Portael der saecken en spraecken

(1658)–Johannes Amos Comenius– rechtenstatus

102.	Hoe noemt men de woorden van 't Sevende Hooft-stuck des Portaels? Qvomodo appellantur Vocabula Septini Capitis Vestibuli?

Voorwoordekens, als: Van, Tot, Met, Van, Uit etc.

Praepositiones, ut: Ab, Ad, Cum, De, Ex &c.

103.	Welke Voorwoordekens setmen voor de Naamen in den Klaagvall: Qva Praepositiones praeponuntur Nominibus in Accusativo?

Dese volgende: Tot, Voor, By: Herwaarts, Om, Omtrent, Tegen.

Ha sequentes: Ad, Ante, Apud: Cis seu Citra. Circa, Circiter, Contra:

Jegens, Buyten: Binnen, By: Om: Aen, Door, Achter, Naa,

Erga, Extra: Intra, Juxta: Ob: Penes, Per, Pone, Post,

Behalven, Van wegen, Nae: By, Boven, Over, Verder, Naewaarts.

Praeter, Propter, Prope: Secus, Supra, Trans, Ultra, Versus.

104.	Welke w. gevoegt byde Weghnemende Vallen der Naamwoorden? Qvae junguntur Ablatívus casibus Nominum?

Dese: Van, af: Voor, Met: Van, Uyt: Opentlijk,

Ista: Ab seu A: Coram, Cum: De, Ex seu E. Palàm,

Voor, Veur, Verre: Sonder, Tot.

Prae, Pro, Procul: Sine, Tenus.

105.	Welke regeeren so wel den aanklaager als Wechnemer? Qvae regunt tàm Acculativum qvam Ablativum?

Dese vier: Verborgentlijk, In, Onder, Over.

Hae qvatuor: Clam, In, Sub, Super.

(De Exempelen hier van siet heen en weder in 't sevende en tweede Hooft-stuk.

Exempla hujus vide passim in septimo & secundo Capite.)

106.	Welke settmen alleenlik voor de Werkwoorden? Qvae praeponuntur solummodo Verbis?

Dese vijf: Om-Om: Wech-Ver: Her-: Wegh-:

Hae qvinqve: Amb-seu Am: Dis-seu Di-; Re-: Se-:

Op, als: Om-senghen, Om-helsen, Wech-gaen,

Sus, seu Su;,ut: Amb-urere, Am-plecti. Dis-cedere,

Ver-strooijen. Her-schrijven: Wegh-setten:

Di-spergere: Re-scribere: Se-ponere:

Op-hangen, Op-sien.

Sus-pendere, Su-spicere.