Phantazy

[p. I]

Voorwoord.

Sedert de Romeinsche overwinnaer, die de eerste als een roofgier, zyne klaeuwen in den bodem onzes schoonen Vaderlands sloeg, hebben meer andere uitlandsche meesters den staf met hoogmoed over ons gezwaeid. De Belgen hebben nochtans dit vreemde juk nooit met lydzaemheid gedragen. Nimmer kon de uitheemsche beheerscher, zyn vaendel onwrikbaer in onzen grond planten: nimmer kon hy den Belgen hunnen naem en hun kenmerk ontrooven.

Dit ware echter gemaklyk te doen geweest; ja dit waer reeds gedaen, en het woord Belg zou zich niet meer op den lyst der volken bevinden; - indien onze Vaderen niet geweten hadden, dat de landtael, het Palladium en het beschermend Heiligendom der nationaliteit was.

[p. II]

Wat poogingen, wat arglist, wat verdrukking de uitlander gebruikte, om ons eene vreemde tael op te dringen, blykt in onze geschiedenis.

Maer dan, wanneer een dwingeland dit heilig erfdeel raekte, - dan ging een schreeuw van wraek uit het Belgenland op - en de uitheemschen verdwenen geslacht of verjaegd. Ook is er op den bodem onzes lands, geen plekje, waer op het bloed onzer Vaderen niet voor tael en vryheid gestroomd hebbe: geen plekje dat niet met het bloed van den uitlander is besmet geworden. Van Cesars tyden af, tot op het einde der achtiende eeuw, heeft het zwaerd der Belgen geene scheede gevonden om te rusten.

Hoe ver zyn toch de meeste Belgen van hunne Vaderen nu verbasterd! - Door lage baetzucht gedreven, en om de uitheemsche meesters te vleien, verzaken zy hunne moedertael; kruipen vóór den vreemdeling met gebukten hoofde; - en achten zich genoeg om hunne verloochening beloond, wanneer de Franschman zich geweerdigt, deze slaven een gering ambt toe te werpen. Zy loopen met vernedering aen den leiband der volkbedervers, en dienen als voetknechten, degenen die het Vaderland met vreemde voeten vertreden en besmetten.

Hebben deze bastaerden, ô Hemel! geene ziel meer om te voelen, dat de voet van den uitlander hun den nek drukt? - Geen hart meer dat jaegt! - Geen stroomend bloed - dat zy het erfdeel hunner vaderen, den uitlander voor geld en gunst verkoopen.....! O Parias! Gevloekte vaders! Gy bederft uwe eigene zonen en brengt slaven voort. - Gevloekte moeders! de verbastering zit in uwe borsten, en de zuigeling die gy kweekt, haelt het vreemde bloed uit uwe aderen.

Neen, aterlingen, uwe lafhartige poogingen gelukken doch niet! - Want God, die ieder volk met zyne hand teekende, de Heer zegent geene slaven die vóór de vreemde Goden kruipen. Knaegt vry met uwe giftige tanden aen den wortel onzes stambooms! Vecht vry, als huersoldaten van den vreemden, tegen Vaderland en volkseer! - Nooit zal de zegenprael uwe zyn.

Want er zyn nog genoeg aderen, waer in het noorderbloed zuiver en kokend rond vliet: nog Belgen, die hunne Vaderen gelyken:

[p. III]

nog heldhafte mannen, wien het hart by een vlaemsch woord feller mag kloppen - en die nooit hunne moedige hoofden vóór den Franschman gebukt hebben.

Dezen zyn alléén de Belgen. Gy niet; gylieden hebt geen' naem, geen kenmerk en geene waerde. - Verachting geeft u de Franschman, mispryzen geeft hy u; want dit groote volk, dat zoo nationael is, gebruikt wel lafhartigen en slaven - maer acht ze niet.

Wy Teutonen - wy kinderen van het noorden, wy hebben den steen van het graf onzer Ouders opgetild: het gewyde gebeente, de heilige naem en krachtige tael er uitgehaeld; en als een' standaert boven de volken opgesteken. Duizenden onzer broederen hebben dit zegeryke teeken erkend en met liefde ontvangen. - Nu ryst onze oude roem nogmaels uit de vergetelheid op: nu krygen wy de ontstolene bladen onzer geschiedenis terug; en de uitheemsche zal de daden onzer Vaderen niet meer ten lof der zynen doen gelden; - want nu zyn er Belgen die by het Heiligdom waken en den naem der helden bewaren en verkondigen.

Onze Grootmoedige Vorst, wien het noorderbloed ook door 't harte gaet, heeft ons zyne machtige aenmoediging niet geweigerd. De ondersteuning zyner Koninglyke Majesteit, heeft jonge vlaemsche schryveren in de baen voortgeholpen en de ziel groot gemaekt. Wy hebben Hem voor deze hooge gunst, met erkentenis te danken; want dit is een blykbaer teeken, dat Hy het welzyn onzes vlaemschen Vaderlands hoogst ter harte neemt.

By den algemeenen roep om nationaliteit, die in de harten der Belgen een' galm vond, hebben machtige mannen de vreemde banden van zich gesmeten en schamen zich nu niet meer, de tael hunner Vaderen te spreken. Menigen ontzien geene moeite, geene opofferingen tot het volbrengen der edele taek. Onder dezen is Gustaf Wappers, niet alleenlyk de grootste kunstenaer onzes lands, maer ook de vurigste taelminnaer. Aen hem alleen en aen zyne hulp, is het Wonderjaer zyne geboorte schuldig. Hy alleen heeft den jongen schryver in mismoed en onmacht gesteund en getroost. Hoe zeer de opvolger van Rubens zich hier door veredelt, gevoelt myn dankbaer hart ten hoogste; en dit zullen echte taelvrienden met my gevoelen. Want Wappers is een Vlaming, die zyne tael kent en

[p. IV]

spreekt, - en de franschgezinden hebben zulk een kunstenaer niet onder hunne verbasterde scharen.

Dank zy het huisgezin der Wappersen! Dank zy hun voor hunne edelmoedige poogingen tot het voortzetten der landtael!

De Phantazy is zamengesteld van stukken, die ik terwyl men het Wonderjaer drukte, gemaekt heb. Om van dit werk zoo veel mogelyk te verschillen, heb ik het in den luimigen of Phantastischen trant gehouden. Men spreke niet van de onmogelykheid der aengehaelde gebeurtenissen; die zyn ook juist zoo niet geschied. Echter zal het voor een kenner zichtbaer zyn, dat ik niet zonder doel gewerkt heb; want daer het bygeloof der menschen, in die tyden, zulke geschiedenissen voor waerachtig deed doorgaen, heb ik ze ook als waerachtig beschreven. Het ware onmogelyk geweest, dit vak der zeden, anders trouwlyk af te schetsen.

De spelling die ik gebruikt heb is die, welke door de meeste geleerden in onze tael gebruikt wordt. Nochtans ben ik er dikwyls afgeweken, wanneer de zachtheid of harmony zulks vereischte. Om deze rede schryf ik: peerd of paerd, grouwel, gruwel, dier duer, enz. Deze verwisseling verandert de beteekenis der woorden niet, en heeft de gunstigste uitwerking op de klankmaet.

Ik heb ook geene zwarigheid gemaekt in het gebruiken van verouderde woorden, die my dienstig mochten zyn tot het afschildren myner tooneelen; of in het gebruiken van woorden die ons land alleen eigen, en den Hollanderen onbekend zyn.

Ik hoop met vertrouwen, dat de gunst myner landgenoten, my om myne poogingen zal beloonen

De Schryver,