Van den aflaet Iesu Christi
(1631)–D.V. Coornhert–
AuteursrechtvrijXII. Capittel.Dat het lochenen van waere Aflatinghe van sonden, dienstlijck is tot een hinckinghe over beyden zijden.HEBRON Seght doch wat acht ghy van beyden argher, dat yemant sondicht tegen een ceremonie of tegen het dingh byde ceremonie betekent? Ick meynt aldus. De Sabbath is die ceremonie vant Aflaten van onsen wille Ga naar margenoot+ te doen in des Heeren tijt, op dat die zijnen wille in ons mach doen. Dit is het dingh by den Sabbath beteeckent of houdijt anders? Hebron. Neen maer also. Hattus. Neemt nu dat ymandt eenich uyterlijck werck doende opden Sabbath, die brake: ende dat een an- | |
[Folio Ccxcijr]
| |
der sich van sulcke uytterlijcke overtredinge des Sabbaths wel wachtende den gantschen Sabbath deur, dede niet des Heeren, maer zijnen eygen wille. Wie acht ghy hier swaerlijcks te sondigen? Hebron. Die daer doet tegen het betekende dingh. Want dat is meerder dan't teken gemerckt dat niet en is om het tekens /maar het teken om des betekenden dings wille. Dat meynen des Hee- Ga naar margenoot+ ren woorden. Dat die Sabbath om des menschen wille is gemaeckt, maer de mensch Ga naar margenoot+ niet om des Sabbaths wille. Hy wil seggen dat die Sabbath den mensche tot beteringe dient in haar beteeckende dingh, dats goet doen. Hattus. Of yemant van den uwen by wijlen int heymelijck u nachtmael deelachtich werde: ende dan weder somtijdts tersteel der Catholijcken Misse hoorde: soudy oock achten dat dese recht in zijnen Schoenen (soomen dat seydt) wanderde? Hebron. Geen dingh minder, maer dat hy over beyde zijden hinckede. Hattus. Waerom niet over een, maer over beyde syden. Hebron. Om dat hy willende teffens dienen twee Heeren geen van beyden recht dient so dat dese zijne dienst hinckt over beyde zijden. Want waer inne hy den eenen dient, daer inne sondicht hy teghen d'ander. Hattus. Laet ons nu stellen dese twee Heeren te zijn d'een Godt diemen diendt met rechtvaerdicheydt, d'ander de Duyvel, diemen dient met sonde te doen, salt hier oock niet soo moeten vallen, dat waer inne de mensche den eenen Heere dient, dat hy daer inne sondicht tegen d'ander heere? want elck wil volkomelijck ende alleen gedient zijn. Of houdijt anders? Hebron. Neen, maer alsoo. Hattus. Die dan d'een tijt recht doende Gode, ende d'ander tijdt sonde doende den Duyvel dient, dese dient twee Heeren ende hinckt over beyde Ga naar margenoot+ sijden. Nu hout ghylieden dat oock die kinderen Godes al't leven deure noch alle dage sondigen. Sy doen oock (als ghy't mede hout) alle dage dat recht is ende goet. So dienen uwe kinderen Godes al't leven deur noch alle daghe twee Heeren, ende hincken so oock al't leven deure alle dage over beyde sijden. Wil Godt sulcken hinckenden dienst oock lijden. Daer seydt Helias neen toe. Ga naar margenoot+ Hebron. Daer segge ick mede neen toe. Die sluyt-reden en dooch niet. Hattus. Dats niet genoech. Ghy most die wederleggen. Ick houde die voor seer vast ende oprecht. Hebron. Men vint christenen die dagelijcks sondigen, ende daerom nochtans niet over beyde sijden en hincken. Want zy sondighen uyt Ga naar margenoot+ kranckheyt des vleeschs dat is dan niet sondighen (soo mijn Meester wel seyt) als die gheloovighen uyt kranckheyt des vleeschs sondigen. Hattus. Dats een ruyme wech gebaent. Wel aen so en sondigen zy dan niet, indien dat niet sondigen is. Ende so houden zy op van sondigen, waerom wederspreeckt ghy dan sulcks? Hebron. Sy sondighen op een wijse ende op een ander wijse en sondigen zy niet. Hattus. So so, dit is dan al mede ja ende neen van een selve sake. Maer dese konstjens ter sijden gestelt. Soo neemt of onse voorschreven man, so daghelijcks der Catholijcken Misse hoorende, ende des niet te min oock dagelijcks uwe exercitien hanterende in u gemeente, van u berispt worde over sulck zijn heuychlen inder Papisten afgoderien (so ghy't noemt) met beschuldiginge van dat hy over beyde sijden hinckede, ende hy u dan ter antwoorde gave ick hoor de Misse uyt kranckheyt des vleeschs om mijn lijf ende goet te behouden. Wat soudy hier toe seggen? souydy met die antwoorde vernoegen? soudy bekennen dat hy niet over beyde sijden en hinckede? dat hy daer aen niet en sondichde om dat hy uyt kranckheyt des vleeschs sondichde? Nu most ghy niet swijgen, maer spreken. Of wildy nu seggen dat het sondigen inden dingen minder quaet is, dant sondighen in den ceremonien? dat ghy moecht ongerechticheyt dagelijcx hanteren sonder te sondighen en sonder te hincken aen beyden sijden? in den ceremonien maken u luyden het sondigen so grouwelijcken quaet, dat zijt voor een lidtmaet Antichrist oordelen, die maer onder een Salve Regina een Bonet licht: maer te sondighen in den dinghen selve, namelijck in de liefde Godes ende den naesten, is soo swaer niet of ten laet noch den sondaer in desen blijven een litmaet Christi. Siet doch eens of ghyluyden al bescheydelijcken handelt, 'thincken in den schaduwen is verdoemelijck, maer 'thincken in den dinghen niet: Wie kan dat gelooven? gelooven, segge ick, dat minder sonde te bedrijven, sal hincken heeten over beyde zijden, maer meerder sonde niet? u Meester Calvijn Com. Rom. 6.14. van dit sondelijck hincken sprekende, seyt also. Maer nadien het sulcks is dat zy (die ghelovigen) met sich dragen d'overblijfselen van't vleesch: soo en macht geensins zijn of zy en hincken noch in eenigher wijs, ende noch Com 1. Johan. 1.7. want al wat begheert of vlyte om wel te doen datter oock in ons is: nochtans en strecken my niet tot Gode, dan al Ga naar margenoot+ hinckende. Hebron. Ghy en verstaedt niet datmen hier moet die gherechticheyt nemen na dat de menschelijcke broosheyt dat mach lijden. "Rechtvaerdicheydt (alsmen't woort opt scherpste neemt) en mach niet wesen dan in een gheheele ende volmaeckte onderhoudinge des Wets, hier af zijn die geloovigen altijt wel verde. Maer om dat Godt henluyden heure sonden ende ghebreken niet toe en reeckent soo wert dese halve ende onvolmaeckte ghehoorsaemheyt die zy hem leveren, genaemt rechtvaerdicheyt." Hattus. Ist dus inden dingen als inde liefde self: waerom oock niet in den ceremonien of tekenen? of moet daer nu de sonde grooter zijn? maer u Calvijn seyt elwaerts weeder plat teghen dese zijne woorden: "dat die luyden sich self wel seer bedriegen die daer meynen dat God sich sal vernoeghen mette helft vant herte." Dat is oock wel reden. Want dan moste Godes vyant de Duuyvel d'ander helft vant Ga naar margenoot+ herte hebben, ende besitten. Wie mach ghelooven dat die jaloersche Godt sulcken mede-regent in zijn schepsele, eyghendom, ende rijck soude lyden al't leven deur hier neven hem te woonen? O wonderlijck kaetsen metter heyligher schrift over ende weder over nae dat het sulcken uytlegghers is gheleghen. |
|