelle,
Want Rijckdom zot ist Voor-burch van de Helle.
Al schijnt het Lijf te sijn inder Weelden-Schoot,
D'arme ziele lijdt Hongher, Kommer, en Noodt.
De soete Wijn brenght gheen Vreught by't Lijcke,
Den Gichtighen versacht gheene Musijcke,
Gheen schoon Aensicht stilt den Gravelighen smert,
En gheen Lijfs-lust vervreught het Droevighe Hert,
Droevigh ist hert, altijdt begheerende
'tGunt het meest wenscht en is ontbeerende.
| |
[Folio 400v]
| |
Hier en boven quelt hem 't stadigh vreesen
Van 'ghelts verlies, en verdoemt te wesen.
Mach by die angst oock wellust woonen?
Als die Ziel treurt, wat vreught mach 'tvleesch toonen?
Dus blijckt noch al dat Rijckdom sonder Deught
Ellendigh maeckt, dats wijt van weelde of creught.
Seght: Vindtmen Deught, sonder waere kennis?
Achi.
Sonder kennis ist al zonde en schennis.
Adai.
Mach oock yemandt sonder der dinghen conde
Het recht ghebruycken?
Achi.
Neen.
Adai.
Wt u eyghen monde.
Blijckt dan noch al 'tgunt ick voor heb verclaert,
Dat alle zot, niet kennende den aert
Vanden Rijckdom, dat moetwillighe Paert
Qualijck berijdt, 't welck hem bederfnis baert.
Want zotheyt mach nerghens mate in houwen.
Den Hoereerder krenckt het misbruyck van Vrouwen.
Wijn den Dronckaert, Lecker beetgens den Vraet,
En elck sijn doen meer of min dan na maet.
Soo plaeght misbruyck alle Zotten schendigh.
Sijn dees Rijcken dan niet recht ellendigh?
Achi.
'tLijf heeft nochtans al eenighe wellust.
Adai.
Dit ghevoel maeckt dat elck Dwaes daer in rust,
Die corte lust voor d'Eeuwighe verkiest,
Is hy niet zot, die 'tbest om 'tsnoodtst verliest?
Ja hy derft noch 'tghevoel recht lustigh,
Want sijn waenlust port hem aen onrustigh
Om sonder noodt, wt verbeelding onreyn,
Hem met Venus te koppelen ghemeyn,
Of Hongherloos, door't dencken van goey beten,
Sijn buyck te la'en met ontijdelijck eeten.
Nu comt die Lust wt ghebruyck noodtsaeckelijck
Gheef Vrou of Spijs dan oock Wellust smaeckelijck
Alsmens onrijp misbruyckt sonder alle noot?
De zot is dan van alle Wellust bloot,
Lust ontbeerdt hy, al schijnt sijn Wellust groot,
Hy wil leven, veel nutter waer hem die doot,
Want in Lijf en Ziel derft h ware Luste,
En Heeft in bey, Druck, Verdriet, en onruste
Oock hier ter werelt, wat sal't dan namaels sijn.
Achi.
Na u reden schijn mijn wellust een pijn, Ist my pijnlijck, wien ist leven gheneughtlijck.
Adai.
Rijck of Arme, die wel leeft, dat is Deuchtlijck,
Dees is recht wijs, en can't al terecht ghebruycken.
Achi.
Hoe gaet dat toe?
Adai.
Ick sal't u ontluycken:
De wijse weet, dat alle wat hy heeft,
Al dat hy is, ja oock mee dat hy leeft,
Van Gode komt, diens mildtheydt dat al gheeft,
Des hy't oock al, niet met herten aencleeft
Als eyghen goedt, maer als een Leen-goedt vreemt,
Dus treurt hy niet, alst d'Eyghenaer, Godt, weer neemt.
Des Rentmeester besteedt het goedt sijns Heeren
Door Liefde micldt, alleen tot Godes Eeren,
Des Naestens nut, ende sijn selfs leven,
Soud'hy't dan Godt self niet willen gheven?
Al dat hy kent in Hemel en op Aerden,
Lieft hy wijslijck, na elckx dinghs rechter waerden,
'tVerganckelijck, daer mede hem Godt gherieft,
Lieft hy matigh met verganckelijcke Lieft,
Soo dat sijn Liefd' met het gheliefde verdwijnt,
En hem gheen lief met leedt droeflijck quelt en pijnt,
Om 't verlooren lief matelijck verkoren,
Want die Liefd' is met 'tgheliefde verlooren,
Maer 'tEeuwigh Goedt lieft sijn Ziele danckelijck
Met Liefde Eeuwigh, ende onverganckelijck,
So hertelijck, dat hy om sulcx te be-erven
't Verganckelijck als dreck willigh can derven.
Niet om dat hem dit Leven hier verdriet.
Maer om dat hy een beter Leven ziet.
Hongher koockt zoet, noodt baert hem lust tot sijn Vrou,
Hy ghebruyckt matt, dat's Deught, haer lust volght gheen rou,
Doch al valt hem 't Leven hier niet onlustigh,
't Hert ziet beter, daer nae jaghet onrustigh.
| |
[Folio 401r]
| |
Ach.
U reden is so stichtelijck en leerlijck
Dat zy my 'thert ontsteeckt, heel begeerlijck
Tot dit leven lustigh, rustigh, ende goedt.
O beste man, maeckt my den wegh derwaerts vroet.
Ada.
Dat leven goet mach gheen mensch verwerven
Of hy moet zijn quaet leven sterven
Wildt ghy dan wel u leven eerst verlaten?
Achi.
O ja gaerne, ick begint al te haten
Sederdt ghy my soo claerlijck hebt vermaent
Dat het suer is, 't gunt ick soedt had ghewaent.
Adai.
Allen ooren die na 'tleven verlangen
Tuyght ickx soo gaern, als zijdt gaern ontfanghen.
Hoort dan, verstaet en volght raedt, soo wordy wijs.
Daer is een plaets, ghenaemt het Paradijs,
(Men sout oock recht die Kercke moghen noemen)
Vol Heylighe Cruyden, Vruchten en Bloemen,
Al nudt tot het eeuwigh leven vol vreughden,
In welcx middel, dats inde ware deughden
Sietmen een Boom kleyn van schijn, Recht en veracht
Maer daer by vol van soo Goddelijcke cracht
Dat alle mensch die van haer vrucht gheniet.
Eeuwigh leeft, saligh sonder verdriet
Want dees Boom is 'tsalighe Woordt des Levens
Dat verstant geeft, oock kracht geeft om doen al tevens
Het verstandt goedt. Dus moetmen hare vruchten
Ghehoorsaemheyt uyt lieft sonder duchten
Sonder loonsucht, sonder ancxt knechtelijck,
d'Eter dient God, om God oprechtelijck
Soo dees Boom self int maecken van onse soen.
Quam om Gods wil, niet om sijn wil te doen.
Achi.
My verlustight u redens claerigheyt
Maer my beswaert der saken swarigheyt.
Adai.
Welcke?
Achi.
De plaets van't Paradijs heyligh
Ist inde Lucht of over Zee onveyligh?
Waer leydt de wegh, daer door icx mach vinden?
Adai.
'tIs niet uyt u, maer int herte binnen
Te bespooren door een wech weynigh bekant
Ghenaemt uytganck van ons vleeschelijc verstandt.
Achi.
Wat hoor ick nu? is in my een Kercke
Ben ick de Kerck? Ick verdoolde Klercke?
Adai.
Ghy de Kercke? ghy die noch gheen Lidt en sijt.
Neen, de Kercke is over al der wereldt wijdt,
Daer leden sijn, daer is dit Godlijcke lijf
Wordt ghy een Lidt van't cuysche salighe wijf
Van dees Bruyt Gods, ghy sult inde Kercke zijn,
En want de wech tot dit Heyligh percke sijn.
Niet uyt u, maer in u is gheleghen
Wijs ick u inwaerts, van't vernufts onweghen,
Opt woordt in u, seght, weet ghy nu wat quaedt is?
Achi.
Sonde.
Adai.
Wats goet?
Achi.
Deught die de middel-maet is.
Soo ghy my Seght wel en beradelijck
Adai.
Laet dit quade, doet deughde dadelijck
Sijt hier ghetrou God sal genadelijck
V meer gheven en stieren stadelijck
Den rechten baen na sijn Kercke onbesmet.
Achi.
Sijnder dan twee, dat ghy dit merck daer by set?
Adai.
Jaet, een valsche en een waerachtighe,
Een twistighe, en een eendrachtighe.
d'Eeen is verwert, d'ander is eenvuldigh,
d'Een is seer fel, d'ander seer gheduldigh.
d'Eene is vreemt, en wil des kinderkens doot,
d'Ander is Moer die 'tKindt voedt in haer schoot
En d'een kentmen aen Ceremonische wercken,
d'Ander aen lieft die sy tot elck laet mercken.
Achi.
Hey dits weder een nieuwe schenisse,
Wat baedt my noch goedt en quaedts kennisse.
Als ick dees twee niet kan onderscheyden?
Sal de valsche my niet licht verleyden?
Men twist nu scherp om veelreleye saken
Die mijn kennis gheensins mach ghenaken.
Mach oock yemandt des valschen stricken ontgaen
Die haer valscheydt niet mach kennen of verstaen?
Mach oock yemandt sonder kennis kennen
Den waren Kerck, en sich tot haer wennen?
| |
[Folio 401v]
| |
Adai.
Datmen nu twist, is meest al, ja gheheel
Om den dinghen of om Ceremonien veel.
Ist datmen om Ceremonien kijft
Past dat ghy in ons Heeren woorden blijft.
'tInnerst vaeght eerst, dan reynight het uytwendigh
Een reyne ziel reynight het lijf behendigh
Ist om dinghen u noch zijnde te hooghe
Laet die rusten en keert naerstigh u ooghe
Opten dinghen die ghy ontwijfelijck verstaet,
Oeffent die wel, dits een sekere straet
Totter waerheyt die u noch is verholen
Watmen wel weet machmen niet in doolen,
Oeffening leert,en brenght totter waerheydt
Achi.
Van't uyterlijck maeckt ghy te luttel swaerheyt.
Adai.
Van't uyterlijck maeckt elck veel te grooten feest,
Des versuymtmen 'treynighen van Siel en geest.
Achi.
Voor al hoort elck vlijtigh te vermijen
Ceremonien vol Afgoderyen.
Adai.
Voor al hoort elck te hanteren
'tGunt ons Christus, niet de mensch gaet leeren.
Menschen leeren d'Edel ziel te versuymen,
Om 't snoode lijf vande vuylheydt te schuymen:
Dats den Beelden inden Kercken te breken,
Als men 'thert vol Afgoden laet steken.
'tGrafs versieren maeckt wel datmen't suyver meent,
Maer 'tsuyvert niet van't onsuyver ghebeent.
Dit doen sy al, die't meer vlijtelijck pijnen,
Voor den menschen, dan voor Godt reyn te schijnen.
Maer die meer pooght, om waerlijck goedt te wesen
Dan om van't volck voor goedt te zijn ghepresen,
Volght Christi leer, reynight eerst van binnen
Sijn hert, zijn ziel, zijn ooghe zijn zinnen,
Houdende vast den woorden Christi voorwaer
Alst oock klaer is, dat het gantsche lijf is klaer,
Want dat laet men niet uyt onsekere waen
Maer uyt waerheyt, het quaedt datter werdt ghedaen
By de Hoere van Babilonien,
In heur valsche schijn Ceremonien
Die dan van selfs door des waerheydts ghesicht
Gants verdwijnen uyt sulck herte verlicht.
Men mach pocken wel verjaghen met smeeren
Van arm in Been, maer die pijnlijcke zeeren,
En ruymen niet uyt het pockighe lijf
Soo langh 'tquaede bloet heur voetsel daer heeft gheblijf,
Maer suyvertmen inwendigh het quade bloet,
Soo werdt de sweer niet meer daer af gevoet,
Het schurft valt af door dorheyts verdroghen,Ga naar margenoot+
Dan werdt het lijf oock reyn in 'sVolcx ooghen,
Een goedt oordeel behoeft elck in zonderheydt.
Dit heeft niemant, hy en heb oock onderscheyt
Die heeft niemant sonder een claer ghesichte
Van't Hemelsche en Goddelijcke lichte
Dit heeft niemandt, dan die God selve aenschout
Dees ghenade, allee ghenadigh bedout
Den hertekens die suyver zijn en reyn
Nu merckt ghy licht dat het herte certeyn
Voor alle werck eerst ghereynight moet zijn
Van d'Afgoden en der lusten venijn
Eermen yet doet, want werck sonder oordeel
Mishaeght God en doet den mensch geen voordeel
Oock mede is waer datmen niet waerheydts en ziet
Sonder 'tLicht Gods, dit scheyt sich van Gode niet
En Godt woont niet by Belial in een hert
De duysterling valt dan over hooft en stert,
Sneuveldt, wentelt, tuymelt, dooldt en swerft
Soo lang hy God het Licht der zielen derft,
Moet dan niet eerst de ziel, Gods Tempel en Woning
Binnen reyn zijn voor die suyvere Coning?Ga naar margenoot+
Oock laet het wijf, uytwendigh reyn ende net
Veeltijdts de ziel vol goykens en vuyl besmet.
Maer 'tmach niet zijn, dat een suyver ghemoet
'tLijf onreyn laet, of yet onsuyvers doet
Dus was nodigh (al gheschiet het by weynighen)
'tGhebodt Christi, van't binnenste eerst te reynighen
Want so al 't quaedt uyter herten komt spruyten
Moetmen't eerst daer verdrijven, niet van buyten.
Seght, mach hy sich Christi Jongher oock schrijven
Die niet en wil in Christi woorden blijven?
Achi.
Neen.
Adai.
Comt dees oock tot kennis vander waerheyt,
Die te recht vrijdt, door haer crachtige klaerheyt?
Achi.
Neen.
Adai.
Mach yemandt sonder waerheydts kennisse
Recht vry werden van d'Afgodsche schennisse?
Achii.
Neen.
| |
[Folio 402r]
| |
Adai.
Blijftmen dan inden woorden Christi niet,
So blijft d'Afgodt, hoe ser die schijn daer af vliet.
Nu leertmen eerst van buyten te beginnen,
Maer Christus seydt: Reynight eerst van binnen,
Dan van buyten. Hy seydt oock niet bey ghelijck.
Daer by ick toon met ontwijffelijcke blijck
Datmen nu 'tvolck Hipocrijtelijcken leert,
Het laetst' eerst doen, en Christi woorden verkeert,
Soo blijftmen niet in Christi ons Heeren woorden,
Des zy oock niet d'Afgodt, maer zielen moorden
Want d'Afgods schijn mijdt elck met anghst onveligh,
Maer d'Afgodt self woont int hert schijnheyligh,
Schijn-deught paeyt elck, elck doet teghen Christi woordt,
'tHert blijft zondigh. Werdt soo de Ziel niet vermoordt?
Wat baet reynheydt van't Lichaem uytwendigh
Ist hert onreyn, vol zonden ellendigh?
Maer een reyn hert reynight haest met goedt bescheytGa naar margenoot+
Een onreyn Lijf van alle onreynigheyt.
Christ sprack dit niet van Joodsche Schijn-deught alleen,
Neen, hy meynt oock onse Christen Phariseen,
Die al de werelt voor Phariseen begecken,
En elck den Splinter wt willen trecken.Ga naar margenoot+
Acht ghy dan niet wat Menschen hier af leeren,
Maer hout u vast aen den woorden ons Heeren
Volght sijn ghebodt, loopt niet buyten om verde,
'tHert maeckt eerst reyn, op dat het Lijf reyn werde,
Die 't uytwendigh te recht wil reynighen schoon
Die reynighe eerst binnen. Dit beveelt de zoon
Wiens Vader wil dat wy hem ghehoorsamen.
Moeten zy dan sich niet alle schamen
Die't uytwendigh eerst bestaen te wasschen
(Latende 'thert vol doodtbeenders asschen)
Om inwendigh van vuylheydt te genesen?
Is dat den Zoon recht ghehoorsaem te wesen?
Doen zy so niet plat teghen Godts ghebodt?
Ghehoorsaemtmen soo doende sijn Vader Godt?
Seght: Ist noodigh u dit meer te bewijsen?
Achi.
Neen. U seghhen mach ick niet misprijsen,
Maer ick misprijs mijn's herten blendigheyt,
Wat die baert my een nieuwe ellendigheydt.
Adai.
Welck? Seght vry wt.
Achi.
Ick ben blindt als een uyl,
Oock gantsch onreyn, gantsch besmet en gants vuyl,
Dus mach ick Godt nimmermeer aenschouwen,
Maer moet vergaen. Ach!
Adai.
Hebdy recht berouwen,
Wascht u herte eerst in u tranen heet,
U boosheyt quaedt, niet Gods Roed' goed, zy u leedt,
Gaet tot Christum des Levens Fonteyne,
Die reynight reyn van allen wmert onreyne.
Achi.
Of dit wasschen in my al moght geschien:
Hoe mach een Mensch d'onsichtbaere Godt zien?
Adai.
Haest u tot Christ, der belasten ontlader,
Die Christum ziet, die ziet in hem den Vader.
Achi.
Hier heb ick oock een swarigheyt vernomen,
Hoe sal ick doch tot den Heer Christum comen?
Adai.
Door't gheloove.
Achi.
Der ghelooven sijn veel,
Hoe wert my best een recht ghelloof te deel?
Adai.
Door Gods ghenaed', en 'tongheloof van loghen,
'tIs Gods gave, die wy weygheren moghen,
Alst Godt ons biedt, of begheerlijck ontfanghen.
So lang de Mensch de loghen met verlanghen
Gheloove gheeft, blijft sijn herte so doof
Dat die waerheydt by hem krijght gheen gheloof,
Ghelooftmen d'een, d'ander blijft heel verschoven.
Die Godt ghelooft, mach de Slang niet ghelooven.
Die 't Serpent volght, moet Gode versaken.
Achi.
Hoe sal ick aen 'tongheloof gheraecken?
Aen't ongheloof van Loghen verradelijck?
Adai.
Door't Godlijck Licht, schijnende ghenadelijck
Int alghemeen voor Leken en Klercken,
Oock door't wacker en ernstigh opmercken
Van al ons doen en laten verlust,
Want dan vindtmen dat ons blinde vernuft
En valsch oordeel ons schendelijcken lieght,
En in allen behendelijck bedrieght,
Ruste belooft, maer onrust gheeft pijnlijck,
Luste belooft, maer druck gheeft fenijnlijck,
'tLeven belooft, maer den Doodt gheeft terstondt,
Hooghehydt belooft, maer zinckt int Helsche afgrondt.
Die dit int Licht ondervindtlijck aenschouwt,
Onmoghelijck ist dat hy de Loghen betrouwt,
Hy vliedt haer schijn vol bedrieghlijcks ghedichts
Al quam zy oock als een Enghel des Lichts.
| |
[Folio 402v]
| |
Als een Coopman, die wt hoop van winst verdooft,
Een bedriegher eerst wel betrout en gelooft,
Betaelt die niet, men behoeft niet te sorghen
Dat ons Coopman den Drogh sal borghen.
Wie winst begheert, betrout gheen bedrieghere,
Wie waerheydt soeckt, en volght gheen Lieghere,
Als Drogh en Logh eens te recht sijn bekent,
Dees kennis sluyt het oor voor 't valsche Serpent,
En opent dat voor 't waere Prophetisch Woort,
welcks licht de Mensch wt dees duyster hoeck bespoort
Wt Egipten, de dienstbaerheydt der zonden,
Des Vleeschs wijsheydt, die d'ooghen heeft verbonden,
Werdt verstoten, de Mensch, sijn vernuft verlaet,
En volght Christum (ons Moysen) Godts wijsheydts raedt,
Treedt door't Rood' Meyr (den Doop) daer de zonde sterft,
eet Hemels Broodt, daer door hy't Leven verwerft,
Want hy blijft recht in't Woordt sijns Heeren soet,
Latende 'tquaedt, doende 'tgheweten goedt,
En ondervindt in ontwijflijcker cklaerheyt
Die lieve vrucht van d'almoghende waerheyt,
Soete Vryheydt van twijfels gheschille,
Van zond, blindtheyt, lust, en eyghen wille:
'tVleesch is ghekruyst met lust en begheerlijcheyt,
De Mensch leeft met, Christ leeft in Heerlijcheyt,
Die vereenight dees Leden allegader
Metten Schepper, so hy een is metten Vader,
Soo wordt dan Godt ons Vader oock waerachtigh,
Diens wil gheschiedt (want sijn wil is Almachtigh)
Onbehindert altijt in allen dinghen,
En d'onse oock, om des Eenheydts verminghen.
Siet so leedt ons 'tgeloof door't woordts volbringhen
Int Paradijs (dats inde Kerck) gheringhen,
Daer wy den Boom des Levens wellustigh
(Christum) vinden door 't Sabbatheren rustigh
Van ons vernuft, en volghen van Gods stem,
Die alleen heerst int Hemelsche Jerusalem,
En ons in Christ des Levens vrucht wil gheven,
Die eeuwelijck in saligheydt doet leven.
Ach.
Dat heylsaem woordt heb ick te recht verstaen,
'tWerdt wel ghehoort, maer niet soo veel ghedaen.
Ick danck u vrundt van't vrundelijck bericht,
Maer voor al Godt van 't beradelijck Licht.
Dat door u schijnt voor my, en allen dees Menschen.
O moght ick my, en allen Luyden wenschen,
Dat wy't ernstlijck volghden t'allen stonden,
Soo hadden wy des Levens Boom ghevonden.
FINIS.
Men { waent} goet ende quaet { Ceremonien
{weet } { deughde, zonde
Die dan eerst het ghewaende doet of laet, verlaet het sekere om 'tonsekere, wie twijfeldt of willen tegen Gode sonde zy? of ghelatenheyt of Sabbatteren deughde zy? Niemant, etc.
De Text houdt, reynight eerst het binnenste des Bekers ende Schotels op dat het buytenste oock reyn worde.Ga naar margenoot+ Dits dan de rechte middel oock ende gheen ander om uyterlijck reyn te worden, dit leerdt Christus oock Luc. 11. 41. op dit selve propoost seggende: Date ellemosuam & ecce omnia munda sunt vobis. Ga naar margenoot+ Dat is waer de Liefde int herte is. Titus 1. 15. Prov. 21. a. 8. Den onreynen is niet reyn. Soo moet de reyniginge oock voor gaen. Welcke de uytwendighe? neen: daer de vuylheyt is, dats int ghemoet ende conscientie, soo d'Apostel hier seyt. (Op dit reynigen) Ga naar margenoot+ wijst middel van reyn worden, ja dat ons alles reyn worde aen segghende (als voorsz. veruntamen quod superest, date elecmosinam: & ecce omnia nunda sunt vobis, Dats niet sulck werck van Aelmisse geven doen: d'welck oock een eersuchtighe zondelijck mach doen, maer 'tis soo gheven als Luc. 6. 30. 31. etc. immers 35. staet maer hebt uwe vyanden lief, ende doetse wel en leent, etc. Dat is liefhebben, dit wert hier met gheboden. Nu hout de liefde als bant der volcomenheydt de gheboden, dese doet niet quaedts, 1. Cor. 13. ende die dese heeft isset daerom recht alles reyn, wederom qui non diligit sermones meis non seruat, Joan. 14. 24. Ratio. Die ghebieden niet dan liefde. |
|